حکم تکلیفی طلاق در پرتو حدیث «ابغض الحلال الی الله تعالی الطلاق» در فقه اسلامی

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 79

فایل این مقاله در 20 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JJFIGHL-55-2_007

تاریخ نمایه سازی: 28 دی 1402

چکیده مقاله:

در فقه اسلامی، مشروع بودن طلاق، اجماعی است، اما فقها در مورد حکم تکلیفی طلاق، اختلاف نظر دارند. بررسی دیدگاه فقها نشان می دهد که اختلاف نظر آنان در این باب، غالبا مبتنی بر حدیث مشهور «ابغض الحلال الی الله تعالی الطلاق» و احادیث مرتبط با آن است. از آنجایی که طلاق، امری مبتلا به در همه ی جوامع و تمامی عصور است، بررسی سندی و محتوایی این احادیث، ضروری است. بررسی سندی نشان می دهد که روایات این باب غالبا دارای اشکالات سندی است. از حیث محتوا نیز باید گفت که مضمون "حلال و مبغوض بودن طلاق در آن واحد"، منطقی به نظر نمی رسد. به علاوه، معقول نیست که همه ی طلاق ها حکم واحد داشته باشند؛ چه، عقلا و شرعا حکم طلاقی که از روی هوا و هوس و به قصد التذاذ و تنوع طلبی ایقاع شده با طلاقی که از سر ضرورت و برای پایان یک زندگی مشقت بار صورت گرفته تفاوت دارد. پژوهش حاضر با روش توصیفی - تحلیلی صورت پذیرفته و در آن به بررسی سندی و محتوایی حدیث«ابغض الحلال...» و روایات همسو با آن پرداخته شده و به این نتیجه رسیده است که طلاق بسته به مورد می تواند احکام مختلفی به خود گیرد.

کلیدواژه ها:

نویسندگان

محمد عادل ضیائی

Associate Professor, University of Tehran

عبدالصمد مرتضوی

Researcher in Islamic Jurisprudence

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم ...
  • ابن ابی حاتم رازی، ابومحمد عبدالرحمن بن محمد، الجرح والتعدیل. ...
  • ابن ابی جمهور، محمد بن زین الدین، عوالی اللئالی العزیزیه ...
  • ابن ابی شیبه، ابوبکر، المصنف، تحقیق: کمال یوسف الحوت، ریاض، ...
  • ابن حبان دارمی بستی، ابوحاتم، الاحسان فی تقریب صحیح ابن ...
  • ، الثقات، حیدر آباد دکن-هند-، دائره المعارف العثمانیه، ۱۳۹۳ق ...
  • ابن الملقن شافعی، سراج الدین ابو حفص عمر، البدر المنیر ...
  • ابن حجرعسقلانی، احمد بن علی، التلخیص الحبیرفی تخریج احادیث الرافعی ...
  • ، تهذیب التهذیب. هند، مطبعه دائره المعارف النظامیه، ۱۳۲۶ق. ...
  • ، فتح الباری. بیروت، دار المعرفه، ۱۳۷۹ق ...
  • ابن جوزی، جمال الدین ابو الفرج عبد الرحمن بن علی، ...
  • ابن عابدین دمشقی، محمد امین، رد المحتار علی الدر المختار، ...
  • ابن عثیمین، محمد بن صالح، الشرح الممتع علی زاد المستقنع، ...
  • ابن عدی الجرجانی، عبدالله، الکامل فی ضعفاء الرجال، تحقیق: عادل ...
  • ابن قیسرانی، ابوالفضل محمد بن طاهر، ذخیره الحفاظ (من الکامل ...
  • ابن کثیر، ابو الفداء اسماعیل بن عمر،. جامع المسانید والسنن ...
  • ابن ماجه قزوینی، ابوعبدالله محمد بن یزید، سنن ابن ماجه. ...
  • ابن معین، ابوزکریا یحیی مری بغدادی، سوالات ابن الجنید. تحقیق: ...
  • ابن منظور افریقی، ابو الفضل محمد بن مکرم، مختصر تاریخ ...
  • ابن نجار حنبلی، تقی الدین ابو البقاء محمد بن احمد، ...
  • ابن نجیم مصری، زین الدین بن ابراهیم، البحر الرائق شرح ...
  • ابوداوود سجستانی، سلیمان بن اشعث، سنن ابی داود، تحقیق: محمد ...
  • ابویوسف، یعقوب بن ابراهیم، الآثار، تحقیق: ابو الوفا، بیروت، دارالکتب ...
  • احمد بن حنبل، ابوعبدالله، العلل ومعرفه الرجال. تحقیق: وصی الله ...
  • ، مسند احمد، تحقیق: شعیب ارناووط و دیگران، بی جا، ...
  • اسنوی شافعی، ابو محمد، جمال الدین عبد الرحیم، نهایه السول ...
  • البانی، محمدناصرالدین، ارواء الغلیل فی تخریج احادیث منار السبیل، بیروت، ...
  • ، التعلیقات الحسان علی صحیح ابن حبان. جده، دار باوزیر ...
  • ، سلسله الاحادیث الصحیحه، ریاض، مکتبه المعارف للنشر والتوزیع، ۱۹۹۵م. ...
  • ، سلسله الاحادیث الضعیفه والموضوعه واثرها السیئ فی الامه، ریاض، ...
  • ، صحیح الجامع الصغیر وزیاداته، بی جا، المکتب الاسلامی،بی تا. ...
  • ، ضعیف ابی داود(الام). کویت، موسسه غراس للنشر و التوزیع، ...
  • ، ضعیف الجامع الصغیر وزیادته، بی جا، المکتب الاسلامی،بی تا ...
  • بزاز، ابوبکر احمد بن عمرو، مسند البزار (البحر الزخار). تحقیق: ...
  • بجلی رازی دمشقی، ابو القاسم تمام بن محمد، الفوائد. تحقیق: ...
  • بحرانی، سید هاشم بن سلیمان، البرهان فی تفسیر القرآن. قم، ...
  • بروسوی، ابوالفداء اسماعیل حقی بن مصطفی، روح البیان. بیروت، دارالفکر، ...
  • بغوی، محیی السنه ابو محمد حسین بن مسعود، شرح السنه. ...
  • بیهقی، ابوبکر احمد بن حسین، السنن الصغیر. تحقیق: عبد المعطی ...
  • ، السنن الکبری. تحقیق: محمد عبد القادر عطا، بیروت، دار ...
  • ترمذی، محمد بن عیسی، سنن الترمذی. تحقیق: احمد محمد شاکر ...
  • ثعلبی، ابواسحاق احمد بن محمد، الکشف و البیان عن تفسیر ...
  • جزری شیبانی، مجد الدین ابو السعادات المبارک بن محمد، جامع ...
  • جزیری، عبدالرحمن بن محمد عوض، الفقه علی المذاهب الاربعه. بیروت، ...
  • حاکم نیشابوری، ابوعبدالله محمد بن عبد الله، المستدرک علی الصحیحین. ...
  • ، المدخل الی الصحیح. تحقیق: ربیع بن هادی عمیر المدخلی، ...
  • حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه. تحقیق: موسسه آل ...
  • ، هدایه الامه الی احکام الائمه علیهم السلام. تحقیق: آستان ...
  • حلی، مقداد بن عبدالله سیوری، التنقیح الرائع لمختصر الشرائع. قم، ...
  • حمزه محمد قاسم، منار القاری شرح مختصر صحیح البخاری. تصحیح: ...
  • حنبلی، شمس الدین محمد بن احمد، المحرر فی الحدیث. تحقیق: ...
  • خراسانی، ابوعبدالرحمن احمد بن شعیبف، الضعفاء والمتروکون. تحقیق: محمود ابراهیم ...
  • خزاعی بغدادی طرسوسی، ابو امیه محمد بن ابراهیم، مسند عبد ...
  • خطابی بستی، ابوسلیمان حمد بن محمد، معالم السنن(شرح سنن ابی ...
  • خطیب بغدادی، ابوبکر احمدبن علی، المتفق والمفترق. تحقیق: محمد صادق ...
  • دارقطنی، ابوالحسن علی بن عمر، سوالات الحاکم النیسابوری للدارقطنی. تحقیق: ...
  • ، سنن الدارقطنی. تحقیق: شعیب ارناووط و دیگران، بیروت، موسسه ...
  • ، علل الدارقطنی= العلل الوارده فی الاحادیث النبویه. تحقیق: محفوظ ...
  • دهلوی، ولی الله بن عبدالرحیم، حجه الله البالغه. تحقیق: سید ...
  • ذهبی، شمس الدین ابو عبد الله محمد بن احمد، سیر ...
  • ، الکبائر. بیروت، دار الندوه الجدیده. بی تا ...
  • راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات الفاظ القرآن. تحقیق: صفوان ...
  • رامهرمزی، ابو محمد حسن بن عبد الرحمن، المحدث الفاصل بین ...
  • زرکلی، خیرالدین بن محمود، الاعلام. بی جا، دار العلم للملایین. ...
  • سخاوی، شمس الدین ابو الخیر، المقاصد الحسنه فی بیان کثیر ...
  • سمعانی، ابو سعد عبد الکریم بن محمد، الانساب. تحقیق: عبد ...
  • سمعونی جزائری دمشقی، طاهر بن صالح، توجیه النظر الی اصول ...
  • سید سابق، فقه السنه. بیروت، دار الکتاب العربی، ۱۳۹۷ق ...
  • سیوطی، جلال الدین عبد الرحمن بن ابی بکر، جامع الاحادیث. ...
  • شاطبی، ابراهیم بن موسی، الموافقات. تحقیق: ابو عبیده مشهور بن ...
  • صنعانی، محمد بن اسماعیل، سبل السلام. بی جا،دار الحدیث، بی ...
  • طبرانی، ابو القاسم سلیمان بن احمد، المعجم الاوسط. تحقیق: طارق ...
  • ، المعجم الکبیر. تحقیق: گروهی از پژوهشگران زیر نظر سعد ...
  • طبرسی، فضل بن حسن، مکارم الاخلاق. قم، الشریف الرضی، ۱۴۱۲ق ...
  • عاملی، محمد بن مکی (شهید اول)، القواعد و الفوائد. بی ...
  • عجلونی دمشقی، ابو الفداء اسماعیل بن محمد، کشف الخفاء ومزیل ...
  • عینی- ملا علی قاری-، ابو محمد محمود بن احمد، عمده ...
  • غرناطی، ابوالقاسم، محمد بن احمد، التسهیل لعلوم التنزیل. تحقیق: عبدالله ...
  • فیض کاشانی، محمد محسن، الوافی. تحقیق: ضیاء الدین حسینی اصفهانی، ...
  • قرافی، ابو العباس شهاب الدین احمد بن ادریس، الفروق. بی ...
  • قرضاوی، یوسف، دیدگاههای فقهی معاصر. ترجمه : احمد نعمتی، تهران، ...
  • ، فتاوی معاصره. بی جا، بی نا، بی تا ...
  • قرطبی، شمس الدین ابو عبدالله، الجامع لاحکام القرآن (تفسیر القرطبی). ...
  • قنوچی، ابو الطیب محمد صدیق خان بن حسن، حسن الاسوه ...
  • کلاباذی بخاری حنفی، ابو بکر محمد، بحر الفوائد المشهور بمعانی ...
  • کلینی، ابوجعفر، محمدبن یعقوب، الکافی. تحقیق و تصحیح: پژوهشگران مرکز ...
  • متقی هندی، علاءالدین علی بن حسام الدین، کنز العمال. تحقیق: ...
  • مجلسی اول، محمد تقی، روضه المتقین فی شرح من لا ...
  • مجلسی دوم، محمد باقر بن محمد تقی، بحار الانوار. تحقیق: ...
  • ، مرآه العقول فی شرح اخبار آل الرسول (شرح کتاب ...
  • مزی، ابوالحجاج یوسف بن عبد الرحمن، تهذیب الکمال فی اسماء ...
  • مسلم نیشابوری، ابوالحسن بن حجاج، المسند الصحیح(صحیح مسلم). تحقیق: فواد ...
  • مسلمی، محمدمهدی و همکاران، موسوعه اقوال ابی الحسن الدارقطنی فی ...
  • مقریزی العبیدی، احمد بن علی بن عبد القادر، مختصر الکامل ...
  • مناوی قاهری، زین الدین محمد، التیسیر بشرح الجامع الصغیر. ریاض، ...
  • نسائی، ابوعبد الرحمن احمد بن شعیب، مشیخه النسائی. تحقیق: الشریف ...
  • نوری، سید ابوالمعاطی و همکاران، موسوعه اقوال الامام احمد بن ...
  • نوری، محدث، میرزا حسین، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل. تحقیق: ...
  • نووی، ابو زکریا محیی الدین یحیی بن شرف، المنهاج شرح ...
  • هروی قاری، علی بن (سلطان) محمد، ابوالحسن نورالدین الملا، مرقاه ...
  • هیثمی، نور الدین علی بن ابی بکر، مجمع الزوائد و ...
  • نمایش کامل مراجع