جغرافیای تاریخی و نام جای شناسی ارجان در دوران ساسانی و اسلامی

سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 44

فایل این مقاله در 19 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_RICHT-4-11_007

تاریخ نمایه سازی: 9 دی 1402

چکیده مقاله:

«ارجان» یکی از خوره های مهم ایالت فارس در دوران ساسانی و اسلامی بود. درخصوص نام جای ارجان اختلافات عدیده ای هم در منابع مکتوب و هم در میان پژوهشگران معاصر وجود دارد. از علت های اصلی این اختلافات، اطلاعات مختلف منابع مکتوب و ناهمخوانی شواهد باستان شناختی با این منابع است و همین امر منجر شده تا نقطه نظرات گونا گونی در این راستا مطرح شود. در اینجا نگارنده با ذکر دیدگاه های مختلف و تلفیق آن ها با شواهد باستان شناختی سعی دارد به درک و شناختی روشن تر از این موضوع دست یابد. از دیگر مواردی که در این مقاله بدان پرداخته خواهد شد، موضوع تغییرات اداری و مرزی است که درطول دوران مختلف، ارجان را دستخوش تغییر و تحول کرده است. ارجان در دوران مختلف دچار تغییرات اداری و مرزی فراوانی شده است؛ به طوری که در سده های نخستین اسلام، این خوره همان ساختار و حدود دوره ساسانی را در خود داشت، اما در دوره های بعد شاهد جابه جایی از ایالتی به ایالت دیگر، تغییر نام و کم شدن حدود و ثغور نواحی و بخش های وابسته به آن هستیم. این نوشتار تلاش دارد به دو پرسش مهم در ارجان پاسخ دهد؛ نخست، تغییرات اداری و مرزی رخ داده در پهنه ارجان تا به امروز چگونه بوده است؟ و دیگری آن که، دلایل اصلی ناهمخوانی های موجود میان پژوهشگران بر سر نام واقعی ارجان چیست؟ دلایل اصلی ناهمخوانی های موجود میان پژوهشگران برسر نام جای ارجان چیست؟ پرواضح است که محققان اشاره ها و توضیحات بسیاری درراستای شناخت سیمای ارجان، تغییرات اداری و مرزی این منطقه بیان داشته اند؛ با این حال، تلفیق و ترکیب داده های تاریخی و باستان شناختی موردی است که کمتر در مطالعاتشان مشاهده می شود. از این رو نگارنده سعی دارد تا با تلفیق هر دو رویکرد تاریخی و باستان شناختی به موضوع نام جای و تغییرات اداری و مرزی ارجان در دوران ساسانی و اسلامی بپردازد. انجام پژوهش حاضر از طریق بررسی و تطبیق یافته ها و شواهد باستان شناسی با مواد و اطلاعات مستخرج از منابع مکتوب است.

نویسندگان

Afshin Khosrowsani

M.A in Archaeology, Department of Archaeology, Faculty of Literature and Humanities, University of Tehran, Tehran, Iran.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابن اثیر جزری، (۱۳۷۱). تاریخ کامل بزرگ اسلام و ایران. ...
  • ابن بلخی، (۱۳۸۵). فارسنامه. تصحیح و تحشیه گای لسترنج و ...
  • ابن حوقل، (۱۳۶۶). سفرنامه ابن حوقل: ایران در صورهالارض. برگردان: ...
  • ابن خرداذبه، ابوالقاسم عبیدالله بن عبدالله، (۱۳۷۱). المسالک و الممالک. ...
  • آزادی، احمد؛ قزلباش، ابراهیم؛ و کوهی گیلوان، مجید، (۱۳۹۷). «نویافته ...
  • استخری، ابواسحاق ابراهیم، (۱۳۴۰). المسالک و الممالک. با اهتمام: ایرج ...
  • اسمعیلی جلودار، محمد اسماعیل، (۱۳۸۳). «مطالعه بازشناخته بناهای آبی محور ...
  • افضل الملک، غلامحسین، (۱۳۶۱). افضل التواریخ. مصحح: منصوره اتحادیه و ...
  • اقتداری، احمد، (۱۳۷۵). خوزستان و کهگیلویه و ممسنی. جلد سوم، ...
  • آلتهایم، فرانتس؛ و استیل، روت، (۱۳۹۱). تاریخ اقتصاد دولت ساسانی. ...
  • ایست، گوردون، (۱۳۹۲). تاریخ در بستر جغرافیا. ترجمه حسین حاتمی ...
  • ایمان پور، محمدتقی؛ و کائید، زهرا، (۱۳۹۶). «نقش سرزمین های ...
  • باستانی راد، حسن؛ و مردوخی، دل آرا، (۱۳۹۲). «گونه شناسی ...
  • بشاش کنزق، رسول، (۱۳۶۹). «کتیبه جام برنزی ارجان». اثر، شماره ...
  • بلاذری، احمدبن یحیی، (۱۳۶۴). فتوح البلدان. ترجمه محمد توکل، تهران: ...
  • پروکوپیوس، (۱۳۸۲). جنگ های ایران و روم. ترجمه محمد سعیدی، ...
  • پیرنیا، حسن، (۱۳۷۵). تاریخ ایران باستان. جلد ۳، تهران: دنیای ...
  • پیرنیا، حسن؛ و اقبال آشتیانی، عباس، (۱۳۸۰). تاریخ ایران از ...
  • توحیدی، فائق؛ و خلیلیان، علی محمد، (۱۳۶۱). «گزارش بررسی اشیاء ...
  • جوکار قنواتی، رضا، (۱۳۵۰). شناسنامه بهبهان. بی جا: شورای جشن ...
  • حافظ ابرو، شها ب الدین عبدالله خوافی، (۱۳۷۵). جفرافیای حافظ ...
  • حسینی فسایی، حاج میرزاحسن، (۱۳۶۷). فارسنامه ناصری. جلد ۱ و ...
  • حمزه اصفهانی، حسن، (۱۳۴۶). تاریخ پیامبران و شاهان. ترجمه جعفر ...
  • خیراندیش، عبدالرسول؛ و خلیفه، مجتبی، (۱۳۸۶). «تجارت دریایی ایران در ...
  • دارابی، حجت؛ آقاجری، مجتبی؛ نیکزاد، میثم؛ و بهرامیان، سعید، (۱۳۹۵). ...
  • دینوری، ابوحنیفه، (۱۳۷۱). الاخبار الطوال. ترجمه محمود مهدوی دامغانی، تهران: ...
  • رایگانی، ابراهیم؛ موسوی کوهپر مهدی؛ و نیستانی، جواد، (۱۳۹۴). «واکاوی ...
  • رضایی باغ بیدی، حسن، (۱۳۹۳). سکه های ایران در دوره ...
  • رهربرن، کلاوس میشائیل، (۱۳۵۹). نظام ایالات در دوره صفویه. ترجمه ...
  • سایکس، سرپرسی، (۱۳۸۰). تاریخ ایران. جلد ۲. ترجمه محمدتقی فخرداعی ...
  • سیاهپور، کشواد، (۱۳۸۶). «حکومت احتشام الدوله در کهگیلویه و بهبهان». ...
  • سیاهپور، کشواد، (۱۳۹۵). «موقعیت و جایگاه سیاسی ولایت بهبهان و ...
  • شبانکاره ای، محمد بن علی بن محمد، (۱۳۶۳). مجمع الانساب. ...
  • شوارتس، پاول، (۱۳۷۲). جغرافیای تاریخی فارس. ترجمه کیکاووس جهانداری، تهران: ...
  • شیخ الاسلام بهبهانی، عبدالنبی، (۱۳۸۹). بدایع الاخبار (وقایع بهبهان در ...
  • صراف، محمدرحیم، (۱۳۶۹). «جام برنزی کیدین هوتران مکشوفه از "ارجان" ...
  • طبری، محمد بن جریر، (۱۳۶۲). تاریخ طبری. جلد ۲، ترجمه ...
  • عبدی، کامیار، (۱۳۸۷). «بررسی باستان شناختی شهرستان بهبهان». تهران: پژوهشکده ...
  • قائم مقامی، جهانگیر (۱۳۵۱). «بحثی درباره مفهوم جغرافیای تاریخی». بررسی ...
  • ناصرخسرو قبادیانی مروزی، ابومعین حمید الدین، (۱۳۳۵). سفرنامه. به کوشش: ...
  • کوک، جان مانوئل، (۱۳۸۵). ظهور هخامنشیان و بنیان گذاری امپراتوری ...
  • گاوبه، هاینس، (۱۳۷۷). ارجان و کهگیلویه از فتح عرب تا ...
  • مارکوارت، یوزف، (۱۳۷۳). ایرانشهر بر مبنای جغرافیای موسی خورنی. ترجمه ...
  • مختاران، دولتی، (۱۳۹۴). بهبهان: سیمای فرهنگی-اجتماعی. تهران: بصیرت.. ...
  • مستوفی قزوینی، حمدالله، (۱۳۶۲). نزهه القلوب. تصحیح: گای لسترنج، تهران: ...
  • معتقد، سوسن، (۱۳۶۹). «پارچه مکشوفه از تابوت برنزی کیدین هوتران ...
  • مقدسی، ابو عبدالله محمد بن احمد، (۱۳۶۱). احسن التقاسیم فی ...
  • مقدم، عباس؛ یشمی، رامین؛ سلمانزاده، جواد؛ آقاجری، مجتبی؛ دباغ، مهرنوش؛ ...
  • میری، نگین، (۱۳۹۱). «باستان شناسی و جغرافیای تاریخی؛ رویکردی متفاوت، ...
  • میری، نگین، (۱۳۹۵). «مکان یابی ریو-اردشیر ساسانی و ریشهر سده ...
  • نیستانی، جواد، (۱۳۷۴). «سکه های ارجان و برم قباد و ...
  • وصاف شیرازی، شرف الدین عبدالله، (۱۳۴۶). تحریر تاریخ وصاف. مصحح: ...
  • همدانی، رشیدالدین فضل الله، (۱۳۵۸). سوانح الافکار رشیدی. به کوشش: ...
  • یزدی، شرف الدین علی، (۱۳۸۷). ظفرنامه. تصحیح و تحقیق: میرمحمدصادق ...
  • Alizadeh, A., (۱۹۸۵). “A tomb of the Neo-Elamite period at ...
  • Alvarez-Mon, J. (۲۰۰۶). The Arjan Tomb at the Crossroads between ...
  • Alvarez-Mon, J., (۲۰۰۶). “The Arjan Tomb at the Crossroads between ...
  • Daryaee, T., (۲۰۰۳). “The effect of the Arab Muslim conquest ...
  • Dittmann, R., (۱۹۸۴). Eine Randebene des Zagros in der Fruhzeit. ...
  • Gilbert, E. W., (۱۹۳۲). “What is historical geography?”. Scottish Geographical ...
  • Goitein, S. D., (۱۹۵۸). “New Lights on the Beginnings of ...
  • Goitein, S. D., (۱۹۶۶). Studies in Islamic History and Institutions. ...
  • Haerinck, E., (۲۰۰۳). “Again on Tang-i Sarvak II, NE-Side. Goddesses ...
  • Henkelman, W. F. M., & Khaksar, S., (۲۰۱۴). “Elam’s Dormant ...
  • Lee, A. D., (۲۰۰۷). “The eastern empire: Theodosius to Anastasius:. ...
  • Majidzadeh, Y., (۱۹۹۲). “The Arjan Bowl”. IRAN. ۳۰(۱). Pp: ۱۳۱-۱۴۴.. ...
  • Miri, N., (۲۰۱۲). Sasanian Pārs: Historical Geography and Administrative Organization. ...
  • Moghaddam, A., (۲۰۱۶). “A fifth-millennium BC cemetery in the north ...
  • Nissen, H., (۱۹۷۱). “The expedition to the Behbehan Region”. The ...
  • Nissen, H., (۱۹۷۳). “Tepe Sohz, Excavation Report”. IRAN, Vol. ۱۱. ...
  • Nissen, H. J. & Redman, Charles. L., (۱۹۷۱). “Preliminary Notes ...
  • Stronach, D., (۲۰۰۳). “The Tomb at Arjan and history of ...
  • The Chronicle of Theophanes, (۱۹۹۷). The Chronicle of Theophanes Confessor: ...
  • Walker, J., (۱۹۷۶). A Catalogue of the Arab – Sassanian ...
  • WWW. Googleearth.Co ...
  • نمایش کامل مراجع