بررسی نقش فرآیندهای دیاژنزی سازند زیور در کاهش میزان تخلخل در منطقه مغان

سازند زیور در برش آبش احمد با سن الیگوسن میانی-میوسن زیرین (مجموعاً به ضخامت ٨٠٠ متر) به عنوان بهترین سازند مستعد مخزن در استان اردبیل شناخته شده است. این سازند با یک ناپیوستگی فرسایشی بر روی رسوبات سازند اجاق قشلاق و با واسطه یک ناپیوستگی فرسایشی دیگر به رسوبات سازند بالایی موسوم به تورتونین ختم می شود. ماسه سنگهای این مجموعه شامل گریوکی خردهسنگی، فلسپاتیک گریوکی و مختلط آواری- کربناته میباشد. بر اساس مطالعات صحرایی و آزمایشگاهی سه مجموعه رخسارهای و هشت رخساره در این سازند شناسایی گردید که همگی در محیط دلتای تحت تأثیر رودخانه نهشته شدهاند. مطالعه تاریخچه تغییر رسوبات به ویژه ماسه سنگ ها پس از رسوبگذاری در برش آبش احمد منجر به شناخت سه مرحله ائوژنز، مزوژنز و تلوژنز در توالی پاراژنتیکی در این سازند گردید. عوارض اصلی دیاژنز شامل فشردگی، سیمانی شدن (زئولیتی، کربناته، اکسیدآهن، سیلیسی)، نئومورفیسم، دگرسانی (کائولینیتی شدن، اسمکتیت، کلریت و ایلیت) و جانشینی (کلسیتی شدن، دولومیتی شدن) است، که در طول تاریخچه دیاژنزی در این سازند اتفاق افتاده است. این عوارض در طول تاریخچه دیاژنزی منجر به کاهش میزان تخلخل و پایین بودن کیفیت مخزنی در این ماسهسنگها شدهاند. گسترش تخلخلهای ثانویه در اثر شکستگی، دولومیتی شدن و انحلال در سطح محدود رخ داد هاست.