کشف یک حقیقت مهم تاریخی: حضور «تنسر» در نقش برجسته های اردشیر بابکان

سال انتشار: 1398
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 78

فایل این مقاله در 16 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_RICHT-3-8_005

تاریخ نمایه سازی: 9 دی 1402

چکیده مقاله:

تاکنون تعداد ۳۵ نقش برجسته از دوره ساسانی شناسایی شده است که از این تعداد، یک نقش برجسته در خارج از مرزهای سیاسی ایران و در محلی موسوم به رگ بی بی در خاک افغانستان واقع شده و ۳۴ نقش برجسته دیگر در درون مرزهای سیاسی ایران امروز و در مناطق مختلفی چون: شهرری، تاق بستان، سلماس، برم دلک، گویوم، تنگ چوگان بیشاپور، نقش رستم، نقش رجب، سراب بهرام، تنگاب فیروزآباد، دارابگرد، تنگ قندیل و سرمشهد کشف شده است. هرچند یکایک این نقش برجسته ها بارها و بارها ازسوی باستان شناسان و متخصصان داخلی و خارجی مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته اند، اما غالب مطالعات انجام شده، معطوف به تعیین هویت شخصیت اصلی نقش برجسته ها، یعنی شاهنشاه ساسانی بوده و تلاش چندان جدی و نافذ در تعیین هویت دیگر شخصیت های حاضر در نقش برجسته های ساسانی انجام نگرفته است و در مواردی هم که اظهارنظر شده، این تعیین هویت ها عموما بدون پشتوانه علمی و بدون آن که بر بنیان متون تاریخی و منابع مکتوب، شواهد چهره شناسی و مطالعات نشانه شناسی استوار باشند، صرفا براساس حدس و گمان های شخصی و بافتار ذهنی پژوهشگران مطرح شده است. مهم ترین پرسشی که مقاله حاضر درصدد پاسخ گفتن به آن است این است که «شخصیت موردنظر در نقش برجسته اردشیر بابکان کیست؟». فرضیه متناظر با این پرسش نیز چنین است: «شخصیت موردنظر در نقش برجسته اردشیر بابکان با استناد به قرائن تاریخی، شواهد چهره شناسی و نشانه شناسی، تنسر (توسر، دوسر) است». در این پژوهش که براساس هدف از نوع تحقیقات بنیادی و براساس ماهیت و روش از نوع تحقیقات تاریخی است، سعی شد تا به مدد قرائن تاریخی، شواهد چهره شناسی و مطالعات نشانه شناسی، هویت واقعی یکی از شخصیت های حاضر در نقش برجسته های اردشیر بابکان -که به غلط «خدمتکار بادبزن، خواجه مگس پران و یا نماینده یکی از خاندان های اشرافی» معرفی شده است - روشن شود. نتایج مطالعات موید آن است که شخصیت موردنظر در نقش برجسته های اردشیر بابکان، شخصیت بلندپایه روحانی و مذهبی، کسی نیست جز «تنسر» (توسر)؛ روحانی نامدار و بانفوذی که در اشاعه آیین مزدیسنا و تنظیم متون اوستا بسیار کوشید و بشارت آمدن اردشیر بابکان را پیش از آغاز فعالیت های فراگیر او، به مردم داد و هم در رسیدن به قدرت و هم در تثبیت آن، اردشیر را همراهی نمود.

نویسندگان

Iman Khousravi

Ph. D. Student Archaeology, Department of Archaeology, Institute of Arts and Architecture, University of Mazandaran, Mazandaran, Iran

Seyed Rasool Mousavi Haji

Professor, Department of Archaeology, Institute of Arts and Architecture, University of Mazandaran, Mazandaran, Iran.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • آذرگشنسب، موبد اردشیر (۱۳۷۲). مراسم و آداب زرتشتیان. تهران: سازمان ...
  • آذری، علاءالدین (۱۳۵۳). «بحثی پیرامون زندگی و فعالیت روحانیون بزرگ ...
  • تنسر (۱۳۵۴). نامه تنسر به گشنسب. به تصحیح: مجتبی مینوی، ...
  • حسینی، توفیق (۱۳۹۲). «کرتیر و ظهور سیاست دینی در اوایل ...
  • خراشادی، سرور؛ و موسوی کوهپر، سید مهدی (۱۳۹۷). «کرتیر از ...
  • دریایی، تورج (۱۳۹۲). امپراتوری ساسانی. ترجمه خشایار بهاری، تهران: فروزان ...
  • رجبی، پرویز (۱۳۵۰). بررسی های تاریخی. شماره ویژه، مهر ۱۳۵۰، ...
  • زریاب خویی، عباس (۱۳۵۴). ساسانیان. تهران: انتشارات دانشگاه آزاد ایران.. ...
  • زرین کوب، عبدالحسین (۱۳۷۱). تاریخ مردم ایران. جلد ۱، تهران: ...
  • سرخوش کورتیس، وستا؛ و استیوارت، سارا (۱۳۹۵). پارت ها و ...
  • شکی، منصور (۱۳۹۰). «ساسان که بود؟». ایران شناسی. جلد ۲، ...
  • شیماکو، موریس (۱۳۸۷). مزدک. ترجمه مهدی سحابی. چاپ ششم، تهران: ...
  • طبری، محمد بن جریر (۱۳۸۹). تاریخنامه طبری. گردانیده منسوب به ...
  • کریستنسن، آرتور (۱۳۶۷). ایران در زمان ساسانیان. ترجمه رشید یاسمی، ...
  • گیمن، دوشن (۱۳۷۵). دین ایران باستان. ترجمه رویا منجم، تهران: ...
  • لوکونین، ولادیمیر (۱۳۷۲). تمدن ایران ساسانی. ترجمه عنایت الله رضا، ...
  • محمدی فر، یعقوب (۱۳۹۰). باستان شناسی و هنر اشکانی. چاپ ...
  • مسعودی، ابوالحسن (۱۳۸۱). التنبیه والاشراف. ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران: علمی ...
  • مسکویه رازی، ابوعلی (۱۳۶۹). تجارب الامم. جلد ۱. ترجمه ابوالقاسم ...
  • معین، محمد (۱۳۲۶). مزدیسنا و تاثیر آن در ادبیات پارسی. ...
  • موسوی حاجی، سیدرسول؛ و سرفراز، علی اکبر (۱۳۹۶). نقش برجسته ...
  • مهرکیان، جعفر (۱۳۸۱). «نگارکند الیمایی الگی، یه شووه الگی». نامه ...
  • نفیسی، سعید (۱۳۴۳). مسیحیت در ایران. تهران: کتابفروشی خاور.. ...
  • واندنبرگ، لویی (۱۳۴۸). باستان شناسی ایران باستان. با مقدمه: رومن ...
  • ویسهوفر، ژوزف (۱۳۹۷). تاریخ پارس از اسکندر مقدونی تا مهرداد ...
  • هینتس، والتر (۱۳۸۵). یافته های تازه از ایران باستان. ترجمه ...
  • هرتسفلد، ارنست (۱۳۸۱). ایران در شرق باستان. ترجمه همایون صنعتی ...
  • یارشاطر، احسان (۱۳۳۷). «نقد کتاب». مجله دانشکده ادبیات و علوم ...
  • VandenBerghe, L. & Schippmann, K. (۱۹۸۵). “Les reliefs rupestresdelymaide (Iran) ...
  • Overlaet, B. (۲۰۱۳). “And man created god, King, Priests and ...
  • نمایش کامل مراجع