بررسی قاعده فقهی «لا طاعه لمخلوق فی معصیه الخالق»

سال انتشار: 1396
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 82

فایل این مقاله در 24 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JJFIGHL-50-2_009

تاریخ نمایه سازی: 28 دی 1402

چکیده مقاله:

با وجود جایگاه ویژه­ی قواعد فقهی در تفریع و تطبیق احکام فقهی؛ هنوز قواعدی هستند که استخراج و اصطیاد نشده­ و یا در میان فقها به عنوان یک قاعده­ی فقهی شهرت نیافته­اند که یکی از آن­ها قاعده «لا طاعه لمخلوق فی معصیه الخالق» است. بر اساس این قاعده، اطاعت از افراد، زمانی که منجر به معصیت خداوند گردد، حرام است و اطاعت الهی نیز با انجام حرام محقق نمی­شود. نظر به اهمیت موضوع از یک سو و عدم رواج و شیوع اصطلاح «قاعده» برای آن از دیگر سو، می­طلبید در راستای تایید و تثبیت این قاعده، تحقیقی درخور صورت پذیرد. در این پژوهش که به روش توصیفی تحلیلی و با جستجوی وسیع در روایات و فتاوای فقهای عظام انجام گرفته، ضمن بررسی و تبیین برداشت­های مختلف از روایت «لا طاعه لمخلوق فی معصیه الخالق» و تطبیق مصادیق مختلف فقهی آن در کلام فقها، قاعده­ی مذکور اثبات شده است.

نویسندگان

طاهر علی محمدی

دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه ایلام

حمزه نظرپور

دانشجوی دکتری رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه مازندران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ]۱[. قرآن کریم، ترجمه ناصر مکارم شیرازی ...
  • ]۲[. ابن بابویه، محمد بن علی (۱۳۶۲ش). الخصال. تصحیح علی ...
  • ]۳[. ، (۱۳۷۸ق)، عیون اخبار الرضا علیه السلام، تصحیح مهدی ...
  • ]۴[. ، (۱۴۱۳ق)، من لایحضره الفقیه، تصحیح علی اکبر غفاری، ...
  • ]۵[. ابن منظور، محمد بن مکرم، (۱۴۱۴ق)، لسان العرب، تصحیح ...
  • ]۶[. اراکی، محمد علی، (۱۴۱۹ق)، کتاب النکاح، چاپ اول، ۱ ...
  • ]۷[. انصاری، مرتضی بن محمد امین، (۱۴۲۶ق)، الفوائد الاصولیه، چاپ ...
  • ]۸[. ، (۱۴۲۸ق)، فرائد الاصول، چاپ نهم، ۴ جلد، قم، ...
  • ]۹[. انصاریان، حسین، (۱۳۸۶ش)، ترجمه نهج البلاغه، چاپ دوم، ۱ ...
  • ]۱۱[. آخوند خراسانی، محمد کاظم، (۱۴۰۹ق)، کفایه الاصول، چاپ اول، ...
  • ]۱۲[. آشتیانی، محمد حسن، (۱۴۰۳ق)، بحر الفوائد، چاپ اول، ۲ ...
  • ]۱۳[. بجنوردی، حسن، (۱۴۱۹ق)، القواعد الفقهیه، تصحیح مهدی مهریزی و ...
  • ]۱۴[. بحرانی، کمال­الدین میثم، (۱۳۷۵ش)، شرح نهج البلاغه، ترجمه محمد ...
  • ]۱۵[. برقی، احمد بن محمد، (۱۳۷۱ق)، المحاسن، چاپ دوم، ۲ ...
  • ]۱۶[. پاینده، ابوالقاسم، (۱۳۸۲ش)، نهج الفصاحه، چاپ چهارم، ۱ جلد، ...
  • ]۱۷[. جبعی­عاملی، زین­الدین­ بن ­علی، (بی­تا)، روض الجنان فی شرح ...
  • ]۱۸[. ، (۱۴۱۳ق)، مسالک الافهام الی تنقیح شرایع الاسلام، چاپ ...
  • ]۱۹[. جزیری، عبدالرحمن، (۱۴۱۹ق)، الفقه علی المذاهب الاربعه و مذهب ...
  • ]۲۰[. جوهری، اسماعیل بن حماد، (۱۳۷۶ق)، الصحاح، تحقیق احمد عبد ...
  • ]۲۱[. حر­عاملی، محمد بن حسن، (۱۴۰۹ق)، تفصیل وسائل الشیعه الی ...
  • ]۲۲[. حلی، جعفر بن حسن، (۱۴۰۸ق)، شرایع الاسلام فی مسائل ...
  • ]۲۳[. حلی، حسن بن یوسف، (۱۴۱۴ق)، تذکره الفقهاء، چاپ اول، ...
  • ]۲۴[. ، (۱۴۱۳ق)، مختلف الشیعه فی احکام الشریعه، چاپ دوم، ...
  • ]۲۵[. ، (۱۴۱۲ق)، منتهی المطلب فی تحقیق المذهب، چاپ اول، ...
  • ]۲۶[. خویی، ابوالقاسم، (بی­تا)، المستند فی شرح العروه الوثقی، تقریر ...
  • ]۲۷[. ، (۱۴۱۸ق)، موسوعه الامام الخویی، چاپ اول، ۳۳ جلد، ...
  • ]۲۸[. دشتی، محمد، (۱۳۷۹ش)، ترجمه نهج البلاغه، چاپ اول، ۱ ...
  • ]۲۹[. راغب­اصفهانی، حسین بن محمد، (۱۴۱۲ق)، مفردات الفاظ القرآن، چاپ ...
  • ]۳۰[. روحانی، محمد صادق، (۱۳۸۲ش)، زبده الاصول، چاپ دوم، ۶ ...
  • ]۳۱[. سبزواری، عبد­الاعلی، (۱۴۱۳ق)، مهذب الاحکام فی بیان الحلال و ...
  • ]۳۲[. شاهین، داریوش، (۱۳۵۸ش)، ترجمه نهج البلاغه، چاپ اول، ۱ ...
  • ]۳۳[. شریعت اصفهانی، فتح­الله، (۱۴۱۰ق)، قاعده لا ضرر، تحقیق یحیی ...
  • ]۳۴[. شریف مرتضی، علی بن حسین موسوی، (۱۴۰۵ق)، رسائل شریف ...
  • ]۳۵[. شریف­الرضی، محمد بن حسین، (۱۴۱۴ق)، نهج البلاغه، تصحیح صبحی­صالح، ...
  • ]۳۶[. شهیدی، سید جعفر، (۱۳۷۸ش)، ترجمه نهج البلاغه، چاپ چهاردهم، ...
  • ]۳۷[. صافی گلپایگانی، لطف­الله، (بی­تا)، التعزیر؛ احکامه و حدوده، چاپ ...
  • ]۳۸[. طباطبایی قمی، سید تقی، (۱۴۱۳ق)، عمده المطالب فی التعلیق ...
  • ]۳۹[. طباطبایی یزدی، سید محمد کاظم، (۱۴۰۹ق)، العروه الوثقی فیما ...
  • ]۴۰[. طرابلسی، ابن براج قاضی عبد العزیز، (۱۴۰۶ق)، المهذب، تصحیح ...
  • ]۴۱[. طریحی، فخر­الدین، (۱۳۷۵ش)، مجمع البحرین، تحقیق سید احمد حسینی، ...
  • ]۴۲[. طوسی، محمد بن حسن، (۱۴۰۷ق)، الخلاف، چاپ اول، ۶ ...
  • ]۴۳[. ، (۱۳۸۷ ق)، المبسوط فی فقه الامامیه، تحقیق محمد ...
  • ]۴۴[. عباس، حسن، (۱۹۶۶م)، النحو الوافی، چاپ سوم، ۴ جلد، ...
  • ]۴۵[. فاضل­هندی، محمد بن حسن، (۱۴۱۶ق)، کشف اللثام و الابهام ...
  • ]۴۶[. فراهیدی، خلیل بن احمد، (۱۴۰۹ ق)، کتاب العین، چاپ ...
  • ]۴۷[. فیض کاشانی، محمد محسن ابن شاه مرتضی، (بی­تا)، مفاتیح ...
  • ]۴۸[. ، (۱۴۰۶ق)، الوافی، چاپ اول، ۲۶ جلد، اصفهان، کتابخانه ...
  • ]۴۹[. فیض­الاسلام اصفهانی، علی­نقی، (۱۳۷۹ش)، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ...
  • ]۵۰[. کاشف­الغطاء، حسن بن جعفر، (۱۴۲۲ق)، انوار الفقاهه (کتاب الشهادات)، ...
  • ]۵۱[. کبیر مدنی، سید علی­خان،(۱۴۰۹ق)، ریاض السالکین فی شرح صحیفه ...
  • ]۵۲[. کلینی، محمد بن یعقوب، (۱۴۲۹ق)، الکافی، تصحیح دار­الحدیث، چاپ ...
  • ]۵۳[. مجلسی، محمد­باقر، (۱۴۰۳ ق)، بحار الانوار، چاپ دوم، ۱۱۱ ...
  • ]۵۴[. محقق داماد، مصطفی، (۱۳۸۳ش)، قواعد فقه (۱)، چاپ دوازدهم، ...
  • ]۵۵[. مدنی کاشانی، حاج آقا رضا، (۱۴۱۱ق)، براهین الحج للفقهاء ...
  • ]۵۶[. مغنیه، محمد­جواد، (بی­تا)، التفسیر المبین، چاپ اول، ۱ جلد، ...
  • ]۵۷[. منتظری، حسین­علی، (۱۴۰۹ق)، دراسات فی الولایه الفقیه و فقه ...
  • ]۵۸[. ، (بی­تا)، رساله استفتاآت، چاپ اول، قم، بی­نا ...
  • ]۵۹[. موسوی گلپایگانی، سید محمدرضا، (۱۴۰۹ق)، مجمع المسائل، تحقیق علی ...
  • ]۶۰[. نجفی، محمدحسن، (۱۴۰۴ق)، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، ...
  • ]۶۱[. نوری، حسین­، (۱۴۰۸ق)، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، چاپ ...
  • ]۶۲[. ورام بن ابی­فراس، مسعود بن عیسی، (۱۳۶۹ش)، تنبیه الخواطر ...
  • نمایش کامل مراجع