مطالعه مقدماتی ریزش گل و میوه در بنه (Pistacia atlantica subsp. mutica)

بنه (Pistacia atlantica subsp. mutica) ازگونه های بومی ایران است که دامنه وسیعی از جنگل های تنک غرب، شمال غرب و دامنه های ارتفاعات مرکزی، جنوبی و شرقی کشور را فرا گرفته است. میوه این گونه گیاهی در اکثر سال ها اغلب پوک بوده و قبل از بلوغ کامل ریزش می کند. گرده افشانی در این گیاه به صورت باز بوده و توسط باد صورت می گیرد. در عرصه مورد مطالعه، درصد پایه های نر به ماده بین ۳۰ تا ۵۰% است، ولی در عین حال، پایه های بارور ماده به صورت تناوبی و هر چند سال یک بار میوه تولید می کنند. در این آزمایش، علاوه بر گل ها، میوه ها نیز در زمان های ۴ و ۷ هفته پس از گرده افشانی مطالعه شدند. حدود ۲۷% تخمدان های ۷ هفته ای، عقیم و به صورت کامل پارتنوکارپ بودند، ولی این نوع میوه ها تا زمان بلوغ میوه های سالم، به رشد و نمو خود ادامه دادند. ۱۷% از میوه ها در حالی که پوک بودند، دارای جنین نارس یا آندوسپرم نابالغ بودند. حدود ۵۳% از گل ها نیز به علت نداشتن توان باروری کافی تا ۴ هفته پس از مرحله گرده افشانی به مرور به صورت گلچه و یا میوه های ریز، ریزش کردند. این میوه ها از نظر رشد از میوه های سالم و همچنین میوه های پارتنوکارپ، بسیار کوچک تر بودند. اغلب این میوه ها از گل های پایین خوشه چه ها بودند. نارسایی های عدم وجود کیسه جنینی و یا تخریب آن از مشکلات رایج در نمونه های مذکور بود. دراین بررسی مشخص گردید که به طور کلی حدود ۳ درصد گل های بارور شده دارای جنین سالم بوده و به مرحله بلوغ کامل رسیدند. اغلب گل ها تا ۴ هفته پس از گرده افشانی به علت مشکل باروری و احتمالا رقابت با میوه های قوی نوک خوشه ها از بین رفتند.