مجموعه غار و پناهگاه های صخره ای پارینه سنگی سرهه، ساوجبلاغ در دامنه های جنوبی کوهستان البرز

سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 70

فایل این مقاله در 19 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_RICHT-4-14_001

تاریخ نمایه سازی: 9 دی 1402

چکیده مقاله:

عمده دانش ما در مورد دوران پارینه سنگی در فلات ایران از کوهستان زاگرس به دست آمده است؛ اما در سال های اخیر، مطالعات پارینه سنگی در نقاط مختلف ایران ازجمله جنوب کوهستان البرز و مرکز فلات ایران نیز انجام شده که داده های ارزشمند فراوانی از دوران پارینه سنگی به دست داده اند. نوشتار حاضر به معرفی پناهگاه صخره ای سرهه در دامنه های جنوبی کوهستان البرز در دهستان برغان شهرستان ساوجبلاغ می پردازد. مجموعه ی سرهه شامل هشت غار و پناهگاه صخره ای است که از نخستین پناهگاه از ضلع غربی در جنوب رودخانه سنج، دست افزارهای سنگی که بر اثر کاوش غیرمجاز در سطح پناهگاه پراکنده شده بود، به دست آمد. با مطالعه دقیق فناوری و گونه شناسی دست افزارهای سنگی مشخص گردید که فناوری لوالوا به وفور در ساخت آن ها به کار رفته است و در نتیجه، مجموعه را به دوره پارینه سنگی مربوط می سازد. فناوری دست افزارها بیشتر مبتنی بر ساخت تیغه ها و تراشه های کشیده و بلند است که بسیاری از آن ها از روش لوالوا به دست آمده اند. سنگ خام به کاررفته در ساخت این دست افزارها عمدتا از توف سبزرنگ محلی است که در اطراف پناهگاه صخره ای سرهه و همین طور بر دامنه مقابل این پناهگاه به وفور دیده می شود. با مقایسه داده های به دست آمده از سرهه با محوطه های کوهستان زاگرس و مرکز فلات ایران، مشخص گردید که دست افزارهای سرهه منحصربه فرد بوده و شباهت اندکی با محوطه های مرکز فلات ایران و تفاوت های آشکاری با محوطه های زاگرس از خود به نمایش می گذارند. هدف اصلی پژوهش حاضر معرفی محوطه پارینه سنگی سرهه و داده های به دست آمده از آن است؛ زیرا تاکنون محوطه ای مربوط به دوران پارینه سنگی در این منطقه شناسایی نشده است. با مطالعه جغرافیای منطقه، ویژگی های زیستی محوطه و تحلیل گونه شناسی و فناوری دست افزار های پراکنده بر سطح آن، این پژوهش به داده هایی از دوره پارینه سنگی دست یافته و در نتیجه مقدمه ای بر بازسازی استقرار و رفتارهای انسانی در دوره پارینه سنگی در این منطقه را فراهم می سازد.

نویسندگان

Hamid Hariryan

Ph.D. Student in Archeology, Department of Archaeology, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran

Saman Heydari-Guran

Stiftung Neanderthal Museum, Mettmann, Germany & DiyarMehr Institute for Palaeolithic Research.

Abbas Motarjem

Associate Professor, Department of Archaeology, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran.

Elham Ghasidian

Stiftung Neanderthal Museum, Mettmann, Germany & DiyarMehr Institute for Palaeolithic Research.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • امیرلو، عنایت الله، (۱۳۶۹). «بررسی باستان شناختی منطقه دماوند». مجله ...
  • بیگلری، فریدون؛ و عبدی، حسین، (۱۳۸۰). «گزارش بررسی مقدماتی پناهگاه ...
  • بیگلری، فریدون؛ جهانی، ولی؛ مشکور، مرجان؛ آرگان، آلن؛ شیدرنگ سونیا؛ ...
  • سلیمانی، شهربانو؛ و علی بیگی، سجاد، (۱۳۹۱). «غار قلعه کرد ...
  • کابلی، میر عابدین، (۱۳۷۸). بررسی باستان شناسی قمرود. تهران: سازمان ...
  • معصومی، امید؛ جوهر، آذر؛ و افشاری، ثریا، (۱۳۸۹). «آراسنج: شواهدی ...
  • وحدتی نسب، حامد؛ و جایز، مژگان، (۱۳۹۰). «فناوری و گونه ...
  • وحدتی نسب، حامد؛ و فیض، زینب، (۱۳۹۳). «بررسی و شناسایی ...
  • Baumler, M. & Speth, J. D., (۱۹۹۳). “A Middle Paleolithic ...
  • Berillon, G.; Asgari Khaneghah, A.; Antoine, P.; Bahain, J-J.; Chevrier, ...
  • Berillon, G.; Asgari Khaneghah, A.; Chevrier, B.; Auguste, P.; Zeitoun, ...
  • Biglari, F., (۲۰۱۲). “A reconsideration of the purported Epipaleolithic assemblage ...
  • Biglari, F.; Heydari, S. & Shidrang, S., (۲۰۰۴). “Ganj par: ...
  • Biglari, F. & Jahani, V., (۲۰۱۱). “The Pleistocene Human Settlement ...
  • Biglari, F.; Javeri, M.; Mashkour, M.; Yazdi, M.; Naderi, R.; ...
  • Chevrier, B.; Berillon, G.; Asgari Khaneghah, A.; Antoine, P.; Bahain, ...
  • Conard, N. J.; Soressi, M.; Parkington, J. E.; Wurz, S. ...
  • Coon, C. S., (۱۹۵۱). Cave Explorations in Iran ۱۹۴۹. Philadelphia: ...
  • Coon, C. S., (۱۹۵۷). The Seven Caves, New York: Knopf.. ...
  • Dibble, H. L., (۱۹۸۴). “The Mousterian Industry from Bisitun Cave ...
  • Dibble, H. L. & Holdaway, S. J., (۱۹۹۳). “The Middle ...
  • Eskandari, N.; Abedi, A.; Niazi, N. & Saeediyan, S., (۲۰۱۰). ...
  • Ghasidian, E., (۲۰۱۹). “Southern Caspian Corridor: a biogeographical corridor of ...
  • Groucutt, H. S., (۲۰۱۴). “Middle Palaeolithic point technology, with a ...
  • Heydari-Guran, S. & Ghasidian, E., (۲۰۱۱). “The Paleolithic survey in ...
  • Heydari-Guran, S. & Ghasidian, E., (۲۰۱۷). “The MUP Zagros Project: ...
  • Heydari-Guran, S. & Ghasidian, E., (۲۰۲۰). “Late Pleistocene hominin settlement ...
  • Heydari-Guran, S.; Ghasidian, E. & Conard, N. J., (۲۰۱۵). “Middle ...
  • Jayez, M. & Vahdati Nasab, H., (۲۰۱۶). “A separation: Caspian ...
  • Mashkour, M.; Chahoud, J. & Mahfrouzi, A., (۲۰۱۰). “Faunal remains ...
  • McBurney, C. B. M., (۱۹۶۴). “Preliminary report on Stone Age ...
  • Piperno, M., (۱۹۷۲). “Jahrom, a Middle Paleolithic Site in Fars”. ...
  • Rosenberg, M., (۱۹۸۸). “Paleolithic Settlement Pattern in the Marv Dasht, ...
  • Shea, J. J., (۲۰۰۱). “Experimental Tests of Middle Palaeolithic Spear ...
  • Shea, J. J., (۲۰۰۹). “The Impact of Projectile Weaponry on ...
  • Shea, J. J. & Sisk, M. L., (۲۰۱۰). “Complex Projectile ...
  • Vahdati Nasab, H. & Clark, G. A., (۲۰۱۴). “The Upper ...
  • Vahdati Nasab, H. & Hashemi, M., (۲۰۱۶). “Playas and Middle ...
  • Vahdati Nasab, H.; Mollasalehi, H.; Saeedpour, M. & Jamshidi, N., ...
  • Vahdati Nasab, H.; Clark, G. A. & Torkamandi, S., (۲۰۱۳). ...
  • نمایش کامل مراجع