گونه شناسی پرستش کنندگان از نگاه قرآن کریم

قرآن کریم مملو از معارف و آموزه های دینی، اعتقادی، اخلاقی، اجتماعی و فرهنگی است. آنچه در درجه نخست، از اهمیت خاصی برخوردار است و مقدمه سایر تعالیم و آموزه های دینی به شمار می رود، مباحث اعتقادی، به ویژه توحید و یگانگی خداوند است. دعوت به توحید، اصیلی ترین محور در بعثت پیامبران بوده است و نخستین امری که پیامبر اسلام (ص) و همه انبیای پیشین مردم را بدان فراخوانده اند، پرستش خدای یگانه بود. پیداست که منظور از عبادت خدای یکتا و نهی پرستش غیر او، تنها نماز و روزه و امثال آن نیست زیرا باید توحید را نخستین خطاب و دعوت انبیاء دانست که هنوز قوم آنها با این فرایض آشنایی نداشتند، بلکه هدف دعوت آنها رهایی مردم از اندیشه های شرک آلود بوده است، چراکه آنها غیر خدا را در جلب منافع و حل مشکلات خود موثر می دانستند. در این میان یکی از شاخه های توحید که قرآن کریم در آیات بسیاری از جمله آیه مبارک «ایاک نعبد و ایاک نستعین» به آن پرداخته است، توحید در عبادت است. عبادت، عبارت از اظهار خضوع و فروتنی و نهایت تواضع و تذلل و خاکساری است که هدف اصلی آن، لقای حق و قرب به محبوب است اما این عبادت از نظر رتبه، یکسان نیست و مراتب گوناگونی دارد. نوشتار فرار و با هدف شناساندن گونه های پرستش کنندگان در قرآن و با استناد به آیات قرآن به نگارش درآمده است و به دسته بندی و تحلیل محتوایی آیات در این زمینه پرداخته است. به طور مشخص، حاصل بررسی این موضوع نشان داد که از دیدگاه قرآن کریم، هر یک از گونه های پرستش کنندگان از ویژگیی ها و خصوصیاتی برخوردارند و پیامبران و اولیای الهی نمونه های برجسته ای از این انسان های عابد و با ویژگی های منحصر به فرد خود هستند که می توانند برای جامعه انسانی و ایمانی در هر عصری، الگویی حسنه و سرمشقی نیکو به شمار روند.