طبقهبندی و ارزیابی تغییرات کاربری اراضی با استفاده از تصاویر ماهوارهای لندست (مطالعه موردی: دشت ری)

زمینه وهدف: تغییرات کاربری اراضی دراثرفعالیتهای انسانی یکی ازموضوعات مهم دربرنامه ریزیهای منطقه ایی وتوسعه ایی میباشد. عدم توجه به تغییرات کاربری اراضی درچنددهه اخیر مشکلات محیط زیستی فراوانی ازقیبل آلودگی منابع آب، خاک و...را بوجودآورده است. برهمین اساس بررسی وتجزیه وتحلیل کاربری اراضی درمقیاسهای مختلف باهدف توسعه پایداردرمدیریت صحیح محیط زیست ومنابع طبیعی امری ضروری میباشد. سنجش ازدور وسیستم اطلاعات جغرافیایی، امکانات لازم وکافی راجهت استخراج وبه روزرسانی نقشههای کاربری اراضی وتعیین مقدار آنها در اختیار کاربران قرارمی دهد این پژوهش با هدف بررسی تغییرات تبدیل کاربریها با استفاده از فنآوری سنجش از دور و تصاویر ماهوارهای برای چهار دوره زمانی ۳ ساله، از سال ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۹ در سطح دشت ری انجام شده است. روش بررسی: جهت تهیه نقشههای کاربری اراضی سالهای مورد مطالعه از تصاویر ماهوارهای TM و OLI ماهوارههای لندست ۵ و ۸ استفاده شد سپس طبقه بندی تصاویر ماهوارهای پس از انجام تصحیحات مورد نیاز با استفاده از ۵۴ نقطه تعلیمی که معرف کاربریهای مختلف در منطقه بودند از طریق برداشتهای میدانی با دستگاه GPS به صورت تصادفی و به گونهای که این نمونهها سطح منطقه تحقیق را پوشش دهند انجام پذیرفت. در مرحله بعد تصاویر ماهوارهای  به روش طبقهبندی نظارت شده و با استفاده از الگوریتم حداکثر احتمال همسایگی باصحت کلی۳۹/۸۷ تا ۷۸/۹۵ درصد و ضریب کاپا ۸۵ تا ۹۳درصد در چهارکلاس کاربری، طبقهبندی گردیدند. سپس نقشههای کاربری اراضی بایکدیگرمورد مقایسه قرارگرفتند. یافتهها: براساس تجزیه و تحلیلهای صورت گرفته مشخص شد دربازه زمانی موردمطالعه۰۷/۲۶ کیلومترمربع ازاراضی بایراین محدوده به اراضی کشاورزی، صنعتی ومسکونی تغییرکاربری داده است درنتیجه مساحت اراضی بایردر طول سالهای مورد مطالعه روند کاهشی و سایر کاربریها روند افزایشی را طی نموده است، بطوریکه وسعت اراضی با کاربری کشاورزی، صنعتی ومسکونی به ترتیب به میزان ۶۶/۱۴ کیلومترمربع، ۷۷/۹ کیلومترمربع،۶۴/۱ کیلومترمربع، افزایش یافته است. بحث ونتیجه گیری: نتایج تحقیق انجام شده گویای این مطلب است که مهم ترین عامل تغییرات کاربری اراضی درمنطقه، فعالیت های انسانی است که موجب تغییرات بسیاری در کاربری اراضی شده است، تجزیه وتحلیل مساحت این کاربری ها نشان داد که سطح اراضی کشاورزی افزایش چشمگیری پیداکرده که عمدتا این افزایش نتیجه تبدیل کاربری بایربه کشاورزی میباشد. درنهایت نتایج این مطالعه گویای این است که تلفیق فن های سنجش ازدور و سیستم اطلاعات جغرافیایی در اجرای مدلهای ارزیابی تغییرات مکانی - زمانی کاربری اراضی، به منظور آگاهی از نوع و درصد کاربری اراضی و میزان تغییرات آن ها، بسیار کارآمد میباشد و به عنوان یک پارامتر مدیریتی میتواند برنامه ریزان بخشهای مختلف اجرایی را در پایش و مدیریت محیط زیست یاری نماید.