طرفین حواله و لزوم رضایت محال علیه؛ تمهید نظریه عمومی انتقال دین و طلب در فقه امامیه با مطالعه تطبیقی در حقوق ایران و فرانسه

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 49

فایل این مقاله در 35 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_MADA-15-28_009

تاریخ نمایه سازی: 5 دی 1402

چکیده مقاله:

در این مقاله، اطراف عقد حواله و لزوم رضایت محال علیه، به منظور استفاده از نتایج بحث برای تمهید نظریه عمومی انتقال دین و طلب در فقه امامیه، با مطالعه تطبیقی در حقوق ایران و فرانسه، مورد بررسی و بازنگری قرار گرفته است. سوال این است که چه اشخاصی طرف عقد حواله هستند؟ و آیا رضایت محال علیه برای انعقاد یا تاثیر عقد حواله ضرورت دارد؟ وانگهی، آیا از این بحث می توان نهاد انتقال دین و انتقال طلب به نحو مستقیم را در فقه امامیه و قانون مدنی استخراج نمود و بندهای دوم و سوم ماده ۲۹۲ ق.م. را بر اساس آن تحلیل کرد؟ با روش تحقیق توصیفی تحلیلی و با مطالعه متون فقهی و دکترین حقوقی به این نتیجه رسیدیم که نظر قوی تر در فقه امامیه و حقوق ایران آن است که رضایت محال علیه برای وقوع حواله لازم است و او طرف عقد محسوب می شود و فوت یا حجر هر یک از محیل یا محتال یا محال علیه در فاصله ایجاب تا آخرین قبولی، باعث زوال اعتبار تراضی می شود. افزون بر آن، از مقررات حواله و مباحثی که ذیل آن در متون فقهی و قانون مدنی مطرح شده، می توان اعتبار انتقال دین و طلب به صورت مستقیم را در فقه امامیه و حقوق ایران پذیرفت. بنابراین، بر خلاف آنچه در حقوق روم و حقوق قدیم فرانسه معمول بود، «طلب» مانند اموال مادی، حتی بدون رضایت بدهکار نیز قابل انتقال به دیگری است. همچنین بر خلاف حقوق روم و حقوق قدیم و جدید فرانسه (تا قبل از اصلاحات ۲۰۱۶ و ۲۰۱۸)، «دین» از شخصیت متعهد جداست و با عینیت بخشیدن به این موجود اعتباری، مدیون می تواند با رضای طلبکار، دین را به ثالثی منتقل سازد؛ امری که از دیرباز در فقه امامیه پذیرفته شده و قانون گذار فرانسه نیز پس از قرن ها مخالفت و تردید، بالاخره در سال ۲۰۱۶ آن را به رسمیت شناخت.

نویسندگان

سیدحسین صفایی

استاد گروه حقوق خصوصی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

محمدهادی جواهرکلام

استادیار گروه حقوق خصوصی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • آل کاشف الغطاء، محمدحسین، وجیزه الاحکام، چاپ دوم، نجف اشرف، ...
  • ابن ادریس حلی، محمد بن منصور بن احمد، السرائر الحاوی ...
  • ابن طی فقعانی، زین الدین علی بن علی بن محمد،الدر ...
  • ابن فهد حلی، جمال الدین احمد بن محمد اسدی، المقتصر ...
  • ابوصلاح حلبی، تقی الدین بن نجم الدین، الکافی فی الفقه، ...
  • اراکی، محمدعلی، المسائل الواضحه، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، ۱۴۱۴ ق ...
  • اردبیلی، احمد بن محمد، مجمع الفائده و البرهان فی شرح ...
  • اصفهانی، سیدابوالحسن، وسیله النجاه، قم، موسسه تنظیم و نشر آثار ...
  • اعتضاد بروجردی، محمد، «بحث در اطراف حواله»، فصلنامه کانون وکلا، ...
  • امامی، سیدحسن، حقوق مدنی، چاپ بیست و ششم، تهران، اسلامیه، ...
  • ایروانی، باقر، دروس تمهیدیه فی الفقه الاستدلالی، قم، مٶسسه الفقه ...
  • بحرانی، یوسف بن احمد بن ابراهیم، الحدائق الناضره فی احکام ...
  • بصری بحرانی، محمدامین زین الدین، کلمه التقوی، چاپ سوم، قم، ...
  • جبعی عاملی (شهید ثانی)، زین الدین بن علی، الروضه البهیه ...
  • جبعی عاملی (شهید ثانی)، زین الدین بن علی ، مسالک ...
  • جعفری لنگرودی، محمدجعفر، عقد حواله، چاپ چهارم، تهران، کتابخانه گنج ...
  • حسینی روحانی، سیدمحمدصادق ، منهاج الصالحین، بی جا، بی نا، ...
  • حسینی سیستانی، سیدعلی، منهاج الصالحین، چاپ پنجم، قم، دفتر آیهالله ...
  • حسینی عاملی، سیدجواد بن محمد، مفتاح الکرامه فی شرح قواعد ...
  • سیوری حلی (فاضل مقداد)، جمال الدین مقداد بن عبدالله، التنقیح ...
  • صفایی، سیدحسین، دوره مقدماتی حقوق مدنی؛ جلد دوم: قواعد عمومی ...
  • صفایی، سیدحسین، و محمدهادی جواهرکلام، حقوق مدنی پیشرفته؛ جلد نخست: ...
  • همان ها، حقوق مدنی: وصیت، ارث، شفعه، چاپ دوم، تهران، ...
  • طباطبایی حائری، سیدعلی بن محمدعلی، ریاض المسائل فی بیان الاحکام ...
  • طباطبایی حکیم، سیدمحسن، منهاج الصالحین، بیروت، دار التعارف للمطبوعات، ۱۴۱۰ ...
  • طباطبایی یزدی، سیدمحمدکاظم بن عبدالعظیم، العروه الوثقی، چاپ دوم، بیروت، ...
  • طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، المبسوط فی فقه الامامیه، چاپ ...
  • طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن ، النهایه فی مجرد الفقه ...
  • طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن ، کتاب الخلاف، قم، دفتر ...
  • عاملی جزینی (شهید اول)، محمد بن جمال الدین مکی، اللمعه ...
  • عاملی کرکی (محقق ثانی)، علی بن حسین، جامع المقاصد فی ...
  • علامه حلی، ابومنصور جمال الدین حسن بن یوسف بن مطهر ...
  • علامه حلی، ابومنصور جمال الدین حسن بن یوسف بن مطهر ...
  • علامه حلی، ابومنصور جمال الدین حسن بن یوسف بن مطهر ...
  • علامه حلی، ابومنصور جمال الدین حسن بن یوسف بن مطهر ...
  • علامه حلی، ابومنصور جمال الدین حسن بن یوسف بن مطهر ...
  • فخرالمحققین حلی، ابوطالب محمد بن حسن بن یوسف، ایضاح الفوائد ...
  • فیض کاشانی، محمدمحسن بن شاه مرتضی، مفاتیح الشرائع، قم، کتابخانه ...
  • کاتوزیان، ناصر، حقوق مدنی: عقود اذنی وثیقه های دین، چاپ ...
  • کاتوزیان، ناصر ، حقوق مدنی: نظریه عمومی تعهدات، چاپ نهم، ...
  • محقق حلی، ابوالقاسم نجم الدین جعفر بن حسن، المختصر النافع ...
  • محقق حلی، ابوالقاسم نجم الدین جعفر بن حسن ، شرائع ...
  • محقق حلی، ابوالقاسم نجم الدین جعفر بن حسن ، نکت ...
  • محقق سبزواری، محمدباقر بن محمدمٶمن، کفایه الاحکام، قم، دفتر انتشارات ...
  • مرعشی نجفی، سیدشهاب الدین، منهاج المومنین، قم، کتابخانه آیهالله مرعشی ...
  • مغنیه، محمدجواد، فقه الامام جعفر الصادق‰، چاپ دوم، قم، انصاریان، ...
  • مفید، محمد بن محمد بن نعمان عکبری بغدادی، المقنعه، قم، ...
  • موسوی خمینی، سیدروح الله، تحریر الوسیله، قم، دار العلم، بی ...
  • موسوی خویی، سیدابوالقاسم، منهاج الصالحین، چاپ بیست و هشتم، قم، ...
  • موسوی سبزواری، سیدعبدالاعلی، جامع الاحکام الشرعیه، چاپ نهم، قم، المنار، ...
  • مهدیان، محسن، و احمد باقری، «واکاوی چگونگی انعقاد حواله (با ...
  • نجفی، بشیرحسین، مصطفی الدین القیم، نجف اشرف، دفتر آیهالله نجفی، ...
  • نجفی، محمدحسن بن باقر، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، ...
  • نراقی، مولی محمدمهدی، انیس التجار، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، ۱۴۲۵ ...
  • نقیبی، سیدابوالقاسم، و محمد خانی، «شرط متاخر و کاربرد آن ...
  • Carbonnier, Jean, Droit civil, Tome ۴, Les obligations, ۲۱e éd., ...
  • Ghestin, Jacque et Marc Billiau et Grégoire Loiseau, Traité de ...
  • Jourdain, Patrice et Patrick Wéry, La transmission des obligations en ...
  • Mazeaud, Henri et léon Mazeaud et Jean Mazeaud, Leçons de ...
  • Terré, François et Philippe Simler et Yves Lequette, Droit civil, ...
  • Weill, Allex, Droit civil, Les obligations, Paris, Dalloz, ۱۹۷۱ ...
  • نمایش کامل مراجع