آینده پژوهی وابستگی معیشتی مردم روستایی به جنگل در زاگرس شمالی

هدف اصلی این پژوهش، ارائه سناریوهای مدیریت جنگل در مقابل تغییرات آینده از طریق آینده­پژوهی بود. این پژوهش در جنگل­های آرمرده واقع در شهرستان بانه انجام گرفت. روند تغییرات اجتماعی- اقتصادی در طول دوره ۱۳۹۱- ۱۳۸۴ با استفاده از پرسشنامه، مصاحبه و مطالعه اسناد موجود بررسی شد. به منظور تعیین جایگاه نمایه­ها و نشانه­های اثرگذار بر تغییر میزان وابستگی معیشتی مردم محلی به جنگل تحلیل سلسله مراتبی با استفاده از نظرات ۱۸ کارشناس انجام گرفت. سپس به منظور انجام آیندهپژوهی در قالب روش دلفی، ۱۵ کارشناس خبره محلی به روش هدفمند انتخاب و در مراحل مختلف از آنها پرسش شد. از نتایج به دست آمده از مصاحبه با خبرگان محلی و متخصصان و نتیجه تحلیل سلسله مراتبی، پرسشنامه باز مرحله اول دلفی طراحی و با ارسال به کارشناسان نظرات آنان گردآوری شد. با استفاده از نتیجه مرحله اول دلفی، پرسشنامه سازمان یافته مرحله دوم طراحی شد و پس از ارسال مجدد به کارشناسان، امتیازدهی گویه­های حاصل از هم اندیشی مرحله اول دلفی در طیف لیکرت صورت گرفت. نتایج حاکی از تغییرات اجتماعی- اقتصادی چشمگیری در دوره زمانی تحقیق است؛ به طوری که مهاجرت به شهر، کاهش شدید تعداد دام، روند ثابت هزینه­های کل معیشت، کاهش هزینه­های تامین سوخت، نوسانات جزئی درآمد، ضعف شدید امکانات رفاهی و عدم بهبود معنی­دار کیفیت زندگی از جمله این موارد است. سناریوهای آینده در افق ۱۴۰۴ شامل ادامه روند کنونی، سناریوی مطلوب و سناریوی نامطلوب است که سناریوی مطلوب به دو زیرسناریوی مطلوب ممکن و مطلوب ناممکن تفکیک شده است. نتایج نشان داد که سناریوی نامطلوب بیشترین احتمال تحقق را در افق مورد نظر دارد و پس از آن به ترتیب سناریوهای مطلوب ممکن، ادامه روند و مطلوب ناممکن بیشترین احتمال تحقق را دارند.