فقدان مادرانگی در تئاتر ایران پیش از انقلاب، با تکیه بر سه اثر

مفهوم مادر و نقش مادر یکی از مهمترین نقش هایی است که به زنان منسوب می شود. همواره در تاریخ ادییات، یکی از نقش های اصلی که برای زنان در نظر گرفته شده. نقش مادری است. در تاریخ ادییات نیز این نقش مورد توجه خاص بوده است و تاریخ تثاتر و ادبیات نمایشی نیز از این امر مستثنی نیست: کمااینکه در نخستین نمایشنامه ی به دست آمده از پونان باستان، ایرانیان رابطه ی مادر و فرزند محوریت نمایشنامه را می سازد. در آثار بعدی در طول تاریخ تئاتر نیز بارها و بارها و با نقش مادر و اهمیت مادرانگی در آثار نمایشی مواجه می شویم. اما در مواجهه با تاریخ نمایشنامه نویسی در ایران، از عصر مشروطه تا انقلاب اسلامی، با وجود پرداختن به نقش زن و محوریت زنان در آثار تئاتری، در کمتر نمایشنامه ای نقش مادر دیده می شود. حالب توحه آنکه در مراجعه به داستان های حماسی و اسطوره ای مادر و مادرانگی در ادییات. و به و پژه ادییات نمایشی ایران. دلایل این فقدان و پیامدهای آن را بررسی کنیم. در این راستا؛ سه نمایشنامه ی مرگ در پاییز اثر اکبر رادی، ندیه اثر بهرام بیضایی و بهترین بابای دنیا اثر غلامحسین ساعدی انتخاب شده اند. این سه اثر برجسته از سه نویسنده ی مهم جریان اصلی تئاتر ایران، به عنوان نمونه ای از آنجه در تناتر ایران اتفاق افتاده است انتخاب شده اند. مرگ در پاییز مجموعه ای از سه اثر پیوسته است که در یک فضای روستایی رخ می دهد. در ندبه علی رغم حضور گروهی از زنان، همچنان نقش مادر مفقود است و در بهترین بابای دنیا، دو کودک بدون مادر همراه با دو فیگور پدرانه بزرگ شده اند و عواقب حضور در این دنیا را نشان می دهند. بنابراین ضمن اشاره به آن-چه در کلیت نمایشنامه نویسی ایران از عصر مشروطه تا انقلاب اسلامی اتفاق افتاده بر این سه اثر تمرکز می شود تا عدم حضور مادر و نقش مادرانگی. بررسی شود و ضمن این کار، به دلایل ضمنی عدم وجود مادر و مادرانگی در آثار حریان اصلی تثاتر ایران اشاره خواهد شد.