بررسی تطبیقی استعاره مفهومی و استعاره مصرحه در ده غزل سعدی

مطالعات شناختی زبان، در حوزه های ادبی نیز کارآمد به نظر میرسند زیرا استعاره های شناختی در توصیف مفاهیم انتزاعی با نگاشتن آنها بر مفاهیم عینی تر به کار گرفته میشوند و این صورتها در ادبیات نیز همانند زبان وجود دارند. «شعر شناسی شناختی» در پی بررسی ادبیات با شیوه های شناختی است و در حوزهی مطالعات استعاره های عواطف نیز بررسیهایی بر منابع ادبی صورت می- گیرددر نظریه استعارە مفهومی میتوان گفت استعاره ها متکی بر ارتباط مفهومی و معنایی میان واژه ها هستند که در قالب ابزاری برای درک و دریافت نوع فهم انسان از پدیده ها و امور انتزاعی و نیز محسوس جهان عمل مینمایند. ادبیات در ارتباط با نظریه استعارە مفهومی دارای حوزه های مبدا و مقصد گونادون است که ازطریق آنها مفاهیم ذهن را برای خواننده بصورت ملموس تبیین مینماید. هدف اصلی این پژوهش بررسی اشعاری استعاره مفهومی و مصرحه از غزلیات سعدی است که حوزە مبدا و یا مقصد آن با مفهوم »عشق« مورد توجه شاعر قرار درفته است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که استعارە مفهومی و استعاره مصرحه در غزلیات سعدی بازتاب دهندە جهانبینی و دیدگاه فکری سعدی است که خود نشئت گرفته از نظام مفهومی است که بر ساختار ذهن و اندیشه شاعر سایه افکنده است. عشق در غزلیات سعدی، روشنی بخش، جان افزا، متحول کننده، درمانگر، پاکیزه و پدیده ای بیتاب کننده است که درعین تسکین دل، سبب سوزودداز آن نیز میشود و غارتگری خونریز است.سعدی در غزلیات خود بیشتر از استعاره مصرحه استفاده کرده است و این نوع استعاره را به وفور در غزلیات سعدی یافت می شود در حالی که در استعاره مفهومی استفاده بسیار کمتری داشته است که در حوزه غزلیات وی در خصوص مسئله عشق از این نوع استعاره استفاده داشته است