بررسی و تحلیل گونه شناسی سفال های محوطه قرق دشت همدان-بهار از قرن پنجم تا هشتم هجری قمری

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 67

فایل این مقاله در 33 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_RICHT-7-23_009

تاریخ نمایه سازی: 9 دی 1402

چکیده مقاله:

یکی از جنبه های اصلی در شناخت فرهنگ های گذشته، مطالعه و تحلیل آثار سفالی محوطه های باستانی است؛ از این رو بررسی دقیق این دسته از آثار نقش مهمی در روشن شدن وضعیت اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی مراکز استقراری داشته است. عبور مسیرهای ارتباطی، هم چون شاهراه خراسان و راه فرعی شاهی از همدان درطول تاریخ -به خصوص در دوران اسلامی- باعث پیدایش فرهنگ های متعدد سفالگری در این بخش از کشور شده است. با توجه به تاثیرپذیری فرهنگ های سفالگری همدان و به تبع آن محوطه قرق (با حجم وسیعی از آثار سفالی) از مناطق بزرگ سفالگری دوران اسلامی، در این پژوهش سعی شده است به پرسش هایی هم چون: تاثیر کدام مناطق به لحاظ سبک ساخت و تزئین در سفال های محوطه قرق دیده می شود؟ مهم ترین گونه های سفالگری این محوطه از قرن پنجم تا هشتم هجری قمری کدام اند؟ و کدام گونه سفالی از ویژگی های بومی برخوردار است؟ پاسخ داده شود. هدف اصلی این نگارش، شناسایی انواع گونه های شاخص سفالی محوطه مورد مطالعه است که این فرآیند ازطریق مطالعه داده های باستان شناختی حاصل از بررسی های نوین صورت گرفته است. در انجام پژوهش حاضر، روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و گردآوری اطلاعات به صورت اسنادی و تطبیق میدانی یافته های این حوزه با سایر مناطق صورت گرفته است. نتایج پژوهش نشان می دهند در هنر سفالگری این محوطه به لحاظ شیوه ساخت و پرداخت، جلوه هایی از هنر مراکز فرهنگی همجواری هم چون: ذلف آباد، آوه، سلطانیه، کنگاور، تخت سلیمان و بروجرد مشاهده می شود؛ هم چنین بیش از ۱۰ گونه سفالی شاخص قرن پنجم تا هشتم هجری قمری از آن شناسایی شده که شامل انواع سفال های بدون لعاب و لعاب دار است که هریک به زیرمجموعه های ساده و منقوش و چندرنگ زیر و رولعابی تقسیم می شوند. در این بین، نمونه هایی هم چون ظروف با تزئین چندرنگ بر روی گلابه سفید احتمالا از ویژگی های محلی برخوردارند.

کلیدواژه ها:

Qoroq site ، Hamedan ، Typology ، Pottery ، ۵th to ۸th Century AH. ، محوطه قرق ، همدان ، گونه شناسی سفال ، سفالگری قرن پنجم تا هشتم هجری قمری.

نویسندگان

Mostafa Rezaei

Ph.D. in Archeology, Department of Archeology, Faculty of Art and Architecture, Bu-Ali Sina University, Hamadan, Iran.

Maryam Mohammadi

Assistant Professor, Department of Archeology, Faculty of Art and Architecture, Bu-Ali Sina University, Hamadan, Iran

Kazem Mollazadeh

Associate Professor, Department of Archeology, Faculty of Art and Architecture, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابن خردادبه، ابوالقاسم عبیدالله بن عبدالله، (۱۳۷۱). مسالک و ممالک ...
  • ابن حوقل، ابوالقاسم بن حوقل النصیبی، (۱۳۶۶). سفرنامه ابن حوقل ...
  • ابن رسته، احمدبن عمر، (۱۸۹۲). الاعلاق النفیسه. لیدن: مطبعه بریل؛ ...
  • ابوالفداء، عمادالدین اسماعیل بن علی، (۱۳۴۹). تقویم البلدان. ترجمه عبدالمحمد ...
  • اصطخری، ابواسحق ابراهیم، (۱۳۴۰). مسالک و الممالک. به کوشش: ایرج ...
  • امیرحاجلو، سعید؛ و صدیقیان، حسین، (۱۳۹۹). «مطالعه باستان شناختی سفال ...
  • بارتولد. و. و، (۱۳۰۸). تذکره جغرافیای تاریخی ایران. ترجمه حمزه ...
  • توحیدی، فائق، (۱۳۸۷). فن و هنر سفالگری. تهران: سمت.. ...
  • جانجان، محسن؛ و بیک محمدی، خلیل الل،ه (۱۴۰۰). «تحلیل و ...
  • جکسن، ویلیامز، (۱۳۸۷). سفرنامه جکسن (ایران در گذشته و حال). ...
  • چلبی، اولیا، (۱۳۱۴ه.ق.). سیاحت نامه اولیا چلبی. ج ۴. استانبول: ...
  • چوبک، حمیده، (۱۳۹۱). «سفالینه های دوران اسلامی شهر کهن جیرفت». ...
  • حموی بغدادی، یاقوت بن عبدالله، (۱۳۸۰). معجم البلدان. ترجمه علی ...
  • خان مرادی، مژگان، (۱۴۰۱). «طبقه بندی و گونه شناسی سفال ...
  • دژم خوی، مریم، (۱۳۸۶). «نظری اجمالی به سفال قالب زده ...
  • رحمانی، اسماعیل، (۱۳۹۴). «گزارش گمانه زنی تعیین عرصه و حریم ...
  • رضائی، مصطفی؛ و محمدی، مریم، (۱۳۹۹). «مطالعه تاریخی و باستان ...
  • رضائی، مصطفی؛ محمدی، مریم؛ و ملازاده، کاظم، (۱۴۰۱). «طبقه بندی، ...
  • زارعی، محمدابراهیم، (۱۳۹۰). «ساختار کالبدی-فضایی شهر همدان از آغاز دوران ...
  • زارعی، محمدابراهیم، (۱۳۹۹). «بررسی و تحلیل حیات تاریخی شهر درگزین ...
  • زارعی، محمدابراهیم؛ خاکسار، علی؛ مترجم، عباس؛ امینی، فرهاد؛ و دینی، ...
  • زارعی، محمدابراهیم؛ و رضائی، مصطفی، (۱۳۹۷). «جغرافیای اقتصادی دشت همدان- ...
  • زارعی، محمدابراهیم؛ و شعبانی، محمد، (۱۳۹۸). «بررسی و تحلیل گونه ...
  • زارعی، محمدابراهیم؛ و شریفی، فرشته، (۱۴۰۰). «بررسی و مطالعه سفال ...
  • شاطری، میترا؛ هایده، لاله؛ و چوبک، حمیده، (۱۳۹۸). «بازنگری در ...
  • شراهی، اسماعیل؛ و صدیقیان حسین، (۱۳۹۸). «مطالعه باستان شناختی سفال ...
  • شعبانی، محمد، (۱۳۹۴). «بررسی و تحلیل باستان شناختی محوطه های ...
  • شعبانی، محمد؛ و محمدی، مریم، (۱۳۹۵). «معرفی و تحلیل سفال ...
  • شعبانی، محمد؛ و محمدی، مریم، (۱۳۹۹). «بررسی و تحلیل باستان ...
  • صالحی کاخکی، احمد؛ صدیقیان، حسین؛ و منتظرظهوری، مجید، (۱۳۹۲). «بررسی ...
  • صدیقیان، حسین؛ منتظرظهوری، مجید؛ و شکری، طاهره، (۱۳۹۲). «بررسی باستان ...
  • فهرواری، گزا، (۱۳۸۸). سفالگری جهان اسلام در موزه طارق رجب ...
  • کاتب بغدادی، ابوالفرج قدامه بن جعفر، (۱۳۷۰)، الخراج. ترجمه حسین ...
  • کامبخش فرد، سیف الله، (۱۳۴۶). «سفالگری نیشابور در عهد سلجوقی». ...
  • کیانی، محمد یوسف؛ و کریمی، فاطمه، (۱۳۶۴). هنر سفالگری دوران ...
  • کلایس، ولفرام؛ و کالمایر، پیتر، (۱۳۸۵). بیستون: کاوش ها و ...
  • گروسین، هادی، (۱۳۸۳). جغرافیای تاریخی و زیستگاه های دره ای ...
  • گروسین، هادی، (۱۳۸۴). زراومند-دریاچه باستانی همدان. همدان: سپهر دانش.. ...
  • گودرزی، محمدمهدی، (۱۳۹۵). «طبقه بندی و گونه شناسی سفال های ...
  • گودرزی، محمدمهدی؛ محمدی، مریم؛ و رضائی، مصطفی، (۱۴۰۰). «طبقه بندی ...
  • مرتضایی، محمد، (۱۳۸۳). «گزارش مقدماتی نخستین فصل کاوش های باستان ...
  • مترجم، عباس؛ و بلمکی، بهزاد، (۱۳۸۸). «گزارش مقدماتی بررسی و ...
  • مستوفی قزوینی، حمدالله ابن ابی بکر احمد، (۱۳۳۶). نزهه القلوب. ...
  • محمدزاده، مهدی؛ فاضل، عاطفه؛ و سامانی، حسین، (۱۳۹۳). «تناسب، زیبایی ...
  • محمدی فر، یعقوب؛ و مترجم، عباس، (۱۳۸۵). «گزارش فصل اول ...
  • مسجدی خاک، پرستو؛ مدیرروستا، سعید؛ نامی، حسن؛ کبیری، کامبیز؛ و ...
  • مقدسی، ابوعبدالله محمد بن احمد، (۱۳۶۱). احسن التقاسیم فی معرفهالاقالیم. ...
  • موسوی حاجی، سید رسول؛ خدادوست، جواد؛ تقوی، عابد؛ و پورعلی ...
  • مهجور، فیروز؛ و صدیقیان، حسین، (۱۳۸۸). «بررسی باستان شناسی سفال ...
  • مهجور، فیروز؛ ابراهیمی نیا؛ محمد؛ و صدیقیان، حسین، (۱۳۹۰). «بررسی ...
  • مهریار، محمد؛ کبیری، احمد؛ و توحیدی، فائق، (۱۳۶۵). «بررسی و ...
  • نطنزی، معین الدین، (۱۳۸۳). منتخب التواریخ معینی. به اهتمام: پروین ...
  • نعمتی، محمدرضا؛ صدیقیان، حسین؛ و ابراهیمی نیا، محمد، (۱۳۹۱). «بررسی ...
  • نعمتی، محمدرضا، (۱۳۹۸). «مطالعه سفال های آبی و سفید محوطه ...
  • نعمتی، محمدرضا؛ شراهی، اسماعیل؛ و صدرائی، علی، (۱۳۹۹). «پژوهشی در ...
  • نظری ارشد، رضا، (۱۳۹۱). «گزارش بررسی و شناسایی باستان شناختی ...
  • گونه شناسی و تحلیل سفال های دوران اسلامی دشت تویسرکان (مبتنی بر مطالعات میدانی بررسی باستان شناختی شهرستان تویسرکان) [مقاله کنفرانسی]
  • ویلسون آلن، جیمز، (۱۳۸۷). سفالگری در خاورمیانه از آغاز تا ...
  • همتی ازندریانی، اسماعیل؛ خاکسار، علی؛ و شعبانی، محمد، (۱۳۹۶). «بررسی ...
  • همتی ازندریانی، اسماعیل؛ و خاکسار، علی، (۱۴۰۱). «بررسی مجموعه سفال ...
  • Abū al-Fidā, I. D. I., (۱۹۷۰). “Al-Baldan calendar”. Translated by: ...
  • Akbari, H.; Bahr al-Uloomi, M. H. & Murad Sultan, M. ...
  • Amir Hajlou, S. & Sedighiyan, H., (۲۰۲۰). “Archaeological study of ...
  • Azkaei, P., (۲۰۰۱). Hamedannameh (twenty speeches about Madistan). Hamedan: Madestan ...
  • Bartold, W., (۱۹۲۹). Historical Geography of Iran. Translated by: Hamzeh ...
  • Çelebi, E., (۱۸۹۶). Evliya Çelebi's Seyahatname. C. ۴. Istanbul: matbaa ...
  • Chubak, H., (۲۰۱۲). “Pottery of the Islamic period of the ...
  • Dejm Khoy, M., (۲۰۰۷). “A brief look at the molded ...
  • Fehervari, G., (۱۹۷۳). Islamic pottery: A comprehensive study based on ...
  • Fehervari, G., (۲۰۰۰). Ceramics of the Islamic World in the ...
  • Fehravari, G., (۲۰۰۹). Pottery of the Islamic World in the ...
  • Grube, E. J., (۱۹۷۶). Islamic pottery of the Eight to ...
  • Grube, E. J., (۲۰۰۵). Islamic pottery. Translated by: Farnaz Hairi, ...
  • Grosin, H., (۲۰۰۴). Historical Geography and Habitats of Alvand Valley. ...
  • Grosin, H., (۲۰۰۵). Zarawmand - Ancient Lake of Hamedan. Hamedan: ...
  • Goodarzi, M. M., (۲۰۱۶). “Classification and typology of pottery in ...
  • Goodarzi, M. M.; Mohammadi, M. & Rezaei, M., (۲۰۲۱). “Classification ...
  • Haddon, R. A.W., (۲۰۱۱). “Fourteenth century fine glazed wares produced ...
  • Hamawi Baghdadi, Y. A., (۲۰۰۱). Dictionary of countries (Mu'jam ul-Buldān). ...
  • Hamedani, R. F., (۲۰۰۷). Jame al-Tawarikh (History of the Seljuqs). ...
  • Hemmati Azandariani, E.; Khaksar, A. & Shabani, M., (۲۰۱۷). “Study ...
  • Hemmati Azandaryani, E. & Khaksar, A., (۲۰۲۲). “Investigation the Collection ...
  • Ibn Hawqal, A. H. N., (۱۹۸۷). Ibn Hawqal's travelogue (Iran ...
  • Ibn Khordadbeh, A. O. A., (۱۹۹۲). Al-Masalak wa Mamalak (Persian ...
  • Ibn Rusteh, A. U., (۱۸۹۲). Al-A‘lāq al-Nafīsa. Leiden: Braille Press; ...
  • Istakhri, A. I. I., (۱۹۶۱). Masalak wa Al-Mamalek. By: Iraj ...
  • Jackson, W., (۲۰۰۸). Jackson's Travelogue (Iran in the Past and ...
  • Janjan, M. Y Beikmohammadi, Kh., (۲۰۲۱). “Analysis and dating of ...
  • Kambakhsh Fard, S., (۱۹۶۷). “Pottery of Neishabour in the Seljuk ...
  • Katebe Baghdadi, Q. J., (۱۹۹۱). Al-kharaj. Translated by: Hossein Ghare ...
  • Khanmoradi, M., (۲۰۲۳). “Classification and typology of potteries from the ...
  • Kiani, M. Y. & Karimi, F., (۱۹۸۵). The Art of ...
  • Kleiss, W. & Kalmeyer, P., (۲۰۰۶). Bisotun: Explorations and Research ...
  • Mahjoor, F. & Sedighiyan, H., (۲۰۰۹). “Archaeological study of Islamic ...
  • Mahjoor, F.; Ebrahimi Nia, M. & Sedighiyan, H., (۲۰۱۱). “Archaeological ...
  • Mahyar, M.; Kabiri, A. & Tohidi, F., (۱۹۸۶). “Preliminary study ...
  • Mohammadi, M. & Shabani, M., (۲۰۱۶). “Introduction and analysis of ...
  • Mohammadifar, Y. & Motarjem, A., (۲۰۰۶). “Report of the first ...
  • Mohammadzadeh, M.; Fazel, A. & Samani, H., (۲۰۱۴). “Symmetry, Beauty ...
  • Masjedi-khak, P.; Modir-rosta, S.; Nami, H.; Kabiri, K. & Khazaei-Kohpar, ...
  • Maqdasi, A. M. A., (۱۹۸۲). Ahsan al-Taqasim fi Maarefa al-Aqalim. ...
  • Mortezaei, M., (۲۰۰۴). “Preliminary Report of the First Chapter of ...
  • Mostofi Qazvini, H., (۱۹۵۷). Nuzhat al-Qulub. By: Mohammad Debir Siyaghi, ...
  • Motarjem, A. & Balmaki, B., (۲۰۰۹). “Preliminary Report on Archaeological ...
  • Mousavi Haji, R.; Khudadoost, J.; Taqawi, A. & Pourali Yari ...
  • Naumann, R. & Naumann, E., (۱۹۷۶). Takht-I Suleiman. Katalog der ...
  • Natanzi, M. D., (۲۰۰۴). Selected al-Tawarikh Moini. by: Parvin Estakhri, ...
  • Nazari-Arshad, R., (۲۰۱۲). “Supplementary Archaeological Survey and Identification Report of ...
  • Nazari-Arshad, R. & Beikmohammadi, Kh., (۲۰۱۷). “Typology and analysis of ...
  • Nemati, M. R.; Sedighiyan, H. & Ebrahiminia, M., (۲۰۱۲). “Study ...
  • Nemati, M. R., (۲۰۱۹). “Study of Blue and White Pottery ...
  • Nemati, M. R.; Sharahi, E. & Sadraei, A., (۲۰۲۰). “Research ...
  • Neyestani, J.; Hatamian, M. J. & Sedighian, H., (۲۰۱۲). “Does ...
  • Rahmani, E., (۲۰۱۵). “Speculation Report on Determining the Area and ...
  • Rezaei, M. & Mohammadi, M., (۲۰۲۰). “An Historical and Archaeological ...
  • Rezaei, M.; Mohammadi, M. & Molazadeh, K., (۲۰۲۳). “Classification, Typology ...
  • Salehi Kakhki, A.; Sedighiyan, H. & Montazer Zohouri, M., (۲۰۱۳). ...
  • Schnyder, R., (۱۹۷۲). “Saljuk Pottery in Iran”. In: The International ...
  • Sedighiyan, H.; Montazerzohouri, M. & Shokri, T., (۲۰۱۳). “Archaeological Survey ...
  • Shabani, M., (۲۰۱۵). “Archaeological study and analysis of settlements in ...
  • Shabani, M. & Mohammadi, M., (۲۰۲۰). “Archaeological Survey and Analysis ...
  • Shateri, M.; Laleh, H. & Chubak, H., (۲۰۱۹). “Revision of ...
  • Sharahi, E. & Sedighiyan H., (۲۰۱۹). “Archaeological study of medieval ...
  • Treptow, T., (۲۰۰۷). Daily life ornamented the mediaeval Persian city ...
  • Tohidi, F., (۲۰۰۸). The Art of Pottery. Tehran: Samt (In ...
  • Watson, O., (۲۰۰۴). Ceramics from Islamic Lands. London: Thames & ...
  • Whithcomb, D. S., (۱۹۷۳). Before the Roses and Nightingales Excavations ...
  • Wilkinson, C. U., (۱۹۷۳). Nishabur: Pottery of the Early Isiamic ...
  • Wilson Allen, J., (۲۰۰۴). Islamic Pottery in the Middle East, ...
  • Wilson Allen, J., (۲۰۰۸). Pottery in the Middle East from ...
  • Zarei, M. I., (۲۰۱۱). “Physical-spatial structure of Hamadan from the ...
  • Zarei, M. I.; Khaksar, A.; Motarjem, A.; Amini, F. & ...
  • Zarei, M. I. & Rezaei, M., (۲۰۱۸). “Economic Geography of ...
  • Zarei, M. I. & Shabani, M., (۲۰۱۹). “Study and analysis ...
  • Zarei, M. I., (۲۰۲۰). “Study and analysis of the historical ...
  • Zarei, M. I. & Sharifi, F., (۲۰۲۱). “Investigation and study ...
  • https://www.Google Earth.co ...
  • نمایش کامل مراجع