بررسی شرط لزوم اتحاد مکانی و زمانی رفتار جنایی و فوت، جهت تغلیظ دیه (کاوشی در مبانی فقهی ماده ۵۵۵ ق.م.ا)
سال انتشار: 1397
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 22
فایل این مقاله در 18 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JJFIGHL-51-2_008
تاریخ نمایه سازی: 28 دی 1402
چکیده مقاله:
در ماده ۵۵۵ق.م.ا تغلیظ دیه، مشروط بر این شده که رفتار مرتکب و فوت، هر دو در ماههای حرام یا حرم مکه باشد. درحالی که اکثر فقیهان امامیه قائل به عدم شرطیت اتحاد مکانی و زمانی فوت و رفتار جنایی، هستند. بر همین اساس، مسئله اصلی نوشتار حاضر، بررسی دیدگاههای مختلف در مورد لزوم یا عدم لزوم وحدت زمان یا مکان وقوع جنایت و فوت مجنیعلیه برای ثبوت حکم تغلیظ دیه و تحلیل ادله ارائه شده در این باره است. یافتههای این تحقیق که مبتنی بر روش توصیفیتحلیلی و با استناد به منابع کتابخانهای صورت گرفته، نشانگر آن است که با وجود خدشه بسیار در اعتبار سندی روایات وارده در خصوص اصل تغلیظ دیه، قول حق، دیدگاه رقیب میباشد که قانونگذار ایران نیز همان را برگزیده است. چرا که مطابق روایات باب، از جمله صحیحه کلیب اسدی، تحقق رفتار جنایی در آن مکان یا زمانهای خاص موضوعیت دارد و از این رو، ملاک در تغلیظ دیه این است که مسمای قتل در آن زمان یا مکان حاصل باشد و برای صدق عرفی آن لازم است که سبب و مسبب، یعنی رفتار و فوت، اتحاد زمانی و مکانی داشته باشند. زیرا قتل، عنوانی است که صدق آن، رفتار فاعلی را میطلبد و بدون آن رفتار، عنوان موت یا فوت یا مرگ بر آن صادق است نه قتل. اکتفا به قدر متیقن در موارد خلاف مثل تغلیظ دیه نیز موید نظریه اعتبار اتحاد زمانی و مکانی رفتار جنایی و فوت است. همچنین به نظر میرسد که عبارت «رفتار مرتکب» در ماده یادشده، موجب بروز احتمالاتی میشود که ممکن است در مواردی ماحصل از ارزیابی ادله را نقض کند. از این رو، برای دفع آن پیشنهاد میشود عبارت «رفتار جنایی»، جایگزین آن شود.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
امین سلیمان کلوانق
دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه قم
علی مظهر قراملکی
استاد فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه تهران
احمد مرتاضی
استادیار فقه و حقوق اسلامی دانشگاه تبریز
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :