حوضه رودخانه قبرکیخا در دوران پیش ازتاریخ، استقرارها و نوسانات جمعیتی بخش مرکزی شهرستان سمیرم از دوران پارینه سنگی تا دوره بانش

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 70

فایل این مقاله در 31 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_RICHT-7-23_001

تاریخ نمایه سازی: 9 دی 1402

چکیده مقاله:

بررسی و مطالعه دشت ها و دره های میان کوهی زاگرس جنوبی ازمنظر جغرافیایی و فرهنگی منجر به درک عمیق تر چگونگی شکل گیری، تبیین و گسترش فرهنگ های باستان شناختی آن مناطق می شود. بخش های جنوبی زاگرس دارای حوضه های مختلف جغرافیایی و فرهنگی خاص خود است که مناطق شمالی آن شامل: آباده، اقلید و سمیرم می شود. حوضه رودخانه قبرکیخا و سمیرم به دلیل قرارگیری در نقطه تلاقی فرهنگ های باستان شناختی زاگرس جنوبی برای مطالعه تعاملات فرهنگی و حوضه های گسترش فرهنگ های باستان شناختی فارس مهم بوده، لذا با این ضرورت و با هدف بررسی استقرارهای پیش از تاریخی و نوسانات جمعیتی حوضه رودخانه قبرکیخا و همچنین شناسایی قدیمی ترین آثار سکونت در بخش مرکزی سمیرم، مطالعات آغاز شد. پژوهش پیش رو مبتنی بر یک فصل بررسی باستان شناختی با رویکرد تحلیل زیستگاهی در بخش مرکزی شهرستان سمیرم بوده است. پس از تهیه نقشه های موردنیاز، محدوده موردنظر به صورت پیمایشی بررسی شد و نمونه برداری به صورت تصادفی انجام شد، که درپی آن منجر به شناسایی ۶۶ محوطه از دوران پارینه سنگی تا دوران اسلامی شد. قدیمی ترین آثار سکونت انسان در این منطقه به دوران پارینه سنگی میانی برمی گردد؛ پس از آن یک محوطه از دوران نوسنگی شناسایی شد و سپس با افزایش تعداد محوطه ها، هفت محوطه از دوره باکون، چهار محوطه از دوره لپویی و سه محوطه از دوره بانش شناسایی شد. نتایج حاکی از تاثیرپذیری کامل فرهنگ های پیش از تاریخی این منطقه از فارس است و هیچ گونه شواهدی از فرهنگ های مناطق پیرامونی مشاهده نشد. به دلیل پایین بودن قابلیت های زیست محیطی، محوطه ها هیچ گاه در ابعاد و اندازه استقرارهای بخش های مرکزی فارس نبوده، اما مانند فارس شاهد افزایش محوطه ها در دوران باکون و لپویی هستیم و همچنین در مکان گزینی استفاده از منابع آب و خاک مرغوب و سکونت در نزدیک ترین فاصله با رودخانه ها و منابع مطمئن آبی مدنظر بوده است. موضوع جالب توجه این که برخلاف بخش های مرکزی فارس، مدارکی مبنی بر کاهش شدید تعداد محوطه ها و تغییر شیوه زندگی از یکجانشین کشاورز به دام پرور عشایر شناسایی نشد و شاهد وسعت محوطه ها و افزایش جمعیت در دوره بانش هستیم.

نویسندگان

Mohammad Hossein Taheri

Ph.D. Candidate in Archaeology, Laboratoire Archéorient, Maison de l’Orient et de la Méditerranée, Jean Pouilloux, L’université Lumière Lyon ۲, Lyon, France.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • افشاری، علی، (۱۳۹۲). جغرافیای شهرستان سمیرم سرزمین هزارچشمه بام ایران. ...
  • آقایی، بهروز، (۱۳۹۴). «بافتار جغرافیایی و باستان شناسی دام پروران ...
  • جاوری، محسن، (۱۳۷۸). «گزارش بررسی شهرستان سمیرم». اصفهان: مرکز اسناد ...
  • جعفری، عباس، (۱۳۷۹). گیتاشناسی ایران (دایرهالمعارف جغرافیایی ایران). تهران: موسسه ...
  • خانی پور، مرتضی؛ میرقادری، امین؛ نیکزاد، میثم؛ عمادی، حبیب؛ و ...
  • خانی پور، مرتضی، (۱۳۹۳). «بررسی گذار از دوره بانش به ...
  • رضایی، عزیزالله؛ و سرداری، علیرضا، (۱۳۸۸). «گزارش فصل اول بررسی ...
  • روستایی فارسی، ابراهیم، (۱۳۹۵). «بررسی باستان شناختی دشت شهرمیان شهرستان ...
  • زیدی، محسن، (۱۳۸۳ ). «الگوی پراکندگی و نوسان های جمعیتی ...
  • سامنر، ویلیام، (۱۳۷۷). «بررسی های فراگیر منطقه ای در خاور ...
  • سادات حسینی، زهرا؛ خالدی، شهریار؛ و نادری بنی، عبدالمجید، (۱۳۹۵). ...
  • سرداری زارچی، علیرضا، (۱۳۹۰). «تحلیل پیچیدگی های اجتماعی - اقتصادی ...
  • سرداری زارچی، علیرضا، (۱۳۹۲). «دوره لپویی در فارس». باستان پژوه، ...
  • سرداری زارچی، علیرضا؛ و طاهری، محمد حسین، (۱۳۹۴). «گزارش مقدماتی ...
  • طاهری، محمد حسین، (۱۳۹۴). «بررسی تعاملات فرهنگی اجتماعات مس وسنگ ...
  • طاهری، محمد حسین، (۱۳۹۸). «گزارش مقدماتی بررسی باستان شناختی بخش ...
  • طاهری، محمدحسین، (۱۴۰۰). «گزارش کوتاه کاوش باستان شناختی تپه گل ...
  • عزیزی خرانقی، محمدحسین؛ و خانی پور، مرتضی، (۱۳۹۳). «شواهدی جدید ...
  • عزیزی خرانقی، محمدحسین؛ نیشیاکی، یوشیرو؛ و خانی پور، مرتضی، (۱۳۹۱). ...
  • عزیزی خرانقی، محمدحسین؛ نیکنامی، کمال الدین؛ خانی پور، مرتضی؛ و ...
  • علیزاده، عباس، (۱۳۹۳). مبانی نظری و عملی در باستان شناسی ...
  • فاضلی نشلی، حسن؛ و عزیزی خرانقی، محمدحسین، (۱۳۸۷). «سبک شناسی ...
  • کرمی، محمد، (۱۳۹۳). «بازتاب توسعه اقتصادی-سیاسی در شمال فارس در ...
  • کریمیان، حسن؛ جاوری، محسن، و منتظر ظهوری، مجید، (۱۳۹۱). «تحلیل ...
  • مصطفوی ، محمد تقی، (۱۳۴۳). اقلیم پارس . تهران: انتشارات ...
  • منصوری، مجید؛ و اسدی، احمدعلی، (۱۳۹۱). «گزارش مقدماتی بررسی محوطه ...
  • منتظرظهوری، مجید، (۱۳۹۰). «تحلیل الگوهای استقراری شهرستان سمیرم در دوران ...
  • مهدیان، مسلم، و ساعدی، ایمان، (۱۴۰۱). «تعاملات فرهنگی منطقه بختیاری ...
  • نره ای، بابر، (۱۳۸۶). «گزارش بررسی شهرستان سمیرم». اداره کل ...
  • Afshari, A., (۲۰۱۳). Geography of Semirom County: The land of ...
  • Aghaei, B., (۲۰۱۵). “Geographical and Archaeological Contexts of Full-time Pastoralists ...
  • Alden, J. R., (۱۹۷۹). “Regional Economic Organization in Banesh Period ...
  • Alden, J. R., (۲۰۰۳). “Appendix D: Excavations at Tal-e Kureh. ...
  • Alizadeh, A., (۲۰۰۶). The Origins of State Organizations in Prehistoric ...
  • Alizadeh, A., (۲۰۱۴). Theoretical and practical foundations in archaeology with ...
  • Alizadeh, A., (۲۰۲۱). “Review and Synthesis of the Neolithic Cultural ...
  • Askari Chaverdi, A.; Petrie, C. A. & Taylor, H., (۲۰۰۸). ...
  • Azizi Kharanaghi, M. H.; Niknami, K.; Khanipour, M. & Taheri, ...
  • Azizi Kharanaghi, M. H.; Nishiaki, Y. & Khanipour, M., (۲۰۱۲). ...
  • Azizi Kharanghi, M. H. & Khanipour, M., (۲۰۱۴). “New evidence ...
  • Bernbeck, R.; Fazeli, H. & Pollock, S., (۲۰۰۵). “Life in ...
  • Carter, R. A.; Challis, K.; Priestman, S. M. N. & ...
  • Egami, N. & Masuda, S., (۱۹۶۲). Marv-Dasht I: The Excavation ...
  • Egami, N. & Sono, T., (۱۹۶۲). Marv-Dasht II: The Excavation ...
  • Egami, N.; Masuda, S. & Gotoh, T., (۱۹۷۷). “Tal-i Jarri ...
  • Fazeli Nashli, H. & Azizi Kharanaghi, M. H., (۲۰۰۸). “Stylistics ...
  • Fukai, S.; Horiuchi, K. & Matsutani, T., (۱۹۷۳). Marv- Dasht ...
  • Ghasemi, A., (۲۰۰۷). Apple Blossoms (Semirom County). Qom: Hamedun, (In ...
  • Goff, C., (۱۹۶۳). “Excavations at Tall-i-Nokhodi”. Iran, ۱: ۴۳-۷۰.. ...
  • Goff, C., (۱۹۶۴). “Excavations at Tall-i Nokhodi, ۱۹۶۲”. Iran, II: ...
  • Gotch, P., (۱۹۶۸). “A Survey of the Persepolis Plain and ...
  • Helwing, B. & Seyedin, M., (۲۰۰۶) “Bakun-Period Sites in Darre-ye ...
  • Helwing, B. & Seyedin, M., (۲۰۱۰). “Bakun-period sites in Darre-Ye ...
  • Herzfeld, E., (۱۹۲۹). “Prehistoric Persia ۱. A Neolithic Settlement at ...
  • Jafari, A., (۲۰۰۰). Geography of Iran (Geography Encyclopedia of Iran. ...
  • Javeri, M., (۱۹۹۹). “Report of the Survey of Semirom County”. ...
  • Karami, M., (۲۰۱۴). “Reflection of economic-political development in northern Fars ...
  • Karimian, H.; Javari, M.; & Montazer Zohouri, M., (۲۰۱۲). “An ...
  • Kerner, S., (۱۹۹۳). Vakilabad-Keramik. Berliner Beiträge Zum Vorderen Orient. Vol. ...
  • Khanipour, M. & Niknami, K., (۲۰۱۹). “Settlements and Population Fluctuations ...
  • Khanipour, M. & Niknami, K., (۲۰۱۹). “Settlements and Population fluctuations ...
  • Khanipour, M., (۲۰۱۴). “Study of the transition from the Banesh ...
  • Khanipour, M.; Mirghaderi, A.; Nikzad, M.; Emadi, H. & Malihe ...
  • Kharanaghi, H. A.; Nashli, H. F. & Nishiaki, Y., (۲۰۱۳). ...
  • Langsdorff, A. & McCown, D. E., (۱۹۴۲). Tall-i-Bakun A: Season ...
  • Mansouri, M. & Asadi, A., (۲۰۱۲). “A preliminary report of ...
  • McCall, B., (۲۰۰۹). “The Mamasani Archaeological Survey: Epipalaeolithic to Elamite ...
  • Miroschedji, P. de., (۱۹۷۳). “Prospections Archéologiques dans les Vallées de ...
  • Montazer Zohouri, M., (۲۰۱۱). “An Analysis of Settlement Patterns of ...
  • Mostafawi, H., (۱۹۸۳). Nuzhat al-Qolub. Tehran: Donya-ye Ketab, (In Persian).. ...
  • Narei, B., (۲۰۰۷). “Semiram County Survey Report”. General Directorate of ...
  • Nicholas, I. M., (۱۹۸۰). “A Spatial/ Functional Analysis of Late ...
  • Nishiaki, Y.; Taheri, M. H. & Sardari, A., (۲۰۱۸). “Lithic ...
  • Petri, C. A.; Seyedin, M. & Askari Chaverdi, A., (۲۰۰۵). ...
  • Petrie, C. A.; Sardari Zarchi, A. & Javanmard Zadeh, A., ...
  • Pollock, S.; Bernbeck, R. & Abdi, K., (۲۰۱۰). “The ۲۰۰۳ ...
  • Potts, D. T. & Roustaei, K., (eds). (۲۰۰۶). The Mamasani ...
  • Rezaei, A. & Sardari, A., (۲۰۰۹). “Report on the First ...
  • Roostaei Farsi, E., (۲۰۱۶). “An archaeological Survey of Shahrmian Plain ...
  • Rosenberg, M., (۱۹۸۰). Paleolithic and Early Neolithic settlement in the ...
  • Rosenberg, M., (۲۰۰۳). “The Epipaleolithic in the Marvdasht”. In: Miller, ...
  • Sadat Hosseini, Z.; Khaledi, S. & Naderi Bani, A., (۲۰۱۶). ...
  • Sadat Hosseini, Z.; Khaledi, S. & Naderibani, A, M., (۲۰۱۶). ...
  • Sardari, A. & Taheri, M. H., (۲۰۱۵). “Preliminary Report of ...
  • Sardari, A., (۲۰۱۳). “The Lapui period in Fars”. Bastan Pajuh, ...
  • Sardari, A., (۲۰۰۸). “Preliminary Report on the Second Season of ...
  • Sardari, A., (۲۰۱۱). “Analysis of Socio-Economic Complexities of Northern Fars ...
  • Sardari, A. R.; Hojabri Nobari, A. R.; Fazeli Nashli, H.; ...
  • Sardari, A., (۲۰۱۱). “Analysis of socio-economic complexities of North Fars ...
  • Schmidt, E. F., (۱۹۳۹). The Treasury of Persepolis and Other ...
  • Stein, A., (۱۹۳۶). “An Archaeological Tour in the Ancient Persis”. ...
  • Stein, A., (۱۹۳۷). Archaeological Reconnaissances in North-western India and South-eastern ...
  • Stein, A., (۱۹۴۰). Old Routes of Western Iran. MacMillan and ...
  • Sumner, W. M., (۱۹۸۸b). “Prelude to Proto-Elamite Anshan: The Lapui ...
  • Sumner, W. M., (۱۹۹۹). “The Birds of Anshan”. In: Alizadeh, ...
  • Sumner, W. M., (۲۰۰۳). Early Urban Life in the Land ...
  • Sumner, W. M., (۱۹۷۲). “Cultural Development in the Kur River ...
  • Sumner, W. M., (۱۹۸۶). “Proto-Elamite Civilization in Fars. In Finkbeiner, ...
  • Sumner, W. M., (۱۹۹۴). “The Evolution of Tribal Society in ...
  • Sumner, W., (۱۹۹۸). “Full-coverage regional archaeological survey in the Near ...
  • Taheri, M, H., (۲۰۱۵). “An Investigation of the Cultural Interactions ...
  • Taheri, M, H., (۲۰۱۸). “Preliminary Report on the Survey of ...
  • Taheri, M, H., (۲۰۲۱). “A Short Report on the Excavation ...
  • Taheri, M. H., (۲۰۱۹). “A preliminary report of an archaeological ...
  • Vanden Berghe, L., (۱۹۵۲). “Archaeologische Opzoekingen in De Marv Dasht ...
  • Vanden Berghe, L., (۱۹۵۴). “Archaeologische Navorsingen in De Omstreken Van ...
  • Vanden Berghe, L., (۱۹۵۹). Archéologie de l’Iran ancien. E.J. Brill: ...
  • Weeks, L.; Alizadeh, K.; Niakan, L.; Alamdari, K.; Zeidi, M.; ...
  • Weeks, L.; Cameron, P. & Potts, D. T., (۲۰۱۰). “Ubaid-related-related ...
  • Zagarell, A., (۱۹۷۵). “An Archaeological Survey in the North-east Baxtiari ...
  • Zeidi, M., (۲۰۰۴). “Pattern of dispersion and Population fluctuations of ...
  • نمایش کامل مراجع