بررسی تطبیقی خردورزی و خردستیزی در عرفان حقیقی و عرفان‎های نوظهور

تمدن بشری منجر به بحران‎های کنونی شده است که یکی از آنها، بحران معنویت و نادیده گرفتن رابطه انسان با خداست و انسان مغرور از دستاوردهای علمی، تمام همت خویش را صرف کار، سرمایه و رفاه کرده است. اینک پس از گذشت پنج قرن، دریافته که رفاه و آسایش مادی نمی تواند به او آرامش دهد و برای پر کردن این خلاء، به عرفان‎های کهن و نوظهور اعم از آنها که مدعی دین جدید یا بی‎دینی بوده به عرفان‎های هندی، آمریکایی، سرخپوستی و... روی آورده‎اند. این مقاله در پی آن است که با روش تحلیلی و توصیفی و تطبیقی، به بررسی خردورزی و خردستیزی در عرفان حقیقی و عرفان‎های نو ظهور پرداخته، از این رو جنبه‎های متفاوت و متشابه آنها را بیان نموده است. در حوزه مشترکات عرفان، در پی التیام رنج‎های روانی و زیبا دیدن جهان و قابل تحمل بودن همه چیز و صلح کل و عشق و شادی و آرامش است؛ ولی پاسخ به نیازهای اصلی انسان بجای نیازهای حیوانی، خردورزی بجای خرد ستیزی، معرفت توحید و موحد بجای انکار خدا و شریعت پذیری بجای شریعت ستیزی، از ممیزات عرفان حقیقی در مقایسه با عرفان‎های نو ظهور است و منظور از پایین بودن جایگاه عقل در سخن عارفان، عقل جزوی و دنیوی است نه عقل کلی و اینکه راه دل و عشق را بالاتر از عقل شمرده‎اند نه اینکه آن را تحقیر نمایند.