از کوار (شیراز) تا سواحل خلیج فارس؛ تحلیلی بر اهمیت بازرگانی پل کوار و بند بهمن در دوره ساسانی و صدر اسلام

سال انتشار: 1397
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 61

فایل این مقاله در 18 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_RICHT-2-5_003

تاریخ نمایه سازی: 9 دی 1402

چکیده مقاله:

در سراسر عصر ساسانی و همین طور دوران اسلامی، تجارت نقش بسیار پررنگی در اقتصاد و معیشت مردمان آن ادوار داشته است. در این میان بنا به دلایل سیاسی در اواخر عصر ساسانی، راه های دسترسی به خلیج پارس از اهمیت خاصی برخوردار می شود. شهرستان کوار با توجه به قرارگرفتن در مسیر تجاری استان فارس که از یک سو به خلیج پارس و ازسوی دیگر به نواحی مرکزی این امپراطوری منتهی می شد، نقش پررنگی درطول تاریخ داشته و به سبب وجود رود سکان (قره آقاج) در جوار این شهرستان، عبور کاروان های تجاری در گرو احداث معبری بوده که این مهم را میسر کند. در مقاله پیش رو تلاش شده است تا با توسل به مطالعات باستان شناسانه و همچنین تحقیقات کتابخانه ای به بررسی منبع آبی شهر کوار، نقش پل کوار در ایجاد ارتباط با خلیج فارس و همچنین ریشه شناسی نام این شهر پرداخته شود. بقای پل کوار یکی از گزینه های احتمالی عبور کاروانیان بوده است. با بررسی متون جغرافیایی دسته اول از سده های آغاز اسلام و همچنین بررسی سازه فعلی پل می توان دریافت که این شهرستان با اتکا به این پل تاریخی، نقش بی بدیلی در ایجاد و دوام تجارت از دوره ساسانی تا دوران اسلامی داشته است. همچنین دوام و بقای این شهر در طول تاریخ در گرو آبی بوده که از بند بهمن به واسطه تاسیساتی خاص به این شهر می رسیده است. بر این اساس در پژوهش حاضر سعی شده تا با بررسی تاسیسات یادشده، چگونگی و عملکرد آن تبیین شود و همچنین علاوه بر شناخت پل کوار، با رویکرد فنون ساخت و کاربرد و عملکرد آن براساس منابع نوشتاری موجود، چشم انداز منطقه بررسی و در آخر با ارزیابی نتایج به دست آمده، گاه نگاری پیشنهادی آن بازگو شود. روش تحقیق توصیفی، تطبیقی و تحلیلی است.

نویسندگان

Mohammad Ismail Ismaili Jelodar

Assistant Professor, Department of Archaeology University of Tehran.

Hamid Poordavood

M.A. Archaeology University of Tehran.

Ali Arab

Ph.D. Candidate University of Tehran.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • آیتی، عبدالمحمد (۱۳۴۶). تحریر تاریخ وصاف. تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ.. ...
  • ابن الفقیه، ابوبکر احمدبن محمد بن اسحاق همدانی (۱۳۷۹) . ...
  • ابن بلخی (۱۳۷۴). فارسنامه. تصحیح: منصور رستگار فسایی، شیراز: بنیاد ...
  • ابن تغری بردی اتابکی ، یوسف (۱۳۹۲). النجوم الزاهره فی ...
  • ابن حوقل نصیبی، ابی قاسم (۱۹۹۲). صوره الارض. بیروت: منشورات ...
  • ابن خردادبه، عبید الله بن عبد الله (۱۸۸۹). المسالک و ...
  • ادریسی، محمد بن محمد (۱۴۰۹). نزهه المشتاق فی اختراق الآفاق ...
  • فناوری ساخت پل بند دزفول و مهار آب رودخانه دز در دوره ساسانی [مقاله کنفرانسی]
  • اصطخری، ابواسحاق (۱۳۶۸). مسالک و ممالک. به اهتمام: ایرج افشار، ...
  • اکبری، حسن؛ مراد سلطان، محمد شریف؛ میراسکندری، سیدمحمود؛ و کرمی، ...
  • درخشی، حسن؛ و عنایتی، علیرضا (۱۳۹۰). «پژوهشی پیرامون پل بندهای ...
  • بیات، مقصود (۱۳۸۸). «سنجش توسعه یافتگی روستاهای بخش کوار شهرستان ...
  • تشکری، عباس (۱۳۵۶). ایران به روایت چین باستان. تهران: موسسه ...
  • جملی کارری، جووانی فرانچسکو (۱۳۴۸). سفرنامه کارری. ترجمه عباس نخجوانی ...
  • جنیدشیرازی، جنید بن محمود (۱۳۶۴). تذکره هزارمزار. تصحیح: عبدالوهاب نورانی ...
  • حافظ ابرو، عبد الله بن لطف الله ( ۱۳۷۵). جغرافیای ...
  • حدود العالم من المشرق الی المغرب (بی نا)، (۱۳۶۲). به ...
  • حموی، یاقوت بن عبدالله (۱۹۹۵). معجم البلدان. بیروت دار صادر.. ...
  • رایگانی، ابراهیم (۱۳۹۴). «بررسی اقتصاد کشاورزی منطقه ارجان در دوره ...
  • دریایی، تورج (۱۳۸۳). شاهنشاهی ساسانی. تهران: انتشارات ققنوس.. ...
  • زرکوب شیرازی، ابوالعباس (۱۳۱۰). شیرازنامه. تصحیح: بهمن کریمی، طهران: کتابخانه ...
  • سجادی، علی (۱۳۸۱). «پل کشکان در مسیر راه های تاریخی ...
  • شیروانی، زین العابدین بن اسکندر (۱۲۵۳). بستان السیاحه. تهران: سنایی. ...
  • صداقت کیش، جمشید (۱۳۸۸). کوار زمرد فارس. شیراز: انتشارات تخت ...
  • صفی الدین، عبد المومن ابن عبد الحق بغدادی (۱۴۱۲). مراصد ...
  • عصاره، مهدی (۱۳۹۳). «پل تاریخی دزفول». مجله رشد آموزش تاریخ. ...
  • فرصت شیرازی، محمد نصیر (۱۳۷۷). آثار عجم . تهران: امیرکبیر.. ...
  • فسایی، حسن بن حسن (۱۳۸۲). فارسنامه ناصری. تهران : امیرکبیر.. ...
  • کارنامه اردشیربابکان (۱۳۷۸). ترجمه بهرام فره وشی، تهران: انتشارات دانشگاه ...
  • مقدسی، محمد بن احمد (۱۳۶۱). احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم. ...
  • لسترنج، گای (۱۳۳۷). جغرافیای تاریخی سرزمین های خلافت شرقی. ترجمه ...
  • مستوفی، حمدالله (۱۳۸۹). نزهه القلوب. تصحیح و تحشیه: گای لسترنج، ...
  • مصطفوی، محمدتقی (۱۳۷۵). اقلیم پارس. تهران : نشر اشاره. . ...
  • مهریار، محمد (۱۳۸۷). «بند بهمن (کوار) شیراز». مجله گلستان هنر ...
  • هدایت، رضاقلی خان (۱۳۳۹). تاریخ روضه الصفای ناصری. تصحیح: جمشید ...
  • یعقوبی، احمد بن اسحاق (۱۳۵۶). البلدان. ترجمه محمد ابراهیم آیتی، ...
  • نمایش کامل مراجع