خصوصیات زمین لرزه های سال ۱۳۶۰(۱۹۸۱) گلباف و سیرچ – چهار فرسنگ د رجنوب شرق ایران

در سال ۱۳۶۰ دو زمین لرزه مخرب به فاصله زمان ی۴۷ روز در استان کرمان رخ داد و باعث تخریب مناطق گلباف‘ سیرچ و چها رفرسنگ شد. زمین لرزه اول در روز ۲۱ خرداد ۱۳۶۰(۱۱ ژوئن ۱۹۸۱) ساعت ۷و ۲۴ دقیقه و ۳۰ ثانیه به وقت گرینویچ با بزرگی ۶/۶ درجه ریشتر با شکستگی سطحی به طول ۱۶ الی ۲۰ کیلومتر در راستای شمالی جنوبی همراه بود. زمین لرزه دوم با بزرگی ۷ درجه ریشتر در روز ۶ مرداد ۱۳۶۰(۲۸ ژوئیه ۱۹۸۱) ساعت ۱۷و۲۲ دقیقه و۳۳ ثانیه به وقت گرینویچ در شمال ناحیه آسیب دیده رخ داد و باعث ایجاد شکستگی سطحی به طول تقریبی ۶۵ کیلومتر در امتداد شکستگی قبلی شد. امواج ثبت شده و شکستگیهای سطحی این زمین لرزه ها غیر عادی و بغرنج می باشند. در این مطالعه‘ ابتدا امواج حجمی دوره بلند از این دو زمین لرزه را که شبکه جهانیتWWSSN ثبت کرده به صورت رقمی در آورده و سپس مدلسازی می نماییم . به این ترتیب اطلاعات کاملتری از چشمه انرژی ‘ نحوه آزاد شدن انرژی و چگونگی شکستگی بدست می آید. نتایج حاصله نشان می دهند که سازوکار هر دو زمین لرزه از نوع روراندگی بوده و زمین لرزه دوم یک حادثه دیگر با سازوکار امتداد لغز نیز بوده است . شکستگیها به صورت یکطرفه از کانون شروع و به ترتیب در جهت جنوب و شمال گسترش یافته اند. نتایج بدست آمده با مطالعات صحرایی و فعالیت پس لرزه ها تطابق دارند. با توجه به چگونگی شکستگیهای سطحی و سازوکار زمین لرزه ها‘ واتنیدگی برشی حاصل از وقوع زمین لرزه اول در اطراف کانون زمین لرزه دوم محاسبه شده است. این محاسبه نشان می دهدمقدار واتنیدگی برشی در در اطراف کانون زمین لرزه دوم ‘ بعد از وقوع زمین لرزه اول به طور قابل ملاحظه ای افزایش پیدا نموده است. اگر این افزایش ناگهانی واتنیدگی برشی اثر مهمی در وقوع زمین لرزه دوم داشته باشد‘ می توان بلافاصله بعد از وقوع هر زمین لرزه مقدار تغییرات واتنیدگی برشی را حوالی گسلهای مجاور محاسبه نمود. به این ترتیب گسلهایی که مقدار واتنیدگی برشی به طور قابل ملاحظه ای در اطراف آنها افزایش پیدا نموده و احتمال شکستگی در آنها وجود دارد قابل شناسایی خواهند بود.