ارزیابی الگوهای سرمایه گذاری از منظر اسلامی با تاکید بر اقتصاد ایران

در چارچوب اقتصاد متعارف فرایند شکل­گیری سرمایه که از آن به سرمایه­گذاری تعبیر می­شود از مجرای تعامل بخش اسمی با بخش واقعی اقتصاد تحقق می­یابد. این فرایند از بعد نظری قابل قبول بنظر می­رسد. اما در حوزه اجرا از آن­جا که در قالب فروض موجود نرخ بهره در بازار پول تعیین و بصورت برونزا به بخش واقعی اقتصاد(مثلا در زمینه تقاضای سرمایه­گذاری) دیکته می­شود در چارچوب ملاحظات اسلامی قابل­پذیرش نبوده و انتقاداتی به آن وارد شده است. بویژه زمانی که اقتصاد از حالت تعادلی خود فاصله می­گیرد. چرا که در مبانی اقتصاد اسلامی آن­چه که تحت­عنوان هزینه سرمایه شناخته می­شود معادل نرخ بازگشت سرمایه در بخش واقعی اقتصاد است و نه نرخ بهره پول که در بخش اسمی تعیین می­شود. بحث فوق موضوع مقاله حاضر می­باشد. بدین­منظور با نگاهی آسیب­شناسانه به مبانی نظری سرمایه گذاری، ملاحظات اسلامی در این حوزه با نیم نگاهی به شرایط موجود در ایران و جهان تبیین گردیده است. نتایج حکایت از آن دارند که در خصوص تعیین هزینه سرمایه بجای تاکید بر نرخ بهره بعنوان مهم­ترین عامل موثر برسرمایه­گذاری، می­توان از متغیرهایی بهره جست که تصویر واقعی­تری از بازگشت سرمایه در بخش واقعی ارائه می­نمایند که بصورت نمونه می­توان به شاخص بازده نقدی، شاخص قیمت و بازده نقدی، شاخص P/E و...(در بازار سرمایه) اشاره نمود. بدیهی است حرکت در این راستا در وضعیت کنونی اقتصاد ایران مستلزم پاره­ای شرایط و اصلاحات ساختاری است.