ارزیابی تنوع صفات مورفولوژیک در اکوتیپ‎های مختلف رازیانه با استفاده از روش‎های آماری چند متغیره

به منظور بررسی تنوع ژنتیکی و روابط بین صفات مورفولوژیک، آزمایشی بر روی ۱۱ اکوتیپ رازیانه با استفاده از طرح کاملا تصادفی با ۳ تکرار، در گلخانه دانشگاه پیام نور قم در سال ۱۳۹۸ اجرا شد. بر اساس نتایج تجزیه واریانس اختلاف معنی‎داری میان اکوتیپ‎های مورد مطالعه برای همه صفات مشاهده گردید. اکثر صفات مورد مطالعه از وراثت پذیری عمومی بالایی برخوردار بودند. عملکرد دانه در گیاه همبستگی مثبت و معنی‎داری با تعداد چترک در چتر (۰/۶۴)، تعداد چتر در بوته (۰/۵۹) و تعداد شاخه‎های فرعی در گیاه (۰/۵۶) داشت. تجزیه به عامل‎ها نشان داد که سه عامل اصلی و مستقل ۷۸/۷۴درصد از تغییرات کل داده‎ها را توجیه نمودند. تجزیه خوشه ای با استفاده از روش وارد، ۱۱ اکوتیپ مورد بررسی را در چهار خوشه مجزا گروه‎بندی کرد. اکوتیپ‎های خوشه دوم (اردبیل و مغان) به علت داشتن مقادیر بالای صفات ارتفاع بوته، تعداد شاخه‎های فرعی در گیاه، تعداد چتر در بوته، تعداد چترک در چتر، تعداد گل در چترک، وزن هزار دانه و عملکرد دانه ارزشمند هستند و می‎توان از این اکوتیپ‎ها برای گزینش اکوتیپ‎های پر محصول و صفات مورفولوژیک مطلوب در برنامه‎های اصلاحی استفاده نمود.