جایگاه جهانی شدن تهران در ژئوپلیتیک قرن بیست و یکم

جایگاه جهانی شدن تهران در ژئوپلیتیک قرن بیست و یکم غفار زارعی[۱]- ذبیح الله رضایی[۲]- حسن نرمانی[۳] تاریخ دریافت: ۲۹/۷/۱۳۹۷- تاریخ پذیرش:۱/۹/۱۳۹۷   چکیده: تهران به عنوان بزرگترین شهر و پایتخت ایران، از ویژگی­های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی خاصی از منطقه برخوردار می­باشد. واقع شدن در گذرگاه ارتباطی آسیای شرقی و مرکزی با اروپا، دارا بودن نقش مهم و تاثیر گذار در معاملات نفتی و گازی جهان، دارا بودن نقش سیاسی مهم و پر اهمیت در منطقه ژئوپلیتیک خاورمیانه و برعهده داشتن یک نقش راهبردی و هماهنگ کننده در جهان اسلام، شهر تهران را تبدیل به یکی از مهمترین و با اهمیت ترین مکان­های شهری منطقه تبدیل کرده است. نتایج این تحقیق نشان می­دهد که شاخص تعاملات اقتصادی فرامرزی می­تواند ۵۸درصد از متغیر جهانی شدن تهران را توجیه کند که این مقدار همبستگی بسیار قابل توجه است. پس از آن، شاخص­های همزیستی فرهنگی – سیاسی (R۲=۰.۶۳۴)، روابط بین المللی (R۲=۰.۵۰۸)، تبادل دانش و اطلاعات (R۲=۰.۳۷۳) و تسهیلات خدماتی و مالی (R۲=۰.۳۳۷) به ترتیب بیشترین همبستگی را با متغیر جهانی شدن تهران دارند. همچنین بر مبنای روش تحلیل مسیر مقدار اثر کل شاخص­ها به ترتیب برای شاخص همزیستی  فرهنگی - سیاسی ۰.۵۸۸، تعاملات اقتصادی فرامرزی ۰.۵۷۸، روابط بین­المللی ۰.۴۵۶،تسهیلات خدماتی و مالی ۰.۴۱۶ و تبادل دانش و اطلاعات ۰.۳۷۰ است. با توجه به اینکه مقدار ضریب کل در تمامی شاخص­ها بیش از ۰.۳ است، از این رو شاخص­ها درون زا بوده و تحت تاثیر یکدیگر قرار دارد و مقدار تاثیرشان بر جهانی شدن واقعی است. واژگان کلیدی: تهران، شهرهای جهانی، ژئو پلیتیک، قرن بیست و یکم [۱]- استادیار و عضو هیئت علمی، گروه علوم سیاسی، واحد لامرد، دانشگاه آزاد اسلامی، لامرد، ایران: (نویسنده مسئول) ghafarzarei@yahoo.com [۲] - دانشجوی دکتری، گروه علوم سیاسی، واحد لامرد، دانشگاه آزاد اسلامی، لامرد، ایران [۳] - دانشجوی دکتری، گروه علوم سیاسی، واحد لامرد، دانشگاه آزاد اسلامی، لامرد، ایران