فراسنجه های زیستی مینوز گوجه فرنگی Tuta absoluta (Lepidoptera: Gelechiidae) روی گیاهان میزبان مختلف

شب پره ی مینوز گوجه فرنگی Tuta absoluta (Meyrick) یکی از مخرب ترین آفات گوجه فرنگی در مزرعه و گلخانه ها است. فراسنجه های زیستی این شب پره روی سه میزبان گیاهی از تیره بادنجانیان شامل چهار رقم گوجه فرنگی (وسترن رد، متین، سرین و ریوگراند)، سه رقم بادنجان (کاسپر سفید، راویا و مروارید گرد) و سه رقم فلفل (باچاتا، لورکا و نیروین) بررسی شد. طول دوره مراحل نابالغ، نرخ بقاء هر مرحله، طول عمر حشرات کامل نر و ماده و میزان زادآوری آفت روی برگ ارقام مورد آزمایش بررسی شد. آزمایش ها در دمای ۲ ± ۲۵ درجه سلسیوس، رطوبت نسبی ۵ ± ۶۵ درصد و دوره نوری ۱۶ ساعت روشنایی و ۸ ساعت تاریکی انجام شد. نتایج مقایسه آماری ارقام مربوط به هر میزبان گیاهی نشان داد که تمامی پارامترهای جدول زندگی محاسبه شده حشره روی ارقام گوجه-فرنگی و ارقام بادنجان اختلاف معنی داری نداشتند. با این حال، در بین ارقام فلفل، نرخ خالص تولید مثل، نرخ ذاتی افزایش جمعیت و نرخ متناهی افزایش جمعیت در رقم لورکا بیشتر از ارقام نیروین و باچاتا بود. نتایج مقایسه بین ارقام میزبان های مختلف نشان داد که بیش ترین درصد بقای مراحل نابالغ روی گوجه فرنگی رقم های سرین و متین و کمترین درصد بقاء روی فلفل رقم های لورکا و نیروین بود. طولانی ترین دوره مراحل نابالغ روی فلفل ارقام باچاتا و نیروین به دست آمد. کمترین زادآوری روی ارقام فلفل باچاتا و نیروین مشاهده شد. کم ترین نرخ خالص تولید مثل، نرخ ذاتی افزایش جمعیت و نرخ متناهی افزایش جمعیت برای ارقام باچاتا و نیروین فلفل ثبت شد. به طور کلی، ارقام گوجه فرنگی، حساس به آفت بوده و رقم کاسپر سفید بادنجان به همراه ارقام باچاتا و نیروین فلفل از مقاومت نسبی بالاتری در برابر این آفت برخوردار بودند. اطلاعات حاصل از این پژوهش امکان استفاده از قابلیت های ارقام مقاوم را به منظور مدیریت جمعیت شب پره مینوز گوجه فرنگی در زمان طغیان آن فراهم می کند.