بررسی انتقادی «ثبات تغیر» در ربط ثابت به متغیر
محل انتشار: دوفصلنامه فلسفه، دوره: 21، شماره: 1
سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 52
فایل این مقاله در 16 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JOP-21-1_003
تاریخ نمایه سازی: 25 دی 1402
چکیده مقاله:
ازآنجاکه صدرا در بحثی چون ربط ثابت به متغیر (و قدیم به حادث) بر ثبات تغیر پای می فشرد، این مسئله مهم پیش می آید که تعبیر متناقض نمایی چون «ثبات تغیر» تا چه اندازه پذیرفتنی است؟ هدف اصلی این پژوهش بررسی انتقادی همین تقریر خاص صدرایی از «ثبات تغیر» در بحث ربط ثابت به متغیر و بحث های مشابه است. خواهیم دید شارحان صدرایی در برابر تعبیرهایی چون ثبات تغیر واکنش های متفاوتی نشان داده اند؛ برخی همچون علامه طباطبایی آن را پذیرفته اند و برخی همچون مطهری و مصباح یزدی آن را نپذیرفته اند. خلاصه نقدهای مطهری و مصباح یزدی این است که ثبات تغیر امری انتزاعی و ذهنی است و نه خارجی و به مفهوم مربوط است نه به مصداق. ما در ادامه، نقدهای مطهری و مصباح را به چالش خواهیم کشید: اگر در خارج نوعی ثبات (به عنوان نفس الامر) وجود نداشته باشد، ذهن ما نمی تواند مفهوم ثبات را درباره آن تغیرهای خارجی به کار ببرد؛ به دیگر سخن، چون ثبات ذهنی بر یک ثبات خارجی دلالت می کند، پس در جهان خارج نوعی ثبات وجود دارد و بحث در نهایت، درباره همان متعلق خارجی است. در نقد خاص خود بر ثبات تغیر نیز بر ساختار منطقی مبحث تمرکز خواهیم کرد و از این راه نشان خواهیم داد که ثبات تغیر صدرایی نه صرفا یک پارادوکس، بلکه ظاهرا یک تناقض واقعی است. ولی اگر ثبات در تغیر را برخلاف فلسفه صدرایی، صرفا به معنای دوام زمانی خارجی به شمار آوریم، از دل این تاکد در تغیر به صورت تناقض آمیزی ثابت مجرد بیرون نخواهد آمد.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
Mahdi Assadi
استادیار گروه فلسفه اسلامی و حکمت معاصر، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران.
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :