شفافیت بودجه ای و حسابرسی دولتی

در بسیاری از کشور های جهان، سازمان های غیردولتی و غیرانتفاعی که سقف فعالیت های مالی شان از حد مشخصی می گذرد، ناگزیر از پذیرش حسابرسان قسم خورده برون سازمانی در پایان هر سال مالی هستند. این کار به منظور اعمال یک نیروی کنترلی برون سازمانی از طریق بررسی صحت ثبت و محاسبه دقیق مراودات مالی است. به عنوان مثال در ایالات متحده آمریکا، حق حسابرسی سازمان های غیرانتفاعی برای دولت محفوظ شده است. این حق، در ازای معافیت های مالیاتی که از طرف دولت برای کمک به این قبیل نهاد ها در نظر گرفته شده اند، حاصل می گردد. در کشوری مثل ایران که حمایت های مالی دولتی به شکل چشم گیری نصیب نهاد های اجتماعی نمی شوند، وظیفه حسابرسی می تواند بر عهده سازمان های غیردولتی ویژه ای که برای دادن خدمات حسابرسی برپا می گردند، واگذار شود. به این ترتیب، مراودات مالی سازمان های غیردولتی می توانند توسط حسابرسان قسم خورده عضو دیگری از جامعه نهاد های مدنی، مورد بررسی و مداقه قرار گیرند. درست به همین نسبت است که انجمن راهبری هر یک از سازمان های غیردولتی مشغول به کار نیز می توانند با برگزاری حسابرسی های درون سازمانی به کنترل عملکرد مدیران اجرائی موسسه خود بپردازند. از آن سبب که نهاد های اجتماعی در واقع متعلق به تمامی مشارکت کنندگان مردمی شان می باشند، درخواست این حسابرسی ها ممکن است از طرف هر دسته ای از افراد درگیر در کار و فعالیت های سازمان غیردولتی مورد نظر نیز صادر گردد. ساز و کار مشخصی که دستیابی به چنین امری را میسر می سازد، در بطن نشست های عمومی آن نهاد اجتماعی و رای گیری های دسته جمعی اش تعریف شده و حیات می یابد. به هر تقدیر همچنین شایان توجه است که توانمندسازی روش کنترل حسابرسی در یک سازمان غیردولتی، علاوه بر سودمندی های مرسوم درون سازمانی که به واسطه نتایج حاصل از آن به دست می آیند، موجبات بالا رفتن سطح اعتماد مردم به نهاد اجتماعی مورد نظر را نیز پدید خواهد آورد.