حزب جمهوری اسلامی؛ عوامل و زمینه های تاسیس تا فروپاشی

شناخت دقیق جریان ها و احزاب سیاسی ایران و ماهیت، مواضع و عملکرد آنان از جمله مسائل مهمی است که لازم است برای تبیین تاریخ معاصر انجام پذیرد. تشکیل حزب جمهوری اسلامی از آن جهت اقدام مهمی است که نیروی های نواندیش مذهبی و معتقد به ولایت فقیه به منظور حراست از دستاوردهای انقلاب به سمت ایجاد یک تشکل و نهاد حزبی روی آوردند. مقاله حاضر سعی دارد با روش توصیفی-تحلیلی به علل و زمینه های پیدایش و زمینه ها و دلایل انحلال حزب جمهوری اسلامی بپردازد. در این راستا پرسش این است: حزب جمهوری اسلامی با چه زمینه ها و عواملی تاسیس شده و سپس دچار فروپاشی گردید؟ نتایج تحقیق نشان می دهد که آگاهی به مکانیسم ها و کارکردهای نظام حزبی در افرادی چون آیت الله بهشتی که ضرورت و احساس نیاز به وجود یک تشکل اسلامی را از سال ها پیش احساس می کردند، زمینه ساز تاسیس حزب جمهوری اسلامی بر پایه اندیشه ها و ایدئولوژی اسلام فقاهتی گردید. ولی از همان ابتدا، شرایط سهل ورود و ثبت نام و تشکیل حزب از گروه های پراکنده با آراء مختلف، دورنمای خوبی را برای حزب نوید نمی داد و همین اختلافات درونی و تشتت آراء و عقاید اعضای حزب، موجب انحلال حزب شد. فعالیت های تشکیلاتی حزب جمهوری اسلامی در نهایت به دلیل اختلافات درون حزبی که از اواخر سال ۱۳۶۰ و با حذف طیف لیبرال ها از صحنه سیاسی کشور آغاز شده بود در سال ۱۳۶۶ متوقف گردید.