نسبت سنجی بین تشخص، شخص وارگی و فرابودگی منبع معنا با معنویت

معنویت به مثابه پدیده ای انسانی مبتنی بر پایه های مختلف فکری مخصوصا باورهای الهیاتی است. هر دستگاه کلامی متناظر با کلان ایده های خاص خود معطوف به منبع معنا، گونه خاصی از معنویت را پیشنهاد می کند. در واقع چیستی و مرزهای معنویت به واسطه باورهای کلامی تعین می یابد. این نوشتار در تلاش است تا با واکاوی نوع نگاه مکاتب مختلف کلامی به سه ویژگی تشخص، شخص وارگی و فرابودگی در منبع معنا، معنویت خروجی را مورد ارزیابی قرار دهد. حاصل پژوهش که برآمده از داده های کتابخانه ای و روش تحلیلی استدلالی است، حکایت از آن دارد که زایش معنویت در اثر ارتباط با منبع معنا وابسته به تشخص آن است؛ چنانکه امکان دعا، مناجات، نیایش، ارتباط شخصی و دلدادگی به منبع معنا به شخص وارگی آن گره خورده است. افراط در فرابودگی هادم شخص وارگی و تفریط در آن عامل زمینی شدن منبع معنا خواهد شد؛ لذا معرفت اسماء و صفات الهی و تجلی مراتبی از آنان در دل انسان معنوی، در گرو ارائه تصویری فرابوده در عین درون بودگی از منبع معناست.