واقع نمایی و ارزش معرفتی شناختهای ظنی بر مبنای نظریه اعتباریات علامه طباطبایی

سال انتشار: 1395
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 43

فایل این مقاله در 21 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JITP-49-1_005

تاریخ نمایه سازی: 28 دی 1402

چکیده مقاله:

باور ظنی و غیریقینی در فلسفه اسلامی در حکم جهل است و ادله اعتبار «اطمینان» در علم اصول نیز تنها ارزش عملی آن را اثبات می­کند. پرسش این است که آیا ادراکات غیریقینی ارزش معرفتی ندارند. در این مقاله با بازسازی نظریه اعتباریات و تقسیم «وجودهای ذهنی» به «وجود ذهنی حقیقی» و «وجود ذهنی اعتباری» نشان می­دهیم که برخی از «معانی اعتباری» می­توانند از واقعیت حکایت کنند. درصورتی ادراک اعتباری واقعیت را بازنمایی می­کند که به ادراکی ذاتی تکیه داشته باشد و میان محکی واقعی و محکی ادعایی «علقه­ای نفس­الامری» وجود داشته باشد. در غیر این صورت این اعتبار دلبخواهی خواهد بود. این علقه منشا واقع­نمایی معانی اعتباری و منشا صدق جزئی در شناخت ظنی است. بر خلاف ادراکات حقیقی، نمی­توان این ملاک را به صورت مستقیم «احراز» نمود و در شناخت های ظنی «معیار» ارزیابی ادراکات غیرحقیقی مبتنی بر «ملاک» واقع­نمایی آن ها نیست.

نویسندگان

مهدی عاشوری

دانشجوی دکتری فلسفه علم موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران

عبدالحسین خسروپناه

استاد پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • منابع[۱]. ابن­سینا، حسین (۱۳۶۳). الشفاء (الهیات)، تهران: ناصرخسرو ...
  • . (۱۳۷۹). التعلیقات، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی ...
  • . (۱۳۸۴). الاشارات و التنبیهات، مع الشرح لنصیرالدین الطوسی و ...
  • . جوادی آملی، عبدالله (۱۳۷۸). تفسیر موضوعی قرآن، ج ۱۵ ...
  • . (۱۳۹۳). تحریر رساله الولایه، ج۱، قم، اسراء ...
  • . حائری، سیدکاظم (۱۴۰۸ق). مباحثالاصول، بی جا، مقرر ...
  • . خسروپناه، عبدالحسین و حسن پناهی آزاد (۱۳۸۸). نظام معرفت­شناسی ...
  • . خسروپناه، عبدالحسین و مهدی عاشوری (۱۳۹۴). رئالیسم معرفتی (درآمدی ...
  • . خمینی، سید مصطفی (۱۴۱۸ق). تحریرات فی الاصول، قم: موسسه ...
  • . خوئی، سیدابوالقاسم (۱۳۶۸). اجود التقریرات فی علم الاصول، تقریر ...
  • . رازی، قطب الدین و دیگران (بی­تا). شروح الشمسیه، بیروت: ...
  • . رضایی، مرتضی (۱۳۸۴). «شناخت یقینی؛ ممکن یا ممتنع»، معرفت فلسفی ۷، ...
  • . روحانی، سید محمد حسین (۱۴۱۳ق). منتقی الاصول، قم: کتابخانه ...
  • . سبزواری، هادی (۱۳۶۹). شرح المنظومه، تصحیح حسن­زاده آملی، قم: ...
  • . سهروردی، شهاب الدین (۱۳۸۰). مجموعه مصنفات شیخ اشراق، تهران: ...
  • . شعرانی، ابوالحسن (۱۳۷۳). المدخل الی عذب المنهل فی اصول ...
  • . شیرازی، صدرالدین محمد (۱۴۱۰ق). الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه ...
  • . صدر، سید محمد باقر (۱۴۰۵ق). دروس فی علم الاصول، ...
  • . (۱۴۱۰ق). الاسس المنطقیه للاستقراء، بیروت: دارالتعارف للمطبوعات ...
  • . طباطبایی، سید محمدحسین (۱۳۶۲)، رسائل سبعه، قم: بنیاد علمی ...
  • . (۱۳۷۹). اصول فلسفه و روش رئالیسم، جلد ۶ از ...
  • . (۱۳۸۸)، المیزان، ترجمه موسوی همدانی، قم: دفتر انتشارات اسلامی ...
  • . (۱۴۲۳ق). نهایه ­الحکمه، قم: موسسه النشر الاسلامی ...
  • . (بی­تا). حاشیه بر کفایه، بنیاد علمی و فرهنگی علامه ...
  • . طوسی، نصیرالدین (۱۳۷۶). اساس الاقتباس، تصحیح مدرس رضوی، تهران: ...
  • . غروی اصفهانی، محمد حسین (۱۳۷۴). نهایه الدرایه فی شرح ...
  • . فارابی، ابونصر (۱۴۰۸ق). المنطقیات، تصحیح: محمدتقی دانش پژوه، قم: ...
  • . فخر رازی، محمد (۱۹۶۶م). المباحث المشرقیه، ۲جلد، مکتبه الاسدی ...
  • . فیروزآبادی، سیدمرتضی (۱۴۰۰ق). عنایه الاصول فی شرح کفایه الاصول، ...
  • . کاظمی، محمد علی (۱۴۱۷ق). فوائد الاصول، تقریرات درس اصول ...
  • . لاریجانی، صادق (۱۳۸۴). «استدلال در اعتباریات»، پژوهشهای فلسفی و ...
  • . محمدی، عبدالله (۱۳۹۲). «ارزش معرفتی اطمینان»، معرفت فلسفی ۴۳، ...
  • . مشکینی، ابوالحسن (۱۴۱۳ق). حواشی المشکینی، بی جا، لقمان ...
  • . مصباح یزدی، محمدتقی (۱۳۶۳). تعلیقه علی نهایه الحکمه، قم: موسسه ...
  • . (۱۳۷۷). آموزش فلسفه،۲ جلد، تهران: چاپ و نشر سازمان ...
  • . (۱۳۸۴). شرح برهان شفا، ۲ جلد، قم: موسسه امام خمینی ...
  • . مصباح، مجتبی (۱۳۹۰). احتمال معرفت­شناختی، موسسه امام خمینی ...
  • . مطهری، مرتضی (۱۳۷۹). «پاورقیهای اصول فلسفه و روش رئالیسم»، ...
  • . مظفر، محمدرضا (۱۳۷۹). المنطق، قم: دارالتفسیر ...
  • . واعظ الحسینی بهسودی، سید محمد سرور (۱۴۰۹ق). مصباح الاصول، ...
  • . هاشم­پور (۱۳۸۷). «یقین از منظر علوم عقلی و قرآن ...
  • . هاشمی شاهرودی، سید محمود (۱۴۱۷ق). بحوث فی علم الاصول، ...
  • . هاشمی شاهرودی، سیدعلی (۱۴۱۹ق). دراسات فی علم الاصول، قم: ...
  • . یزدی، ملاعبدالله (۱۴۱۵ق). الحاشیه علی تهذیب المنطق، قم: موسسه ...
  • نمایش کامل مراجع