انتخاب گیاهان دارویی بومی و انحصاری ایران برای اهلی کردن

تعداد گونه های گیاهی دارویی در جهان حدود ۵۲۰۰۰ گونه برآورد شده است که ۸ درصد آن ها یعنی حدود ۴۱۶۰ گونه دارویی در معرض خطر انقراض هستند (امیدبیگی، ۱۳۸۴). متاسفانه برخی از این گونه های گیاهی، حتی قبل از شناخت کامل پتانسیل دارویی آن ها منقرض شده اند. بر طبق گزارش های IUCN، بیش ترین خطر انقراض گونه های گیاهی در مناطقی از جهان مانند آسیا و آفریقا رخ می دهد که هنوز هم گیاهان دارویی به طور وسیعی از منابع طبیعی جمع آوری شده و مورد استفاده قرار می گیرند. رویکرد جهانی به استفاده از گیاهان دارویی و ترکیبات طبیعی، موجب برداشت بیش از حد برخی از گیاهان از منابع طبیعی شده که همراه با شیوه های برداشت مخرب، باعث نابودی یا تخریب زیستگاه های طبیعی شده و حفظ تنوع  زیستی را با چالش جدی مواجه کرده است. از این رو یکی از راه های جلوگیری از انقراض گونه های گیاهی دارویی، اهلی کردن آن هاست.زمانی تصور بر این بود که هر قدر گیاهان دارویی از دامن طبیعت برداشت شود، امکان تجدید حیات طبیعی آنها وجود دارد. اما سالهاست بشر به این نتیجه رسیده که چنین تصوری باطل است و گیاهان موجود در طبیعت زمانی قابل تجدید هستند که به اندازه توان تولیدی شان بهره برداری شوند. از طرف دیگر، بهره برداری به اندازه توان تولیدی یک گیاه نیز، تقریبا هرگز در حد تامین اهداف کلان اقتصادی نیست. راه حل این موضوع، انتقال بخشی از ژرم پلاسم گیاهان دارویی از طبیعت به زراعت است که این مهم از راه اهلی ساختن و زراعت کردن ارقام مستعد گیاهان دارویی قابل انجام خواهد بود.مشکل دیگر در برداشت گیاهان دارویی در رویشگاه طبیعی، حتی در صورت وفور آن در طبیعت و بهره برداری صحیح و در حد ظرفیت اکولوژیک (بدون آسیب رساندن به اکوسیستم طبیعی) این است که میزان ماده موثره و همچنین درصد ترکیبات شیمیایی موجود در یک گونه گیاه دارویی، بقدری در رویشگاههای مختلف دارای تنوع است که هرگز یکنواختی در گیاهان برداشت شده وجود ندارد و تهیه هر فراورده ای از این گیاهان با یک استاندارد مشخص و میزان ثابت ماده موثره امکان پذیر نیست.