پژوهش تطبیقی صفت رذیله خشم در ایران و هند باستان بر مبنای شاهنامه و مثنوی معنوی

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 66

فایل این مقاله در 20 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JISUT-13-3_001

تاریخ نمایه سازی: 5 دی 1402

چکیده مقاله:

بحث از فضایل و رذایل اخلاقی از جمله اندیشه های مشترک در باورهای اخلاقی و عارفانه ایران و هند باستان است. براساس اندیشه دوگانه باوری صفات رذیله ناشی از نیروهای شر و تاریکی است و صفات نیک متاثر از نیروهای خیر و روشنی است. پرهیز از صفات رذیله، به ویژه صفت رذیله خشم، در این اندیشه مشترک و نمود آن در آثار ایران و هند باستان تاکید شده است. در شاهنامه نبرد این دو نیروی خیر و شر در شخصیت های داستان ها و سخنان فردوسی دیده می شود. در مثنوی نیز در وجود انسان نبرد نیکی و بدی جریان دارد. در این پژوهش، صفت رذیله خشم در ایران و هند باستان بر مبنای شاهنامه و مثنوی، با روش تطبیقی و تحلیلی، بررسی شده است. در این بررسی، خشم در دو مفهوم دیو خشم و صفت رذیله خشم به کار رفته است. انسان با این صفت ناپسند خشم از گروه نیکی و روشنی دور و به گروه اهریمنی و تاریکی نزدیک می شود. بنابراین، با تحلیل شواهدی از آثار نشان داده ایم که فردوسی و مولوی، دو شاعر بزرگ دوره اسلامی، این مفاهیم اندیشه باستانی ایران و هند را در شاهنامه و مثنوی به خوبی متجلی کرده اند و به تداوم فرهنگ کهن آریایی خویش پای بند بوده اند.

نویسندگان

حمیرا زمردی

استاد گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران، تهران، ایران.

مینا اکبری فراهانی

دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران تهران، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • آموزگار، ژاله (۱۳۹۶). از گذشته های ایران (زبان، فرهنگ، اسطوره)، ...
  • (۱۳۹۶). زبان، فرهنگ، اسطوره، تهران: معین ...
  • اسماعیل پور، ابوالقاسم (۱۳۸۶). سرودهای روشنایی: جستاری در شعر ایران ...
  • (۱۳۸۲). زیر آسمانه های نور: جستارهای اسطوره پژوهی و ایران ...
  • امیدعلی، حجت اله (۱۴۰۰). «تحلیل خشم در مثنوی مولوی با ...
  • اندرز اوشنر دانا (۱۳۷۳). برگردان رشید یاسمی و ابراهیم میرزای ...
  • اوپانیشاد (۱۳۹۹). ترجمه محمد داراشکوه، با مقدمه و حواشی به ...
  • اوشیدری، جهانگیر (۱۳۷۱). دانشنامه مزدیسنا، تهران: مرکز ...
  • ایمیدان، آذرباد (۱۳۹۴). دینکرد ششم، برگردان مهشید میرفخرایی، تهران: پژوهشگاه ...
  • (۱۳۹۷). دینکرد هشتم، ترجمه، یادداشت و واژه نامه محسن نظری ...
  • بادامی، علی (۱۳۹۴). «آفات نفس از دیدگاه آبای صحرا و ...
  • بهار، مهرداد و اسماعیل پور، ابوالقاسم (۱۳۹۴). ادبیات مانوی: متون ...
  • پاشایی، ع (۱۳۸۰). هینه یانه (شاخه ای از آیین بودا) ...
  • خرده اوستا (۱۳۸۶). گزارش ابراهیم پورداود، تهران: اساطیر ...
  • دالوند، حمیدرضا (۱۳۹۱). بررسی متون فارسی زرتشتی، پایان نامه دوره ...
  • دینکرد پنجم (۱۳۹۹). برگردان ژاله آموزگار، تهران: معین ...
  • دینکرد سوم (۱۳۸۱). دفتر نخست، ترجمه فریدون فضیلت، تهران: فرهنگ ...
  • دینکرد سوم (۱۳۸۴). دفتر دوم، ترجمه فریدون فضیلت، تهران: مهرآیین ...
  • دینکرد هفتم (۱۳۸۹). تصحیح و نگارش محمدتقی راشد محصل، تهران: ...
  • دینکرد نهم (۱۳۹۷). تصحیح سوتکرنسک و ورشت مانسرنسک از دینکرد ...
  • راماین (۱۳۵۰). با مقدمه و توضیحات به کوشش عبدالودود اظهر ...
  • رنجبر، ابراهیم (۱۳۸۷). «افراسیاب، مظهر خشم و شهوت در شاهنامه»، ...
  • روایت پهلوی (۱۳۶۷). ترجمه مهشید میرفخرایی، تهران: موسسه مطالعات و ...
  • زادسپرم (۱۳۸۵). وزیدگی های زادسپرم، پژوهش محمدتقی راشد محصل، تهران: ...
  • زارع حسینی، سیده فاطمه؛ زروانی، مجتبی و علمی، قربان (۱۳۹۱). ...
  • زمردی، حمیرا (۱۳۸۸). «پژوهش تطبیقی رها شدن از صفات نفس و ...
  • زمردی، حمیرا و نظری، زهرا (۱۳۹۱). «خاستگاه و رد پای ...
  • زند بهمن یسن (۱۳۸۵). تصحیح متن، برگردان و یادداشت ها ...
  • سوزوکی، بئاتریس لین (۱۳۸۰). راه بودا (آیین بودای مهایانه)، ترجمه ...
  • شایست ناشایست (۱۳۶۹). آوانویسی و ترجمه کتایون مزداپور، تهران: پژوهشگاه ...
  • شایگان، داریوش (۱۳۹۹). ادیان و مکتب های فلسفی هند، ج ...
  • (۱۳۹۷). آیین هندو و عرفان اسلامی (براساس مجمع البحرین داراشکوه)، ...
  • فرخ زادان، آذرفرنبغ (۱۳۷۶). ماتیکان گجستک ابالیش، ترجمه ابراهیم میرزای ...
  • فردوسی، ابوالقاسم (۱۳۹۹). شاهنامه، پیرایش جلال خالقی مطلق، تهران: سخن ...
  • فرنبغ دادگی (۱۳۹۷). بندهش، گزارنده مهرداد بهار، تهران: توس ...
  • قادری، برزو (۱۳۹۷). رساله پاتانجل ابوریحان بیرونی، تهران: سورا ...
  • گات ها (۱۳۹۸). گزارش ابراهیم پورداود، تهران: اساطیر ...
  • گزیده سرودهای ریگ ودا (۱۳۷۲). پیشگفتار تاراچند به تحقیق و ...
  • گیتا (بهگود گیتا) (۱۳۹۸). ترجمه محمدعلی موحد، تهران: خوارزمی ...
  • ماهیار نوابی، یحیی (۱۳۳۸الف). «اندرز آذربدمارسپندان»، دانشکده ادبیات تبریز، س ...
  • (۱۳۳۸ب). «یادگار بزرگمهر، متن پهلوی و ترجمه فارسی و مقایسه ...
  • (۱۳۳۹). «گزیده اندرز پوریوتکیشان»، دانشکده ادبیات تبریز، س ۱۲، ش۵۶، ...
  • منوچهر پسر گشن جم (۱۳۹۷). دادستان دینی: پاره دوم (پرسش ...
  • مولوی، جلال الدین محمد (۱۳۷۵). مثنوی معنوی، مطابق تصحیح نیکلسون، ...
  • مهابهارت (۱۳۵۸). ترجمه میرغیاث الدین علی قزوینی، به تحقیق سیدمحمدرضا ...
  • مینوی خرد (۱۴۰۰). ترجمه احمد تفضلی، به کوشش ژاله آموزگار. ...
  • نیوانو، نیکیو (۱۳۸۹). آیین بودا در سوره نیلوفر: تعبیری نو ...
  • وندیداد (۱۳۹۹). گزارش ابراهیم پورداود و جیمز دارمستتر، ویراست نو ...
  • یسنا (۱۳۸۷). گزارش ابراهیم پورداود، ۲ ج، تهران: اساطیر ...
  • یشت ها (۱۳۹۴). گزارش ابراهیم پورداود، ۲ ج، تهران: اساطیر ...
  • نمایش کامل مراجع