بررسی تدابیر پیشگیرانه تادیب و تنبیه کودکان توسط والدین از دیدگاه فقه و حقوق موضوعه

حق والدین بر تربیت کودک، از حقوق به رسمیت شناخته شده در فقه امامیه و نظام حقوقی ایران است. در بند ت ماده ۱۵۸ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲، یکی از علل موجهه ی جرم، اقدامات تربیتی والدین در تنبیه اولاد در حدود متعارف دانسته شده است. با توجه به ابهام لفظ «متعارف» در ماده مذکور، پژوهش حاضر به دنبال تحلیل و بررسی مصادیق تنبیه متعارف از نامتعارف از منظر روانشناختی، فقهی و حقوقی است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که از منظر فقه امامیه، والدین حق تنبیه بدنی کودک را تنها با شرایط مشخص شده در روایات دارند. استفتائات جدید درخصوص تادیب متعارف حاکی از تعدد و تکثر نظرات فقهای معاصر است، لکن یک اصل مشترک در تمام این فتاوی وجود دارد و آن اینکه بهترین راه تربیت ، همان تربیت با مهربانی است. رویه قضایی در خصوص تادیب متعارف اطفال توسط والدین به قصد اصلاح و تربیت صحیح، اتفاق نظر ندارد، لکن آنچه مسلم است این است که رویه غالب، حبس اطفال، سیلی زدن منجر به تغییر رنگ پوست، ایراد ضرب وجرح عمدی و تا را تادیب متعارف ندانسته و از شمول ماده ۱۵۸ خارج می داند. از منظر روان شناختی باید به جای تنبیه از روش های مثبت که جایگزینی برای تنبیه است بهره مند شد و در صورت بلاتاثیر بودن از روش های دیگر بهره برد.