بررسی واکنش گونه راش به برخی متغیرهای محیطی با استفاده از تابع بتا و مقایسه آن با تابع گوسی (مطالعه موردی: جنگل آموزشی و پژوهشی خیرود)

این پژوهش در بخش های پاتم، نم خانه، گرازبن، چلیر و بهاربن جنگل خیرود نوشهر متعلق به دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران صورت گرفت. به این منظور در تیپ هایی که در آنها گونه راش غالب بود، به روش تصادفی- طبقه بندی ۱۹۰ قطعه نمونه دایره ای به مساحت ۱۰۰۰ متر مربع پیاده و در هر یک از آنها تعداد پایه های راش با قطر بیشتر از ۵/۷ سانتی متر، ارتفاع از سطح دریا و درصد شیب اندازه گیری و ثبت شد. همچنین در مرکز هر قطعه نمونه، از عمق ۱۰-۰ سانتی متری، نمونه برداری خاک صورت گرفت و متغیر بافت خاک، وزن مخصوص ظاهری و درصد رطوبت اشباع اندازه گیری شد. س‍‍‍‍‍‍‍پس تابع بتا و گوسی در چارچوب مدل خطی تعمیم یافته به هر یک از متغیرهای محیطی مورد بررسی برازش داده شد. با استفاده از درصد انحراف توجیه شده و مقایسه شکل منحنی حاصل از توابع گوسی و بتا، دو تابع ارزیابی شدند. تابع بتا نشان داد که برای ارتفاع از سطح دریا گونه راش دارای رفتاری چوله به چپ است. مقدار اپتیمم و دامنه اکولوژیک برای متغیر ارتفاع به ترتیب ۱۴۲۰ و ۲۱۵۰-۳۰۰ متر تعیین شد. از نظر شیب، این گونه دارای اپتیمم ۴۰ درصد و دامنه اکولوژیک ۸۰-۰ درصد است و رفتاری تک نمایی و متقارن نشان می دهد. مقدار بهینه درصد شن، رس و سیلت به ترتیب ۲۵، ۴۳ و ۳۵ درصد محاسبه شد. دامنه بوم شناختی گونه راش برای شن (۴۸-۱ درصد)، رس (۵۸-۲۰ درصد) و سیلت (۵۵-۱۷ درصد) برآورد شد. به کارگیری تابع بتا نشان داد که گونه راش نسبت به وزن مخصوص ظاهری، رفتاری تک نمایی اما چوله به راست دارد و برای متغیر درصد رطوبت اشباع منحنی واکنش، تک نمایی و متقارن است. مقدار بهینه وزن مخصوص ظاهری خاک و درصد رطوبت اشباع با استفاده از تابع بتا به ترتیب ۶/۱ گرم بر سانتی متر مکعب و ۵۰ درصد محاسبه شد. براساس نتایج، هرچند اختلاف تابع گوسی و تابع بتا بر اساس درصد انحراف توجیه شده خیلی چشمگیر نیست، تابع بتا توانسته است منحنی های چوله دار را به خوبی نمایان کند. در این تحقیق، گونه راش نسبت به متغیرهای مورد بررسی همیشه رفتار گوسی نشان نداد و می توان این فرض را که گونه راش نسبت به متغیرهای محیطی رفتاری تک نمایی و گوسی دارد رد کرد.