تحلیل خوانش تصویری مولوی و سهروردی از مفهوم اسارت پرنده روح (داستان های پرندگان در مثنوی و رساله های تمثیلی)

سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 55

فایل این مقاله در 20 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JRMT-53-1_002

تاریخ نمایه سازی: 28 دی 1402

چکیده مقاله:

در عرفان و فلسفه گزاره هبوط روح همواره در تصویر پرنده نمود یافته است. مولانا و سهروردی از این تمثیل، بارها برای بیان مقاصد خویش بهره بردند. این جستار با بررسی داستان پرندگان در مثنوی و رساله­های تمثیلی سهروردی ­چون عقل سرخ، صفیر سیمرغ، آواز پرجبرئیل، لغت موران و قصه غربت غربی نشان می دهد که دو عامل اسباب تمایز این تصاویر تمثیلی را رقم می­زند؛ ابتدا حالات و موقعیت­های گوناگون شناسا است؛ اینکه ادراک شناسا از یک پدیدار به واسطه شرایط خاصی که در آن قرار می گیرد، متفاوت خواهد بود؛ بنابراین، رمزهایی که در داستان­های رمزی ممثل می­شوند، به فراخور مراتب روحی فرد متنوع خواهند بود. دوم پدیده و تجلی آن در سطح آگاهی است؛ اینکه آگاهی سبب می شود پدیده در شکل خاصی نمود پیدا کند. به این ترتیب، یک گزاره واحد یا یک معنی ثابت و کهن همانند «اسارت روح» می تواند در ارتباط با سه عامل شناسا، پدیده و زبان در قالب تصاویر رمزی متنوع بروز یابد.

نویسندگان

مریم حق شناس

دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبایی

داود اسپرهم

دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبایی؛

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • . قرآن کریم (۱۳۷۶). ترجمه محمدمهدی فولادوند، به خط عثمان ...
  • . احمدی، بابک (۱۳۸۱). ساختار و هرمنوتیک. چاپ دوم، تهران، ...
  • . افلاطون (۱۳۴۷). چهار رساله: منون، فدروس، ته­تتوس، هی­پیاس بزرگ. ...
  • . ابراهیمی­دینانی، غلامحسین (۱۳۷۹). شعاع اندیشه و شهود در فلسفه ...
  • . الیاده، میرچا (۱۳۸۶). چشم­اندازهای اسطوره. ترجمه جلال ستاری، چاپ ...
  • . پورداوود، ابراهیم (۱۳۴۷). یشتها: قسمتی از کتاب اوستا. جلد ...
  • . پورجوادی، نصرالله (۱۳۶۴). درآمدی به فلسفه افلوطین. چاپ دوم، ...
  • . پورنامداریان، تقی (۱۳۹۴). عقل سرخ: شرح و تاویل داستان­های ...
  • . (۱۳۸۶). رمز و داستان های رمزی در ادب فارسی. ...
  • . رحیمیان، سعید (۱۳۹۳). مبانی عرفان نظری. چاپ ششم، تهران، ...
  • . زرین­کوب، عبدالحسین (۱۳۸۶). سر نی: نقد شرح تحلیلی و ...
  • . زمانی، کریم (۱۳۸۷۱۳۹۷). مثنوی معنوی. دفتر اول، دوم و ...
  • . ستاری، جلال (۱۳۸۶). مدخلی بر رمزشناسی. چاپ سوم، تهران، ...
  • . سجادی، سیدجعفر (۱۳۹۳). فرهنگ اصطلاحات و تعبیرات عرفانی. چاپ ...
  • . سهروردی، شهاب­الدین­یحیی (۱۳۸۰). مجموعه مصنفات شیخ اشراق. به تصحیح ...
  • . شایگان، داریوش (۱۳۸۴). هانری کربن: آفاق تفکر معنوی در ...
  • . شریف، میان­محمد (۱۳۷۱). تاریخ فلسفه در اسلام. ترجمه نصرالله ...
  • . شفیعی­کدکنی، محمدرضا (۱۳۹۲). زبان شعر در نثر صوفیه: درآمدی ...
  • . شمیسا، سیروس (۱۳۸۷و ۱۳۸۶). فرهنگ اشارات. جلد اول و ...
  • . شوالیه، ژان؛ آلن، گربران (۱۳۸۴). فرهنگ نمادها. ترجمه سودابه ...
  • . فتوحی­رودمعجنی، محمود(۱۳۸۹). بلاغت تصویر. چاپ دوم، تهران، سخن ...
  • . کاپلستون، فردریک­چارلز (۱۳۸۸). تاریخ فلسفه: از من دوبیران تا ...
  • . (۱۳۸۷). تاریخ فلسفه: از فیشته تا نیچه. ترجمه داریوش ...
  • . کربن، هانری (۱۳۸۷). ابن­سینا و تمثیل عرفانی. ترجمه و ...
  • . (۱۳۸۴). بن­مایه­های آیین زرتشت در اندیشه سهروردی. ترجمه محمود ...
  • . لوتز، کریستین (۱۳۸۷). «گادامر: شکل­گیری هرمنوتیک ایماژها». ترجمه علی ...
  • . نصر، سیدحسین (۱۳۸۶). سه حکیم مسلمان. ترجمه احمد آرام، ...
  • . نصری، عبدالله (۱۳۸۳). خدا و انسان در فلسفه یاسپرس. ...
  • . یاسپرس، کارل (۱۳۷۷). عالم در آینه تفکر فلسفی. ترجمه ...
  • . (۱۳۶۳). فلوطین. ترجمه محمدحسن لطفی، تهران، خوارزمی ...
  • نمایش کامل مراجع