واکاوی رویکرد ابن عباس درمورد جواز یا عدم جواز تاویل قرآن و کارکرد معنایی آن در روایات تفسیری وی

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 76

فایل این مقاله در 27 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_TQH-20-3_002

تاریخ نمایه سازی: 30 دی 1402

چکیده مقاله:

تاویل قرآن از مسائل بسیار مهم و اساسی در حوزه علوم قرآنی و تفسیر است که از جهت انحصار یا عدم انحصار آن به خداوند، از دیرباز مورد توجه عالمان و دانشمندان دینی در این حوزه بوده است. روایات از مهم ترین منابعی هستند که ما را به آراء و دیدگاه های گوناگون در این باره رهنمون می سازد. در این میان ابن عباس از کسانی است که هردو دیدگاه امکان یا عدم امکان تاویل، از وی منقول است. لذا، این مقاله با به کارگیری روش کتابخانه ای و تجزیه و تحلیل داده ها به دنبال حل تعارض روایات وی دراین باره بوده و به این نتیجه مهم دست یافته که وی معتقد به جواز تاویل قرآن جز در حوزه متشابهاتی همچون زمان قیامت است. استخراج معنای مستفاد ابن عباس از واژه مذکور، دومین هدف پژوهش حاضر بوده که با تحلیل و بررسی های انجام شده کارکردهای «حمل بر متشابهات»، «تفسیر» و «بطن» از روایاتی از وی که در آن واژه تاویل و مترادفاتش به صراحت آمده استخراج شد و «تعیین مصداق»، «حمل بر معنای غیر ظاهری»، «تاویل آیات متشابه»، «تفسیر» و «حمل بر معنای ظاهری» موارد مستخرج از محتوا و مضمون سایر روایات وی در این زمینه است؛ لازم به ذکر است از مجموع روایات مذکور، پربسامدترین روایات، مربوط به حوزه تاویل به معنای تفسیر و سپس تعیین مصداق می باشد.

نویسندگان

الهام زرین کلاه

استادیار گروه علوم قرآن و حدیث مرکز آموزش عالی اقلید، اقلید فارس، ایران

آمنه امیدی

دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه شهیدچمران اهواز، اهواز، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن­ کریم ...
  • ابن تیمیه، احمدبن ­عبدالحلیم(بی­تا). الاکلیل فی متشابه و التاویل. اسکندریه: ...
  • ابن فارس، احمدبن­ فارس(۱۳۸۲ق). معجم مقاییس اللغه. قم: مکتب الاعلام ...
  • ابن منظور، محمدبن ­مکرم(۱۴۱۴ق). لسان العرب. بیروت: دار الصادر ...
  • اسماعیلی، اسماعیل(۱۳۸۲). تفسیر امثال القرآن. تهران: اسوه ...
  • آلوسی، محمود بن­ عبدالله(بی تا). روح المعانی فی تفسیر القرآن ...
  • بلاغی، محمدجواد(۱۴۲۰ق). تفسیر آلاء الرحمن. قم: مکتبه وجدانی ...
  • حویزی، عبدعلی بن ­جمعه(۱۴۱۵ق). تفسیر نورالثقلین. چاپ چهارم. قم: اسماعیلیان ...
  • خویی، سید ابوالقاسم(۱۳۲۶ق). البیان فی تفسیر القرآن. تفلیس: مطعبه غیرت ...
  • دینوری، عبدالله بن­ محمد(۱۴۲۴ق). تفسیر ابن وهب المسمی الواضح فی ...
  • راغب اصفهانی، حسین بن­ محمد(۱۴۱۲ق). مفردات الفاظ القرآن. بیروت: دارالقلم ...
  • رشیدرضا، محمد(۱۴۱۴ق). المنار (تفسیر القرآن العظیم) لبنان: دارالمعرفه ...
  • زمخشری، محمودبن ­عمر(۱۳۹۹ق). اساس البلاغه، بیروت: دارصادر ...
  • سمرقندی، نصربن ­محمد(۱۴۱۶ق). تفسیر السمرقندی المسمی بحر العلوم. چاپ اول. ...
  • سیوطی، جلال الدین(۱۴۲۱ق). الاتقان فی علوم القرآن، بیروت: دارالکتاب العربی ...
  • سیوطی، جلال الدین(۱۴۰۴ق). الدرالمنثور فی التفسیر الماثور. چاپ اول قم: ...
  • طباطبایی، محمدحسین(۱۳۹۰ق). المیزان فی تفسیر القرآن. بیروت: موسسه العلمی للمطبوعات ...
  • طبرسی، فضل بن­ حسن(۱۳۷۲). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. تهران: ...
  • طبری، محمد(۱۴۱۲ق). جامع البیان عن تاویل آی القرآن. لبنان: دارالمعرفه ...
  • طریحی، فخرالدین(۱۳۶۲). مجمع البحرین و مطلع النیرین. تهران: مرتضوی ...
  • طوسی، محمدبن­ حسن(بی تا). التبیان فی تفسیر القرآن. بیروت: داراحیاء ...
  • طیب، سیدعبدالحسین(۱۳۷۸). اطیب البیان فی تفسیر القرآن. تهران: اسلام ...
  • عیاشی، محمدبن ­مسعود(۱۳۸۰ق). تفسیر العیاشی. چاپ اول. تهران: مکتبه العلمیه ...
  • فخر رازی، محمودبن­ عمر(بی تا). التفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب). بیروت: ...
  • فراهیدی، خلیل بن ­احمد(۱۴۱۴ق). العین. قم: هجرت ...
  • قرشی، علی اکبر(۱۳۷۱). قاموس قرآن. تهران: دارالکتب الاسلامیه ...
  • قرطبی، محمدبن احمد(۱۳۶۴). الجامع لاحکام القرآن. تهران: انتشارات ناصر خسرو ...
  • قمی، علی بن­ ابراهیم(۱۳۷۶). تفسیر قمی. تصحیح: سید طیب جزائری. ...
  • کوفی، فرات بن ­ابراهیم(بی تا). تفسیر فرات کوفی. ایران: موسسه ...
  • معرفت، محمدهادی(۱۴۲۷ق). التاویل فی مختلف المذاهب و الآراء. تهران: مجمع ...
  • معرفت، محمدهادی(۱۳۸۶). التمهید فی علوم القرآن. قم: مطعبه ستاره ...
  • معرفت، محمدهادی(۱۳۸۸). تفسیر و مفسران. ترجمه: علی خیاط و علی ...
  • مقاتل بن­ سلیمان(۱۴۲۳ق). تفسیر مقاتل بن­سلیمان. تحقیق: عبدالله محمود شحاته. ...
  • نیل ساز، نصرت(۱۳۹۳). خاورشناسان و ابن­عباس. تهران: شرکت انتشارات علمی ...
  • نمایش کامل مراجع