نگاهی جامع به علل و عوامل ظهور و سقوط داعش

محمدرضا شفاعت[۱]- سیدجواد امام جمعه زاده[۲]- حسین مسعودنیا[۳]تاریخ دریافت: ۴/۹/۱۳۹۷- تاریخ پذیرش: ۲۷/۱۰/۱۳۹۷ چکیده:برکسی پوشیده نیست که خاورمیانه ظرف یک قرن گذشته، به دلایل مختلف، همواره یکی از بی ثبات ترین و بحرانی ترین مناطق جهان بوده است؛ اما ابعاد و پیامدهای ظهور گروه تروریستی داعش (دولت اسلامی عراق و شام) در ژوئن ۲۰۱۴، با هیچ یک از مقاطع تاریخی گذشته قابل قیاس نیست. حال نظر به اینکه پس از جنگ های اول و دوم جهانی، تا کنون، هیچ بحرانی در مقیاسی بین المللی، با چنین دامنه ای، امنیت جهان و بشریت را تهدید نکرده است، مقاله حاضر، برآن است تا ضمن شناسایی مجموعه عواملی که به ظهور و بقای این گروه تروریستی منجر شد، تفاسیر و موارد استفاده آنها از اسلام، منابع مالی، نوع حکمرانی، نحوه جذب، استخدام و گسترش نیروهای جهادی، پشتیبانی عمومی و همچنین قلمروهای مورد اشغال و تصرف آنها را به تفکیک مورد بررسی و ارزیابی قرار دهد؛ سپس صرف نظر از تمرکز ویژه بر نقش و جایگاه صف بندی ها و ائتلاف های منطقه ای و بین المللی شکل گرفته، به روشی توصیفی- تحلیلی، بر این فرضیه اصلی تمرکز می کندکه هرچند جلوگیری از ظهور داعش امکان پذبر بود اما وجود ضعف های ذاتی در سازمان و ایدئولوژی داعش، سقوط این گروه تروریستی را اجتناب ناپذیر کرده بود.[۱]- دانشجوی دکتری، روابط بین الملل، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایرانmohammadrezashafaat@yahoo.ocm[۲]- دانشیار و عضو هیئت علمی،گروه علوم سیاسی و روابط بین الملل، دانشگاه اصفهان، اصفهان،ایران: نویسنده مسئولjavademam@yahoo.com[۳] - دانشیار و عضو هیئت علمی،گروه علوم سیاسی و روابط بین الملل، دانشگاه اصفهان، اصفهان،ایرانH.masoudnia@ase.ui.ac.ir