تحلیل پیشران های موثر بر اجرای طرح آبادانی و پیشرفت منظومه روستایی با مدل DPSIR؛ مطالعه موردی: منظومه روستایی بخش های مرکزی و دوتپه شهرستان خدابنده

برنامه آبادانی و پیشرفت منظومه‎های روستایی، به منظور توسعه پایدار سکونتگاه‎های روستایی از طریق انتظام فضایی منظومه های روستایی در قالب شبکه های محلی و ناحیه‎ای و با تاکید بر روابط و پیوندهای روستایی-شهری و ترغیب حکمروایی محلی از طریق مشارکت مردمی و همچنین، تقویت روابط و مناسبات کارآمد اجتماعی-اقتصادی واحدهای سکونتگاهی منظومه تدوین می‎شود. این برنامه با محوریت فعال سازی چرخه تولید در فضاهای روستایی و ایجاد اشتغال و کارآفرینی می تواند مسیر برون رفت از بحران توسعه روستایی را هموارتر نماید. مقاله حاضر با روش توصیفی-تحلیلی به دنبال تحلیل مولفه های تاثیرگذار بر اجرای طرح آبادانی و پیشرفت منظومه روستایی در منظومه بخش مرکزی و دوتپه شهرستان خدابنده است. گردآوری داده ها با مطالعات کتابخانه ای و میدانی انجام شد. جامعه آماری شامل ساکنین بخش دوتپه و مرکزی به تعداد ۹۳۹۳۹ نفر است. باتوجه به تخصصی بودن موضوع، از جامعه آماری متخصصین با روش گلوله برفی به تعداد ۳۰ نفر استفاده شده است. برای تحلیل داده ها از مدل TODIM و روش حداقل مجذور مربعات در قالب مدل DPSIR با کمک نرم افزارExcel  و SmartPLS بهره گیری شد. یافته های تحقیق نشان داد که پیشران «نیروی محرکه» با امتیاز ۶۳۷/۰، بیش از دیگر مولفه ها بر اجرای طرح آبادانی و پیشرفت منظومه روستایی بخش مرکزی و بخش دوتپه در شهرستان خدابنده تاثیر داشته است. علاوه بر این، به منظور اجرای موثرتر طرح آبادانی و پیشرفت منظومه روستایی، سازه های P۱. سامان دهی مشاغل مرتبط با کارکرد و ظرفیت روستاها و شهرستان (۸۰۹/۰)؛ D۲. حمایت بنیاد مسکن انقلاب اسلامی (۷۸۲/۰)؛ S۱. توجه به ظرفیت های اقتصادی و تولیدی خوشه ای در پهنه بندی منظومه (۷۷۸/۰)؛ و P۳. امکان پیگیری تخلفات و کم کاری از طریق نهادهای تصمیم گیر (استانداری و فرمانداری) (۷۷۸/۰) بیشترین تاثیرگذاری را دارند. در نهایت، به منظور دستیابی به اهداف طرح آبادانی و پیشرفت منظومه روستایی، ارائه تسهیلات اعتباری از طریق پیگیری و با نظارت دفتر تسهیلگری؛ برگزاری جشنواره های روستایی؛ تقویت ارتباط مستقیم تسهیلگران با کارآفرینان؛ تقویت تشکل های محلی؛ بازنگری در شرح خدمات دفاتر منظومه روستایی ضروری به نظر می رسد.