بررسی حقیقت اختیار از منظر مکتب تفکیک؛ نقدی بر کتاب «مساله علم الهی و اختیار»

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 55

فایل این مقاله در 23 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_FHI-10-38_002

تاریخ نمایه سازی: 19 دی 1402

چکیده مقاله:

حقیقت اختیار امری وجدانی و بدیهی است و همه انسان ها آن را با علم حضوری بسیط می یابند، ولی تحلیل و تفسیر این حقیقت و تبیین تفصیلی آن بسیار دشوار است و از مسائل اختلافی بین اندیشمندان به شمار می رود. اخیرا برخی اندیشمندان مکتب تفکیک، با رد آموزه های فلسفی و عرفانی، تحلیلی از حقیقت وجدانی اختیار عرضه کرده اند که از جهاتی شبیه تفکر اشاعره است. این تحلیل با اینکه با ظاهری عقلی ارائه شده، اشکالات عقلی فراوانی دارد که برخی از آنها به نوع تقریر پیروان مکتب تفکیک اختصاص دارد. در این مقاله، با روش تحلیلی و توصیفی نشان داده ایم که اندیشه مکتب تفکیک در زمینه حقیقت اختیار و اختیار حقیقی نادرست است و در نتیجه همه ادعاهایی که پیروان این مکتب بر این اندیشه بنا کرده اند نیز بی دلیل یا بی پایه و اساس به شمار می روند. شایان ذکر است که در این نوشتار، اولا دیدگاه مکتب تفکیک را اندیشه های ارائه شده در کتاب «مساله علم الهی و اختیار» در نظر گرفته ایم و ثانیا از تکرار اشکالاتی که فلاسفه و متکلمان پیش از این در نقد این نظریه مطرح کرده اند، صرف نظر نموده ایم.

نویسندگان

احمد سعیدی

دانشیار گروه عرفان موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، قم، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم ...
  • ابن غیلان بلخی(غیلانی)، فریدالدین عمربن علی (۱۳۷۷). حدوث العالم. تهران: ...
  • ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد (۱۴۲۵ق)، لباب المحصل فی اصول ...
  • ابن رشد ابوالولید، محمدبن احمد (۱۳۷۷). تفسیر مابعد الطبیعه. تهران: ...
  • ابن سینا، حسین بن عبدالله (۱۴۰۴ق). الشفاء. به تحقیق از ...
  • (۲۰۰۷م). رساله احوال النفس. با مقدمه و تحقیق فواد الاهوانی. ...
  • ابن عربی، محیی الدین (۱۳۷۰). فصوص الحکم. همراه با تعلیقات ...
  • استیس، والتر ترنس (۱۳۸۸). عرفان و فلسفه. با ترجمه بهاءالدین ...
  • ایجی، عضدالدین و میرسیدشریف جرجانی (۱۳۲۵ق). شرح المواقف. با تصحیح ...
  • تفتازانی، سعدالدین (۱۴۰۹ق). شرح المقاصد. با مقدمه، تحقیق و تعلیق ...
  • تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد (۱۳۶۶). تصنیف غرر الحکم و ...
  • تهانوی، محمدعلی بن علی (۱۹۹۶م). کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم. ...
  • علامه حلی، حسن بن یوسف (۱۴۱۳ق). کشف المراد فی شرح ...
  • دغیم، سمیح (۲۰۰۱م). موسوعه مصطلحات الامام فخرالدین الرازی. بیروت: مکتبه ...
  • دوانی، محمدبن سعد (مشهور به جلال الدین) و ملااسماعیل خواجوئی ...
  • رازی، فخرالدین (۱۴۱۱ق). المباحث المشرقیه فی علم الالهیات و الطبیعیات. ...
  • قطب الدین رازی، محمد بن محمد و حبیب الله (مشهور ...
  • رحیمیان، علیرضا (۱۳۹۶). مساله علم الهی و اختیار، «واکاوی علم ...
  • رحیمیان، علیرضا و سعید رحیمیان (۱۳۹۵). «علم پیشین الهی و ...
  • سبزواری، ملاهادی (۱۳۶۹-۱۳۷۹). شرح المنظومه. با تصحیح و تعلیق آیت ...
  • (۱۳۶۰). التعلیقات علی الشواهد الربوبیه. چاپ شده در: صدرالمتالهین (۱۳۶۰). ...
  • سجادی، سیدجعفر (۱۳۷۳). فرهنگ معارف اسلامی. چاپ سوم. تهران: دانشگاه ...
  • شریف الرضی، محمدبن حسین (۱۴۱۴ق). نهج البلاغه. با تحقیق صبحی ...
  • شهرزوری، شمس الدین (۱۳۸۳). رسائل الشجره الالهیه فی علوم الحقایق ...
  • صدرالدین شیرازی، محمدبن ابراهیم (۱۳۶۰). الشواهد الربوبیه فی المناهج السلوکیه. ...
  • (۱۳۷۸). رساله فی الحدوث. با تصحیح و تحقیق سید حسین ...
  • (۱۳۷۵). مجموعه رسائل فلسفی صدرالمتالهین. با تحقیق و تصحیح از ...
  • (۱۹۸۱م). الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه. بیروت: دار احیاء ...
  • صفار، محمدبن الحسن (۱۴۰۴ق). بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد ...
  • صلیبا، جمیل (۱۴۱۴ق). المعجم الفلسفی. بیروت: الشرکه العالمیه للکتاب ...
  • طوسی، نصیرالدین (۱۳۸۳). اجوبه المسائل النصیریه (۲۰ رساله). به اهتمام ...
  • (۱۳۷۴). آغاز و انجام. با مقدمه، شرح و تعلیقات حسن ...
  • (۱۴۰۵ق). تلخیص المحصل. چاپ دوم. بیروت: دار الاضواء ...
  • فتال نیشابوری، محمدبن احمد (۱۳۷۵). روضه الواعظین و بصیره المتعظین. ...
  • مجمع البحوث الاسلامیه (۱۴۱۴ق). شرح المصطلحات الفلسفیه. مشهد: مجمع البحوث ...
  • میرداماد، میرمحمدباقر (۱۳۶۷). القبسات. به اهتمام مهدی محقق و دیگران. ...
  • نمایش کامل مراجع