فهرست کروموزومی گیاهان ایران (جلد اول)

انجام مطالعات سیتوژنتیک درمورد گیاهان ایران اهمیت زیادی دارد و نخستین گام برای شناخت ویژگی های ژنتیکی یک گیاه، تشخیص وضعیت و بررسی تعداد، شکل و رفتار کروموزوم های آن است. اهمیت این مطالعات در این است که کروموزوم ها دارای ژن ها هستند و اطلاعات ژنتیکی مربوط به فنوتیپ گیاه را دارند. با توجه به اینکه ویژگی های گیاهی تا حدود زیادی تحت کنترل مواد ژنتیکی هستند، می توان گفت که یکی از روش های بررسی تنوع در ارقام و گونه های مختلف گیاهی، انجام مطالعات سیتوژنتیک و کاریوتیپی است. به کمک اطلاعات کروموزومی، امکان مقایسه گونه ها و جمعیت ها فراهم می شود. هر یک از جمعیت های متعلق به یک گونه، سازش ژنومی خاص خود را با محیطی که در آن می رویند، نشان می دهد. با افزایش اختلافات سازشی ممکن است واریته های جدید و حتی گونه های جدید در رویشگاه های گیاهی به وجود آیند. بدیهی است گونه هایی که از نظر پارامترهای سیتوژنتیک و خواص کروموزومی به هم شبیه هستند، در بحث روابط بین گونه ای قرابت بیشتری داشته و در صورت وجود صفات مطلوب در این گونه ها، امکان تلاقی بین گونه ای برای جمع آوری ژن های مطلوب در یک گیاه وجود خواهد داشت. بنابراین، کروموزوم ها عوامل مناسبی هستند که می توان براساس آنها روند تکاملی گیاهان را تعیین کرد. پس از تعیین عدد پایه کروموزومی در جنس گیاه مورد نظر، سطح پلوئیدی برای گونه های مورد مطالعه تعیین می شود. شناخت سطح پلوئیدی به عنوان یکی از روش های مطالعه تنوع ژنتیکی نقش مهمی در برنامه های اصلاحی برای بهبود گیاهان ایفا کرده و کمک شایانی به پیشبرد برنامه های تحقیقاتی خواهد کرد. بررسی تعداد کروموزوم ها به منظور هرگونه استفاده در برنامه های اصلاحی، مطالعات فیلوژنی و تعیین روابط و قرابت گونه های گیاهی و غیره امر بسیار مهمی است که باید به آن توجه شود.