زنان در مدیریت آموزش عالی ایران: سقف شیشه ای دوجداره بر فراز گذرگاه مسدود دانشکده ها

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 54

فایل این مقاله در 37 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JOUS-1-3_002

تاریخ نمایه سازی: 6 دی 1402

چکیده مقاله:

نگاهی اجمالی به مشارکت زنان در آموزش عالی در سراسر جهان نشان می دهد که از دهه ۷۰ میلادی، حضور زنان در آموزش عالی روند افزایشی به خود گرفته و در ایران نیز، با اتخاذ سیاست های توسعه عدالت آموزشی، با رشد معناداری مواجه بوده است. روند روبه رشد مشارکت زنان در آموزش عالی ایران در دهه ۸۰ شمسی، ایده زنانه شدن آموزش عالی را مطرح کرده بود، در حالی که ارزیابی دستاوردها پس از دو دهه، بیانگر وجود نابرابری های جنسیتی پایدار در سطوح مختلف آموزش عالی است. هدف پژوهش حاضر بررسی سهم زنان در پست های مدیریتی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است و داده ها از طریق پرسش نامه توزیع شده بین مدیران زن وزارت علوم در سال ۱۴۰۰-۱۳۹۹ جمع آوری شده است. تحلیل یافته ها نتایج نشان می دهد که سهم زنان در موقعیت های مدیریتی کمتر از ۱۰ درصد است و در عین حال، با سقف شیشه ای دوجداره روبه رو هستند. در لایه اول این سقف، سهم اندک زنان در رده های علمی، اعم از دانشیاری (۱۵ درصد) و استادی (۵ درصد)، باعث شده است که آن ها فرصت دستیابی به موقعیت های مدیریتی بالاتر را، که نیازمند برخورداری از مرتبه استادی و دست کم دانشیاری است، نداشته باشند. این فرایند بازتابی از مفهوم خطوط لوله دارای نشتی در ساختار آموزش عالی ایران است که براساس آن، زنان در فرایند ارتقا دچار ریزش می شوند و سهم کمتری در مراتب بالاتر علمی دارند. در لایه دوم سقف شیشه ای، سهم پرتعداد زنان در سمت های مدیریت گروه و معاونت دانشکده ها (۹۷ درصد) و سهم اندک در سمت های معاونت و ریاست دانشگاه (۳ درصد) بیانگر نابرابری جنسیتی در موقعیت های مدیریتی است. یافته ها نشان دادند که در مجموع، ۹۷ درصد از پست های مدیریتی زنان به درون دانشکده ها محدود می شود و موقعیت های خارج از آن برای زنان محدود و ناچیز است. به عبارت دیگر، گذرگاه دانشکده ها برای عبور زنان مسدود است و در عین حال سقف شیشه ای دوجداره ای بر فراز پلکان مدیریتی آموزش عالی استوار است.

کلیدواژه ها:

مدیریت زنان ، زنان در آموزش عالی ، سقف شیشه ای ، نابرابری جنسیتی ، رهبری زنان در آموزش عالی

نویسندگان

لیلا فلاحتی

دانشیار جنسیت و توسعه، گروه مطالعات زنان، پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی و تمدنی، تهران، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • احمدی پور، زهرا (۱۳۹۴). مطالعه تطبیقی فرصت های مدیریتی زنان ...
  • بردبار، غلامرضا؛ هادی ندوشن، حسین؛ و جعفری، زهرا (۱۳۹۱). بررسی ...
  • رحمانی، زهره (۱۳۹۴). ابعاد حقوقی مدیریت زنان در آموزش عالی. ...
  • تغییرات جایگاه شغلی زنان دانشگاهی در یک دهه [مقاله ژورنالی]
  • صالحی، نسرین؛ آذرنوش، مریم؛ صالحی، نفیسه؛ ناطق، تهمینه؛ و مرجان، ...
  • فلاحتی، لیلا (۱۳۹۷). عدالت جنسیتی در آموزش عالی ایران. تهران: ...
  • معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری (۱۴۰۰). گزارش سهم ...
  • موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی (۱۴۰۰). آمار آموزش ...
  • Acker, J. (۱۹۹۰). Hierarchies, jobs, bodies: A theory of gendered ...
  • A Digital Aesthetics? Artificial Intelligence and the Future of the Art [مقاله ژورنالی]
  • Babic, A., & Hansez, I. (۲۰۲۱). The glass ceiling for ...
  • Bain, O., & Cummings, W. (۲۰۰۰). Academe's glass ceiling: Societal, ...
  • Bawa, S., & Sanyare, F. (۲۰۱۳). Women's participation and representation ...
  • Bower, B. L., & Wolverton, M. (۲۰۰۹). Answering the call: ...
  • Burkinshaw, P. (۲۰۱۵). Higher education, leadership and women vice chancellors: fitting ...
  • Burkinshaw, P., & White, K. (۲۰۱۷). Fixing the women or ...
  • Butler-Henderson, K., Carbone, A., Devlin, M., Bull, R., Coldwell-Neilson, J., ...
  • Choi, S., & Park, C. O. (۲۰۱۴). Glass ceiling in ...
  • David, M. E. (۲۰۱۶). Feminism, gender and universities: Politics, passion ...
  • Davidson, M. J. (۲۰۱۲). Women in management worldwide: Progress and ...
  • Dunn, D., Gerlach, J. M., & Hyle, A. E. (۲۰۱۴). ...
  • Eagly, A. H., & Carli, L. L. (۲۰۰۷). Through the ...
  • Eagly, A. H., & Carli, L. L. (۲۰۱۸). Women and ...
  • European University Association (EUA) (۲۰۲۰). Male vs female university leaders: ...
  • Ford, J., & Collinson, D. (۲۰۱۱). In search of the ...
  • Gasser, C. E., & Shaffer, K. S. (۲۰۱۴). Career development ...
  • Gillard, J., & Okonjo-Iweala, N. (۲۰۲۲). Women and leadership: Real ...
  • Gilligan, C. (۱۹۸۲). In a different voice: Psychological theory and ...
  • Gipson, A. N., Pfaff, D. L., Mendelsohn, D. B., Catenacci, ...
  • Global Gender Gap Report (۲۰۲۲), World Economic Forum. Reterived from ...
  • Johnson, H. L. (۲۰۱۷). Pipelines, pathways, and institutional leadership: An ...
  • Josselson, R. (۱۹۹۶). Revising herself: The story of women’s identity ...
  • Kamassah, S. (۲۰۱۰). Factors that enable women of South Asian ...
  • Klasen, S. (۲۰۱۸). The impact of gender inequality on economic ...
  • Leal Filho, W., Eustachio, J. H. P. P., Caldana, A. ...
  • LI, L. C., & Kam, I. C. P. (۲۰۲۱). Women ...
  • Liu, S. N. C., Brown, S. E., & Sabat, I. ...
  • Longman, K. A. (۲۰۱۸). Perspectives on women’s higher education leadership ...
  • Luke, C. (۲۰۰۱). Academic career paths: Women in senior management ...
  • Madsen, S. R. (۲۰۱۲). Women and Leadership in Higher Education: ...
  • Maranto, C. L., & Griffin, A. E. C. (۲۰۱۱). The ...
  • Montas-Hunter, S. S. (۲۰۱۲). Self-efficacy and Latina leaders in higher ...
  • Morley, L., Berma, M., & Abdul Hamid, B. D. H. ...
  • Odhiambo, G. (۲۰۱۱). Women and higher education leadership in Kenya: ...
  • Pell, A. N. (۱۹۹۶). Fixing the leaky pipeline: women scientists ...
  • Peterson, H. (۲۰۱۱). The gender mix policy–addressing gender inequality in ...
  • Phillips, K. (۲۰۱۲). Companies with female directors perform better. HR ...
  • Prosser, M. (۲۰۰۶). Shaping a fairer future. London: Department of ...
  • Resmini, M. (۲۰۱۶). The ‘leaky pipeline′. Chemistry–A European Journal, ۲۲(۱۱), ...
  • Rhode, D. L. (۲۰۱۷). Women and leadership. Oxford University PressRice, ...
  • Rossiter, M. W. (۱۹۹۳). The Matthew Matilda effect in science. ...
  • Sarfi, M., Sarfi, T., Aris, S., Zohouri, M., Aeini, B. ...
  • Shapiro, M., Ingols, C., & Blake-Beard, S. (۲۰۰۸). Confronting career ...
  • Shava, G. N., & Chasokela, D. (۲۰۲۰). Women in Higher ...
  • UNESCO (۲۰۲۱). Women in higher education: has the female, advantage ...
  • Williams, J. C. (۲۰۰۵). The glass ceiling and the maternal ...
  • نمایش کامل مراجع