بازکاوی فقهی حقوقی آراء وحدت رویه ۷۰۸ و ۷۱۸ در پرتو ادله مشروعیت حق حبس زوجه

سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 69

فایل این مقاله در 18 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JJFIGHL-53-2_007

تاریخ نمایه سازی: 28 دی 1402

چکیده مقاله:

براساس فقه و قانون مدنی، زوجه می تواند تا دریافت مهریه از تمکین در برابر زوج امتناع ورزد، که اصطلاحا حق حبس نامیده می شود. ادله اثبات مشروعیت حق حبس توسط برخی فقها مورد تردید و رد قرار گرفته است. با فرض پذیرش آن، باید به قلمرو تمکین توجه کرد. واژه «وظایف» در ماده «۱۰۸۵» ق.م. را ناظر بر تمکین خاص یعنی زناشویی و نه سایر استمتاعات یا اطاعت زوجه از زوج در اموری مثل اقامت در منزل شوهر می دانند. شگفت آن که رای وحدت رویه ۷۱۸ محدوده تمکین را به مطلق وظایف گسترش داده است که حاصل آن جواز امتناع زوجه حتی در اموری مثل سکونت در منزل زوج است. این رای در کنار رای ۷۰۸ که با وجود عسر زوج، تقسیط را مسقط حق حبس نمی داند، زوج را در تنگنا قرار می دهد، چرا که زوجه می تواند با بالا بودن مهریه و طولانی شدن زمان تقسیط، سال های طولانی تمکین نکند و نفقه دریافت کند. پذیرش دیدگاه اکثر فقها و حقوقدانان که قلمرو اعمال حق حبس زوجه را تمکین خاص می دانند و نیز توجه به آراء فقهای متاخر در زمینه اعسار زوج و سقوط حق حبس در پی تقسیط مهریه، می تواند اثرات منفی اعمال حق حبس را کمتر کند.

نویسندگان

معصومه سادات فرحی

دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق، دانشکده الهیات، دانشگاه قم

عبدالله امیدی فرد

دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشکده الهیات، دانشگاه قم؛

محمدعلی راغبی

دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشکده الهیات، دانشگاه قم

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • . اراکی، محمد علی(۱۴۱۹ق). کتاب النکاح. قم، نور نگار ...
  • . اردبیلی، احمد (۱۴۰۳ق). مجمع الفائده و البرهان فی شرح ...
  • . اسکافی، ابن جنید، محمد (۱۴۱۶ق). مجموعه فتاوی ابن جنید. ...
  • . اصفهانی، فاضل هندی، محمد (۱۴۱۶ق). کشف اللثام و الابهام ...
  • . امامی، سیدحسن (؟). حقوق مدنی. تهران، انتشارات اسلامیه ...
  • . انصاری، مرتضی دزفولی، (۱۴۱۱ق). کتاب المکاسب (ط-القدیمه). قم، منشورات ...
  • . (۱۴۱۵ق). کتاب النکاح. قم، کنگره بزرگداشت شیخ انصاری ...
  • . بحرانی، یوسف(۱۴۰۵ق). الحدائق الناضره فی احکام العتره الطاهره. قم، ...
  • . بغدادی، مفید، محمد (۱۴۱۳ق). احکام النساء. قم، کنگره جهانی ...
  • . بهبهانی، محمد باقر(۱۴۱۷ق). حاشیه مجمع الفائده و البرهان. قم، ...
  • . بهجت، محمد تقی فومنی گیلانی(۱۴۲۸). استفتاءات. قم، دفتر آیت ...
  • . تبریزی، جواد(۱۴۱۶ق). ارشاد الطالب الی التعلیق علی المکاسب. چاپ ...
  • . (؟). استفتائات جدید. قم، بی نا ...
  • . جعفری، محمدجعفر لنگرودی(۱۳۸۸ش). ترمینولوژی حقوق، تهران، کتابخانه گنج دانش ...
  • . حلی، ابن ادریس، محمد(۱۴۱۰ق). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی. چاپ ...
  • . خمینی، روح الله موسوی(۱۴۲۱ق). کتاب البیع. تهران، موسسه تنظیم ...
  • . خوانساری، احمد(۱۴۰۵ق). جامع المدارک فی شرح مختصر النافع. چاپ ...
  • . زنجانی، سید موسی شبیری(۱۴۱۹ق). کتاب نکاح. قم، موسسه پژوهش ...
  • . سبزواری، محقق، محمد باقر(۱۴۲۳ق). کفایه الاحکام. قم، دفتر انتشارات ...
  • . شریف مرتضی، علی بن حسین(۱۴۱۵ق). الانتصار فی انفرادات الامامیه.قم، ...
  • . شهیدی، مهدی(۱۳۹۵ش). آثار قراردادها و تعهدات. چاپ هفتم، تهران، ...
  • . شیرازی، ناصر مکارم(۱۴۲۷)، استفتائات جدید. قم، انتشارات مدرسه امام ...
  • . (۱۴۲۴)، کتاب النکاح. قم، انتشارات مدرسه امام علی بن ...
  • . طاهری، حبیب الله(۱۴۱۸ق)، حقوق مدنی. چاپ دوم، قم، دفتر ...
  • . طوسی، ابوجعفر، محمد(۱۴۰۷ق). تهذیب الاحکام. چاپ چهارم، تهران، دارالکتب ...
  • . (۱۳۸۷ق). المبسوط فی فقه الامامیه. تهران، المکتبه المرتضویه لاحیاء ...
  • . عاملی، شهیدثانی، زین الدین بن علی(۱۴۱۰ق). الروضه البهیه فی ...
  • . (۱۴۱۳ق). مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام. قم، موسسه ...
  • . عاملی، حر، محمد(۱۴۰۹ق). وسائل الشیعه. قم، موسسه آل البیت ...
  • . عاملی، کرکی، محقق ثانی، علی(۱۴۱۴ق). جامع المقاصد فی شرح ...
  • . عاملی، محمد بن علی موسوی(۱۴۱۱ق). نهایه المرام فی شرح ...
  • . قانع، رامتین و محمدی، امید(۱۳۹۳ش). محشای قانون حمایت از ...
  • . کاتوزیان، ناصر(۱۳۹۶ش). دوره مقدماتی حقوق مدنی خانواده. چاپ نهم، ...
  • کاشانی، فیض، محمد(؟). مفاتیح الشرایع. قم، انتشارات کتابخانه آیت الله ...
  • . کلینی، محمد بن یعقوب(۱۴۲۹ق). الکافی(ط – الاسلامیه). قم، دارالحدیث ...
  • . گلپایگانی، سید محمد رضا موسوی (۱۴۰۹ق). مجمع المسائل. چاپ ...
  • . گیلانی، نجفی، میرزا حبیب الله رشتی(۱۳۱۱ق). کتاب الاجاره. بی ...
  • . گیلانی، میرزای قمی، ابوالقاسم(۱۴۱۳ق). جامع الشتات. تهران، موسسه کیهان ...
  • . معاونت آموزش و تحقیقات قوه قضاییه(۱۳۸۱)، مجموعه آرای فقهی ...
  • . نائینی، محمدحسین غروی(۱۳۷۳ق)، منیه الطالب فی حاشیه المکاسب. تهران، ...
  • . نجفی، کاشف الغطاء، حسن(۱۴۲۲ق). انوار الفقاهه، نجف اشرف، موسسه ...
  • . نجفی، محمد حسن(۱۴۰۴ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام. ...
  • نمایش کامل مراجع