بررسی برخی از ویژگیهای آت اکولوژی گونه گازرخ در جنوب ایران

پراکنش گازرخ در ایران محدود به هرمزگان و بلوچستان، حدفاصل بشاگرد تا مرز پاکستان بین دو حد ارتفاعی۱۰۰ تا ۱۵۰۰ متر از سطح دریا در نواحی کوهستانی و تپه ماهورها می باشد. رویشگاه های گزروغن در ناحیه اقلیمی صحارا- سندی واقع شده که دارای تابستان های گرم، زمستان های معتدل بدون یخبندان، میانگین بارندگی سالیانه ۱۸۰-۲۰۰ میلیمتر با بارش های تابستانه، میانگین دمای سالیانه ۲۷ درجه سانتی گراد و متوسط تبخیر سالیانه ۳۴۴۸ میلیمتر می باشد. گازرخ بیشتر در زون مکران بر روی تشکیلات زمین شناسی ترشیاری و سازندهای آنگهران، گوردک و رکشا دیده می شود که سنگ شناختی غالب آنها را ماسه سنگ شکافدار، شیل و شیست تشکیل داده و در مناطق مختلف کنگلومرا، سنگهای دگرگونی، سنگ آهک، سنگهای آذرین و بندرت مارن نیز در آنها دیده می شود. خاک در این تشکیلات دارای عمق کم تا متوسط و بافت آن متوسط تا به نسبت سنگین بوده و دارای اسیدیته ۹۸/۷ و هدایت الکتریکی ۷۸/۱ دسی زیمنس بر متر بوده و محدودیتی از نظر شوری ندارد. گازرخ یک گونه همیشه سبز بوده که با آغاز بارشهای پاییزی و کاهش شدت گرما، رشد رویشی خود را با رشد سرشاخه ها و برگ های جدید آغاز نموده و تا شروع گرما در بهار رشد آن ادامه پیدا می کند. گلدهی آن از اواخر بهمن شروع شده و تا فروردین ادامه می یابد. نیام های سبزرنگ از اواخر فروردین بر روی شاخه های انتهایی ظاهر شده و در نیمه دوم خرداد میوه ها شروع به رسیدن نموده و در اواخر خرداد بذرها ریزش می نمایند. وقوع بارندگی در طول دوره گلدهی، تلقیح گلها را با مشکل مواجه نموده و سبب اختلال در بروز دیگر مراحل فنولوژی در گیاه می شود. وابستگی گازرخ به نوع سازند زمین شناسی سبب شده تا رویشگاه ها حالت منقطع داشته باشند. پراکنش پایه ها در طبیعت دارای الگوی تصادفی بوده و تراکم آنها کم می باشد. میانگین تراکم درهکتار ۲۹ پایه، متوسط ارتفاع ۱۶/۳ متر، میانگین قطر تنه ۶/۲۹ سانتی متر و درصد تاج پوشش توده برابر ۵/۳ درصد می باشد. البته زادآوری طبیعی خیلی بندرت مشاهده می شود. اغلب پایه ها مسن تا میانسال بوده و بعلت کهولت سن و همچنین تنش های محیطی مانند سرماهای ادواری و قطع درختان، خیلی از پایه ها فرم درختچه ای و شاخه زاد بخود گرفته اند.