بررسی رابطه بین قطر برابرسینه و قابلیت جست دهی گونه انجیلی (Parrotia persica C.A.M.) (مطالعه موردی: جنگل خیرود)

گونه انجیلی، یکی از گونه های اندمیک ناحیه هیرکانی در شمال ایران است که به همراه گونه های ممرز و شمشاد، جوامع مختلفی را تشکیل می دهند. زادآوری این گونه به روش جنسی در سطح جنگل کمتر وجود دارد و بیشتر به صورت غیرجنسی و به کمک پاجوش و ریشه جوش صورت می گیرد. این تحقیق با هدف بررسی تاثیر قطر برابرسینه بر قابلیت جست دهی انجیلی و تعیین بهترین کلاسه قطری از لحاظ زادآوری غیرجنسی در جنگل آموزشی-پژوهشی خیرود، انجام گرفت. آماربرداری به روش تصادفی در مناطق پراکنش این گونه با قطعات نمونه دایره ای با مساحت ۱۰ آر صورت گرفت و در کل ۹۰ قطعه نمونه برداشت شد. درختان در سه طبقه قطری ۳۰-۱۰ (کلاسه۱)، ۶۰-۳۰ (کلاسه۲) و بیشتر از۶۰ سانتی متر (کلاسه۳) دسته بندی شدند و زادآوری انجام گرفته به چهار طبقه با قطر ۴-۲، ۶-۴، ۸-۶ و ۱۰-۸ سانتی متر تفکیک شد. به منظور مقایسه میانگین تعداد پاجوش در طبقات قطری از آزمون تجزیه واریانس یک عامله و در صورت نیاز، آزمون دانکن، با سطح اطمینان ۹۵ درصد استفاده شد. نتایج نشان داد که متوسط تعداد پاجوش در کلاسه های قطری ۱، ۲ و ۳، به ترتیب ۶/۶، ۸/۱۰ و ۵/۶ عدد به ازای هر پایه درخت مادری است. درختان با قطر بیشتر از ۶۰ سانتی متر، بیشترین پاجوش با قطرهای ۸-۶ و ۱۰-۸ سانتی متر را ایجاد می کنند. سلامت پاجوش های قطورتر (۸-۶ و ۱۰-۸ سانتی متر) بیشتر است و این پاجوش ها در کل پایدارترند. در مجموع تعداد پاجوش های با قطر ۴-۲ سانتی متر بیشتر از پاجوش های قطورتر بوده و طبقه قطری ۶۰-۳۰ سانتی متر (کلاسه ۲) دارای بیشترین تعداد پاجوش است. نتایج تجزیه واریانس، نشان دهنده معنی دار بودن اختلاف متوسط تعداد پاجوش ها با قطر ۴-۲، ۶-۴، ۸-۶ و ۱۰-۸ سانتی متر و کل پاجوش ها درکلاسه های قطری گونه انجیلی است. نتایج این تحقیق همچنین نشان داد که قطر برابر سینه را می توان یکی از عوامل موثر بر زادآوری غیرجنسی گونه انجیلی به حساب آورد. برای استقرار زادآوری غیر جنسی این گونه، طبقه قطری ۶۰-۳۰ سانتی متر اهمیت بیشتری دارد و باید عملیات پرورشی و بهره برداری در این طبقه قطری، اصولی تر و با دقت بیشتری صورت گیرد.