تحلیل مختصات ارزش وفا و وفاداری در ویس و رامین و چنیسرنامه

چنیسرنامه منظومه‎ای نویافته از ادراکی بیگلاری در قرن یازدهم، به وزن و سبک خسرو و شیرین نظامی می‎باشد. موضوع این منظومه عشق لیلا و چنیسرشاه که گویای سقوط یکی از بندگان باوفای خدا از جایگاه والای خویش است، زیرا او مقام والای خود را با چیز دون‎پایه ی دیگر عوض می کند، مختصات وفا و وفاداری در این منظومه ۱- حسن، ۲- عشق ۳- وفاداری ۴- جفا و خیانت ۵- رقابت عشاق به وصال معشوقشان ۶- نقشه‎هایی که بانوان برای دست‎یابی به یار و عشقشان می‎کشیدند و خدعه‎هایی که به‎کار می‎بردند. داد و ستد نمودن معشوق و مبادله‎ی آن با اشیاء گرانبهای دنیوی و مادیات است. مختصات ارزش وفا در ویس و رامین از اسعد گرگانی بسیار گستاخانه انتخاب شده است. ‎این داستان برای جلوه دادن وفا و وفادری و عشق در داستان از تجربیات عاشقانه در زندگی اجتماعی و واقعیات آن در زندگی خود، مردم و حکومت سخن می‎گوید. همچنین علاوه‎بر داشتن وجهه‎ی خیالی و ادبی در گفتمان عاشق و معشوق تقریبا برای همگان پذیرفته است، دوستی، محبت، وفاداری، خیانت، دروغ، دورویی، فضای عاشقانه‎ای را می‎سازد که در تک‎تک زندگی افراد جامعه تجربه شده‎اند. در داستان ویس و رامین رسمیت یافتن وصال و ازدواج بین ویس و رامین می‎انجامد. ساختارشکنی از روابط اجتماعی که اجازه‎ی هیچ‎گونه تلاش فردی راحتی در حوزه‎ی انتخاب همسر به افراد جامعه نمی‎دهد. شاعر از زبان و قول ویس درباره ی بی وفایی، بزدلی، بی شرمی و هوسرانی مردان سخن ها می گوید و نتیجه می گیرد که حاصل شهوت رانی و هوسرانی مردان چیزی جز بدبختی و بی چارگی و بی آبرویی زنان نمی باشد.