بررسی نقش شورابه های حوضه ای و تبادلات سیال-سنگ در رخداد کانسار مرتبط با ناپیوستگی فلوئوریت-باریت±سولفید آتش کوه، جنوب دلیجان

شورابه های حوضه ای غنی از فلز به عنوان عامل کلیدی در شکل گیری ذخایر فلوئوریت-باریت (سرب و روی) مرتبط با ساختار هستند که در اغلب موارد منشا فلز و مواد معدنی از سنگ بستر زیرین تامین می شود. کانسار رگه ای فلوئوریت-باریت±سولفید آتش کوه در جنوب شرق استان مرکزی، نمونه ای از این ذخایر است که کانی سازی در آن با ماهیت اپی ژنتیک و ساخت و بافت های پرکننده فضای خالی، برشی و حفره ای در سنگ میزبان کربناته-شیلی با گستره زمانی ژوراسیک پیشین تا میانی شکل گرفته است. کانی سازی رگه ای در ارتباط با شکستگی های محلی با راستای ESE-WNW و NNE-SSW تشکیل شده، که همراه آن دگرسانی های دولومیتی، سیلیسی و آرژیلیک قابل مشاهده است. علاوه بر این، مقادیر ناچیزی از کانی های سولفیدی گالن، پیریت و کالکوپیریت نیز به صورت پراکنده در رگه ها مشاهده شد. طبق شواهد، کانی سازی فلوئوریت و کانی های همراه، طی سه مرحله در منطقه شکل گرفته است که در آن سه تیپ میانبار به ترتیب فراوانی شامل: ۱) میانبارهای آبگین غنی از مایع (L+V)، ۲) حاوی فاز جامد (L+V+S)، ۳) دارای فاز CO۲ (L۱+L۲+V)، در کانی های فلوئوریت، باریت و کوارتز تشخیص داده شد. بر مبنای قطع ایزوکورهای میانبارهای آبگین و دارای فاز CO۲، کانی سازی مرحله نخست در فشار Mpa ۱۵۰ و دمای C°۲۵۰ و کانی سازی مرحله پایانی در فشار کم تر از Mpa ۱۰۰ و دمای C°۲۰۰ رخداده است. طبق شواهد ریزدماسنجی میانبارهای سیال، بنظر می رسد در منطقه آتش کوه شورابه های حوضه ای غنی از نمک، ضمن انجام تبادلات وسیع سیال-سنگ، دچار تحولات شیمی سیال از طیفی غنی از Na به طیف شورابه های غنی از Ca-K–Mg±Na شده است. طی این فرآیند رخداد متاسوماتیزم-Mg و دگرسانی دولومیتی ، موجب افزایش نسبت Ca/Na سیال و تشکیل کانی سازی فلوئوریت شده است. طبق این شواهد، می توان گفت رگه های فلوئوریت-باریت±سولفید کانسار آتش کوه احتمالا در نتیجه اختلاط غیر هم دمای اعضای انتهایی یک شورابه Na–K±Ca–Mg اولیه (با منشا واحدهای تبخیری تریاس-ژوراسیک) و شورابه های غنی از کلسیم (ناشی از تبادلات سیال-سنگ)، شکل گرفته اند. پس از آن، تزریق آب های جوی رقیق شده در نتیجه فشارزدایی و جابه جایی وسیع آن ها در افق های زیرین، طی مراحل پایانی کانه زایی رخ داده است.