بررسی تطبیقی حدیث «داخل فی الاشیاء...» و قاعده فلسفی «بسیط الحقیقه...» از دیدگاه حکمت متعالیه و عرفان

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 163

فایل این مقاله در 25 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_IPHD-17-31_008

تاریخ نمایه سازی: 20 دی 1402

چکیده مقاله:

توانایی عقل در استنباط، تبیین، استدلال و دفاع از برخی معارف، امری مسلم و انکارناپذیر است. در کتب روایی، کلامی، فلسفی و عرفانی به نقل از حضرت علیu ، روایتی در نحوه ارتباط حق تعالی با اشیاء با این مضمون نقل شده است که خداوند «داخل فی الاشیاء لا کدخول شیء فی شیء وخارج عن الاشیاء لا کخروج شیء عن شیء». بی شک این کلام از سنخ معما و رمز نبوده و معنایی فهم پذیر برای مخاطب دارد. مسئله تحقیق این است که منظور از داخل بودن یا خارج بودن خداوند از اشیاء چیست؟ آیا تفسیر آن با استفاده از مبانی فلسفی ممکن است یا باید فهم آن را به زمان حضور و مواجهه با معصومu واگذار نمود؟ در این مقاله ضمن بررسی سندی و دلالی حدیث و بیان اقوال و برداشت های مختلف، به ذکر شواهدی از آیات و روایات پرداخته، نشان داده ایم که با تبیین قاعده فلسفی «بسیط الحقیقه کل الاشیاء...» می توان معنایی معقول از این حدیث ارائه کرد و نشان داد که خداوند بسیط الحقیقه و بی نهایتی است که فراگیر همه اشیاء و کمالات آن ها بوده و هیچ کدام خارج از او نیستند؛ در عین حال، هیچ یک از محدودیت های امکانی در او راه ندارد.

نویسندگان

رامین گلمکانی

استادیار دانشگاه علوم اسلامی رضوی، مشهد، ایران

سید علی دلبری

دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه علوم اسلامی رضوی، مشهد، ایران

محمد غلامی جامی

دانشجوی کارشناسی ارشد فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، مشهد، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم ...
  • نهج البلاغه، گردآوری شریف رضی، تحقیق صبحی صالح، قم، هجرت، ...
  • آشتیانی، سیدجلال الدین، هستی از نظر فلسفه و عرفان، چاپ ...
  • ابراهیمی دینانی، غلامحسین، قواعد کلی فلسفی در فلسفه اسلامی، تهران، ...
  • ابن ترکه اصفهانی، صائن الدین علی بن محمد، شرح فصوص ...
  • ابن داود حلی، تقی الدین حسن بن علی، کتاب الرجال، ...
  • ابن سیده مرسی، ابوالحسن علی بن اسماعیل، المحکم و المحیط ...
  • ابن غضائری، احمد بن حسین، رجال ابن الغضائری، تهران، دانشگاه ...
  • ابن منظور افریقی مصری، ابوالفضل جمال الدین محمد بن مکرم،لسان ...
  • برقی، احمد بن محمد بن خالد، المحاسن، چاپ دوم، قم، ...
  • جمال زاده، عبدالرضا، «جایگاه و کاربرد قاعده "بسیط الحقیقه کل ...
  • جوادی آملی، عبدالله، «تفسیر سوره واقعه»، ۵/۱۰/۱۳۹۶ ش.، قابل دستیابی ...
  • حسن زاده آملی، حسن،شرح فارسی الاسفار الاربعه صدرالمتالهین شیرازی، قم، ...
  • دلبری، سیدعلی، آشنایی با اصول علم رجال، مشهد، دانشگاه علوم ...
  • رضانژاد (نوشین)، غلامحسین، مشاهد الالوهیه یا شرح کبیر بر شواهد ...
  • سبزواری، هادی بن مهدی، اسرار الحکم فی المفتتح و المختتم، ...
  • همو، شرح المنظومه، تصحیح و تعلیق حسن حسن زاده آملی، ...
  • سجادی، سیدجعفر، فرهنگ اصطلاحات فلسفی ملاصدرا، تهران، وزارت فرهنگ و ...
  • شهابی، محمود، النظره الدقیقه فی قاعده بسیط الحقیقه، تهران، انجمن ...
  • صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم،الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه، ...
  • همو، الشواهد الربوبیه فی المناهج السلوکیه، تصحیح و تعلیق سیدجلال ...
  • همو، تفسیر القرآن الکریم، چاپ دوم، قم، بیدار، ۱۳۶۶ ش ...
  • همو، شرح اصول الکافی، تصحیح و تعلیق محمد خواجوی، تهران، ...
  • صدوق، ابوجعفر محمد بن علی بن حسین بن موسی بن ...
  • همو، من لایحضره الفقیه، تصحیح علی اکبر غفاری، قم، دفتر ...
  • طباطبایی، سیدمحمدحسین، مجموعه رسائل، قم، بوستان کتاب، ۱۳۸۷ ش ...
  • همو، نهایه الحکمه، قم، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، ...
  • طبرسی، ابومنصور احمد بن علی بن ابی طالب، الاحتجاج علی ...
  • طریحی، فخرالدین بن محمد، مجمع البحرین، چاپ سوم، تهران، کتابفروشی ...
  • طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، رجال الطوسی، چاپ سوم، قم، ...
  • علامه حلی، ابومنصور جمال الدین حسن بن یوسف بن مطهر ...
  • غیاثی کرمانی، سیدمحمدرضا، پژوهش های قرآنی علامه شعرانی در تفاسیر ...
  • فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، قم، هجرت، ۱۴۰۹ ق ...
  • قاضی سعید قمی، محمدسعید بن محمدمفید، شرح توحید الصدوق، تصحیح ...
  • قمی، محسن، «بسیط الحقیقه کل الاشیاء ولیس بشیء منها»، مجله ...
  • قیصری رومی، محمد داود بن محمود، شرح فصوص الحکم، مقدمه ...
  • کلینی، ابوجعفر محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ...
  • مازندرانی، محمدصالح بن احمد، شرح الکافی، تهران، المکتبه الاسلامیه، ۱۳۸۸ ...
  • مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی، بحار الانوار الجامعه لدرر اخبار الائمه ...
  • همو، مرآه العقول فی شرح اخبار آل الرسول، تحقیق سیدهاشم ...
  • مفید، محمد بن محمد بن نعمان عکبری بغدادی، الاختصاص، قم، ...
  • موسوی خمینی، سیدروح الله، تقریرات فلسفه امام خمینی، تقریر سیدعبدالغنی ...
  • همو، شرح دعاء السحر، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار ...
  • مومنی، مصطفی، و عباس جوارشکیان، «قاعده بسیط الحقیقه و کاربردهای ...
  • نجاشی اسدی کوفی، ابوالعباس احمد بن علی بن احمد بن ...
  • نمایش کامل مراجع