سلامت رودخانه، اهمیت و کاربردهای آن

رودخانه ها اکوسیستم های پیچیده ای هستند که به دلیل استفاده های بیش از حد و افزایش رو به رشد جمعیت جهان در معرض تهدید قرار گرفته اند. با توجه به ارتباط نزدیک رودخانه ها و جوامع انسانی، اکوسیستم رودخانه ها نسبت به تنش ها و فعالیت انسانی آسیب پذیر شده و تغییرات زیادی در رودخانه ایجاد شده است. با این حال تخریب در اثر دخالت و فعالیت های انسان، باعث شده است که ارائه موثر و پایدار خدمات رودخانه ها (شامل آب شرب، تصفیه آب، انرژی برقابی، جذب مواد آلی، چرخه مواد غذایی، تفریح و زیستگاه گیاهان و جانوران) مختل گردد. برای مقابله با تاثیرات مخرب فعالیت های انسانی، ارزیابی و تعیین درجه سلامت رودخانه یکی از معیارهای اساسی مدنظر سازمان های مدیریت آب است. تعیین سلامت رودخانه می تواند به عنوان ابزاری در برآورد جریان زیست محیطی و کمی نمودن مقدار، زمان بندی و کیفیت جریان آب مورد نیاز برای استفاده های بشری و تداوم حیات اکوسیستم های رودخانه ای استفاده شود. هدف از مطالعه حاضر، تبیین مفهوم و اهمیت سلامت رودخانه و چهارچوب های نظری و کاربردی به عنوان یک رویکرد جدید در برنامه ریزی و استفاده از منابع آب سطحی است. در این راستا تعاریف، چهارچوب ها و گزیده ای از مطالعات انجام شده در این خصوص ارائه شده است. در نتیجه، ارزیابی سلامت رودخانه می تواند در دستیابی به رژیم و الگوی جریان تامین کننده استفاده های انسانی و فرآیندهای ضروری برای حفظ اکوسیستم های سالم رودخانه ای و مدیریت منابع آب موثر واقع شود. بر اساس نتایج، ارزیابی سلامت جریان یک برنامه مکمل برای برنامه ریزی، طراحی و مدیریت آبخیز و استفاده از آن در تنظیم و تعدیل رژیم جریان و احیاء اکوسیستم رودخانه است.