«خودگرایی» سرشتی و «دیگرگرایی» اخلاقی در اندیشه عرفانی ابن عربی

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 50

فایل این مقاله در 21 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JRMT-56-1_001

تاریخ نمایه سازی: 28 دی 1402

چکیده مقاله:

ابن عربی، از یک سو، درباره «خودگرایی سرشتی» سخن می گوید و تاکید می کند، سرشت انسان چنان است که گرایش حاکم بر اعمالش، کسب خیر فردی است، و آدمی خود می داند که ثمره هر عملی، از لحاظ مادی یا معنوی، به خود او باز می گردد؛ اما شیخ اکبر از سوی دیگر، بر «دیگرگرایی اخلاقی» با محوریت شفقت و کاستن از درد و رنج های همه انسان ها تاکید می کند. مسئله مقاله حاضر این است که چگونه سازگاری میان خودگرایی سرشتی و دیگرگرایی اخلاقی امکان پذیر است؟ به منظور پاسخ به این پرسش با روش توصیفی-تحلیلی، ابتدا خودگرایی سرشتی بر اساس مبانی عرفانی ابن عربی درباره مظهریت خاص اسمایی انسان ها و استعدادهای اعیان ثابته شان و فردانیت آنها از حیث سلوک معنوی و نیز غایت شخصی شان تبیین می شود؛ آنگاه با تکیه بر دیدگاه ابن عربی درباره خلقت انسان ها به صورت الهی و یگانگی بنیادین شان، دیگرگرایی اخلاقی بر مبنای حرمت ذاتی انسان ها و بازگشت خیر هر عمل خیرخواهانه به خود فرد، البته با وسعت دادن معنای «خود» به «خود کلی»، توجیه می شود و در نهایت، با تاکید بر توقف خیر و سعادت فردی بر خیر و سعادت جمعی، سازگاری مذکور نشان داده می شود.

کلیدواژه ها:

خلقت انسان به صورت الاهی ، خودگرایی سرشتی ، دیگرگرایی اخلاقی ، سعادت فردی و جمعی ، مظهریت اسمایی

نویسندگان

حسن مهدی پور

استادیار، گروه عرفان اسلامی، پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم ...
  • ابن ترکه، صائن الدین علی؛ شرح فصوص الحکم، ج۲؛ قم؛ ...
  • ابن عربی، محیی الدین؛ الفتوحات المکیه؛۴ جلد؛ بیروت؛ دار الصادر؛ ...
  • ؛ فصوص الحکم؛ تعلیقات ابوالعلاء عفیفی؛ قاهره؛ دار احیاء الکتب ...
  • مبراون، شارلو آر؛ «غیرگرایی»؛ دانشنامه فلسفه اخلاق؛ ویراسته پل ادواردز/دونالد ...
  • آرام، علیرضا؛ سیداحمد فاضلی؛ منابع معرفت اخلاقی در اندیشه ابن ...
  • پالمر، مایکل؛ مسائل اخلاقی؛ ترجمه علی رضا آل بویه؛ تهران؛ ...
  • جامی، عبد الرحمن؛ شرح فصوص الحکم؛ بیروت؛ دار الکتب العلمیه؛ ...
  • جندی، مویدالدین؛ شرح فصوص الحکم؛ تصحیح سیدجلال الدین آشتیانی؛ قم؛ ...
  • ریچلز، جیمز؛ فلسفه اخلاق؛ ترجمه آرش اخگری؛ تهران؛ حکمت؛ ۱۳۸۷ ...
  • ژکس؛ فلسفه اخلاق؛ ترجمه ابوالقاسم پورحسینی؛ تهران؛ امیرکبیر؛ ۱۳۶۲ ...
  • شاکری زواردهی، روح الله؛ زینت کیانی؛ بررسی نسبت خودگرایی اخلاقی ...
  • شجاری، مرتضی؛ مسئولیت اخلاقی از دیدگاه ابن عربی؛ تاملات فلسفی؛ ...
  • فرانکنا، ویلیام کی؛ فلسفه اخلاق؛ ترجمه هادی صادقی؛ طه؛ ۱۳۸۳ ...
  • قیصری، داوود، شرح فصوص الحکم، تصحیح سیدجلال الدین آشتیانی؛ تهران؛ ...
  • کاشانی، عبدالرزاق؛ شرح فصوص الحکم؛ قم؛ بیدار؛ ۱۳۷۰ ...
  • مک اینتایر، السدر؛ «خودگرایی و غیرگرایی[نوع دوستی]»؛ دانشنامه فلسفه اخلاق؛ ...
  • مهدی پور، حسن؛ تحلیل مفاهیم «خود» و «دیگری» بر اساس ...
  • ؛ اصول زیست عارفانه در اندیشه ابن عربی؛ پژوهش نامه ...
  • نارویسون، یان؛ «خودگرایی اخلاقی»؛ دانشنامه فلسفه اخلاق؛ ویراسته پل ادواردز/دونالد ...
  • هولمز، رابرت ال؛ مبانی فلسفه اخلاق؛ ترجمه مسعود علیا؛ تهران؛ ...
  • نمایش کامل مراجع