عصر آهن قدیم در حوضه بالایی اترک: حلقه اتصال استپ های شمالی و مناطق داخلی فلات ایران

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 46

فایل این مقاله در 30 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_RICHT-6-21_002

تاریخ نمایه سازی: 9 دی 1402

چکیده مقاله:

تمرکز فعالیت ها و کاوش های انجام شده در محوطه های عصر آهن ایران در یک -چهارم شمال غربی ایران است. جایی که غرب، شمال غرب، شمال مرکز و نیمه غربی باریکه ساحلی دریای مازندران را شامل می شود. نکته مهم آنجا است که مبنای گاه نگاری عصر آهن در ایران نیز براساس کاوش چند محوطه در بخش کوچکی از شمال غرب و تعمیم آن به تمام ایران است. به این ترتیب با نگاهی به فعالیت های باستان شناسی عصر آهن مشاهده می کنیم نیمه شرقی ایران و به ویژه شمال شرق بسیار ناشناخته است. شمال شرقی ایران از دیرباز محل ورود اقوام کوچ روی استپ های شمالی آسیا به مناطق داخلی فلات ایران بوده است. قدیمی ترین اقوامی که براساس منابع نوشتاری به فلات ایران وارد شده اند، اقوام موسوم به «هندوایرانی» یا «آریایی» هستند که از استپ های شمال آسیا به سمت جنوب آمده و در سرزمین گسترده ای از کوه های پامیر تا آناتولی پراکنده شدند. بسیاری از پژوهشگران حرکت تدریجی این اقوام را از هزاره دوم پیش ازمیلاد می دانند. دوره ای که تقریبا با عصر آهن در منطقه هم زمان است. ولی عملا دانسته های ما از عصر آهن شمال شرقی ایران که امروزه تمام استان خراسان شمالی و بخش های شمالی استان خراسان رضوی را شامل می شود، ناچیز است. در این پژوهش تلاش می شود براساس جدیدترین پژوهش ها تصویری از عصر آهن بخشی از شمال شرقی ایران، با تاکید بر حوضه بالایی اترک، ارائه شود. براساس بررسی و شناسایی انجام شده در این حوضه، عصر آهن حوضه بالایی اترک جزو فرهنگ یاز ۱ است.

نویسندگان

Mohsen Dana

Ministry of Cultural Heritage, Tourism and Handicrafts, Tehran, Iran

Azita Mirzaye

Iranian Center for Archaeological Research (ICAR), Tehran. Iran.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • باصفا، حسن، (۱۳۹۶). «تبیین فرهنگ های دوره آهن دشت نیشابور ...
  • باصفا، حسن؛ و رضایی، محمدحسین، (۱۳۹۸). «گزارش سومین فصل کاوش ...
  • باصفا، حسن؛ و رضایی، محمدحسین، (۱۳۹۷). «نتایج مقدماتی فصل دوم ...
  • دانا، محسن، و هژبری نوبری، علیرضا، (۱۳۹۶). «یک گورستان: کاوش ...
  • دانا، محسن؛ و هژبری نوبری، علیرضا، ۱۳۹۹، «سفال عصر آهن ...
  • زمردیان، محمدجعفر، (۱۳۷۴). کاربرد جغرافیای طبیعی در برنامه ریزی شهری ...
  • سرلک، سیامک، (۱۳۹۰). باستان شناسی و تاریخ قم: کاوش های ...
  • سعیدی، عباس، (۱۳۷۶). مبانی جغرافیای روستایی. تهران: انتشارات سمت.. ...
  • کامبخش فرد، سیف الله، (۱۳۷۰). تهران سه هزار و دویست ...
  • کامبخش فرد، سیف الله، (۱۳۸۶). سفال و سفالگری در ایران، ...
  • مجیدزاده، یوسف، (۱۳۸۹). کاوش های محوطه باستانی ازبکی. جلد دوم: ...
  • مجیدزاده، یوسف، (۱۳۹۰). کاوش های محوطه باستانی ازبکی. جلد اول: ...
  • مقصودی، مهران؛ فاضلی نشلی، حسن؛ عزیزی، قاسم؛ گیلمور، گیلمور؛ و ...
  • مهرکیان، جعفر، (۱۳۷۴). «پژوهشی در معماری نوشناخته فرهنگ سفال خاکستری ...
  • میرزایی، آزیتا، (۱۳۸۷). «گزارش بررسی و شناسایی باستان شناختی شهرستان ...
  • میرزایی، آزیتا، (۱۳۹۵). «گزارش بررسی و شناسایی باستان شناختی شهرستان ...
  • میرزایی، آزیتا، (۱۳۹۷). «نتایج بررسی باستان شناختی شهرستان قوچان». گزارش ...
  • Askarov, A. A. & Al'baum, L. I., (۱۹۷۹). Poselenije Kučuktepa. ...
  • Askarov, A., (۱۹۹۲). “The beginning of the Iron Age in ...
  • Basafa, H., (۲۰۱۷). “Explainning the Neyshabur Plain Iron Age Culture ...
  • Basafa, H. & Rezaei, M. H., (۲۰۱۸). “Premilinary Results of ...
  • Basafa, H. & Rezaei, M. H., (۲۰۱۹). “Premilinary Results of ...
  • Bendezu-Sarmiento, J. & Lhuillier, J., (۲۰۱۱). “Iron Age in Turkmenistan: ...
  • Biscione, R. & Vahdati, A., (۲۰۱۲). “The Iranian-Italian Archaeological Mission”. ...
  • Bonora, G. L. & Vidale, V., (۲۰۰۸). “An Aspect of ...
  • Dana, Mohsen & Hozhabri, A., (۲۰۱۸). “The Role of Cultural ...
  • Dana, M. & Hejebri Nobari, A., (۲۰۱۹). “Site Formation Process ...
  • Dana, M. & Hejebri Nobari, A., (۲۰۲۱). “The Iron Age ...
  • Dyson, Robert, H., (۱۹۶۵). “Problems of Protohistoric Iran as Seen ...
  • Genito, B., (۱۹۹۸). “The Iron Age in Merv Oasis”. In: ...
  • Jarridge J.-M. & Santony, M., (۱۹۸۰). Fouilles de Pirak. ۲ ...
  • Kambakhsh Fard, S., (۱۹۹۱). Tehran of Three Thousand Two Hundred ...
  • Kambakhsh Fard, S., (۲۰۰۷). Pottery in Iran, from Neolithic to ...
  • Kohl, Ph., (۱۹۸۴). Central Asia Paleolithic Beginnings to the Iron ...
  • Kuz'mina, E. E., (۲۰۰۷). The Origin of the Indo-Iranians. Leiden/Boston: ...
  • Lecomte, O., (۲۰۰۷). “Entre Iran et Touran: Recherches archéologiques au ...
  • Lhuillier, J. & Rapin, C., (۲۰۱۴). “Handmade painted ware in ...
  • Lhuillier, J., (۲۰۱۹). “The Settlement Pattern in Central Asia during ...
  • Maghsoudi, M.; Fazeli Nashli, H.; Azizi, H.; Gilmore, G. & ...
  • Majidzadeh, Y., (۲۰۱۰). Ecavations at Tepe Ozbaki. Vol. ۲: Pottery, ...
  • Majidzadeh, Y., (۲۰۱۱). Ecavations at Tepe Ozbaki. Vol. ۱: Art ...
  • Masson, V. I. & Sarianidi, V. I., (۱۹۷۲). Central Asia, ...
  • Masson, V. M., (۱۹۵۹). Drevnezemledel’českaya kul’tura Margiany, Materialy i Issledovanija ...
  • Mirzaei, A., (۲۰۰۸). “Report of Archaeological Surveys at Faruj and ...
  • Mirzaei, A., (۲۰۱۶). “Report of Archaeological Surveys at Quchan County, ...
  • Mirzaei, A., (۲۰۱۸). “Results of Archaeological Surveys at Quchan County”. ...
  • Rezaei, M. H.; Zanganeh Ebrahimi, J. & Basafa, H., (۲۰۱۸). ...
  • Saeidi, A., (۱۹۹۷). Basics of Rural Geography. Tehran: SAMT.. ...
  • Sarianidi, V. I., (۱۹۷۷). Drevnie zemledel'tsy Afganistana. Moskva.. ...
  • Sarlak, S., (۲۰۱۱). Archaeology and History of Qom: Archaeological Excavationsat ...
  • Vahdati, A. A., (۲۰۱۸). “The Early Iron Age in Northern ...
  • Vahdati, A. A., (۲۰۱۵). “A Preliminary report on archaeological survey ...
  • Vahdati, A. A., (۲۰۱۶). “A Preliminary Report on the First ...
  • Venco Ricciardi, R., (۱۹۸۰). “Archaeological Survey in Upper Atrek Valley ...
  • Vinogradova, N. M.; Ranov, V. A. & Filomonova, T. G., ...
  • Young, T. C. Jr., (۱۹۶۵). “A Comparative Ceramic Chronology for ...
  • Young, T. C. Jr., (۱۹۶۷). “The Iranian Migration into the ...
  • Zadneprovskij, Ju. A., (۱۹۹۷). Ošskoe poselenie k istorii Fergany: epoxu ...
  • Zomorodian, M. J., (۱۹۹۵). Application of Natural Geography in Urban ...
  • نمایش کامل مراجع