رهیافتی بر آسیب شناسی فهم حدیث؛ مطالعه موردی: «نص بسندگی»:زمینه ها و پیامدها

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 57

فایل این مقاله در 32 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_TQH-20-3_001

تاریخ نمایه سازی: 30 دی 1402

چکیده مقاله:

«فهم روشمند حدیث»، یکی از دغدغه های شارحان و پژوهشگران حدیث است. فرآیند فهم حدیث، با آسیب هایی روبه رو است و لذا شناسایی این آسیب ها، به کاربست صحیح قواعد فهم کمک فراوانی می کند. یکی از آسیب های فهم حدیث، «بی توجهی به سیره و سنت» یا «نص بسندگی» (بسنده کردن به سخن معصوم) است. این نوشتار در صدد بررسی زمینه ها  و پیامدهای «بی توجهی به سیره و سنت» است. این نگاشته  با روش توصیفی– تحلیلی  به این نتیجه رسیده که «زمینه های نص بسندگی» عبارت است از: تاخیر در تدوین سیره نبوی، پدیده همانندسازی، تلقی ستیز برخی از آموزه ها با سیره و سنت، دگردیسی معنای سنت، ضعف جایگاه تاریخ و بی توجهی به سیره، تصور شیعه از بی نیازی به سیره ی اجتماعی معصوم، ناکارآمدی سیره و سنت و شیوع سیره و سنت شیخین. نیز «پیامدهای نص بسندگی» عبارت است از: معیار نبودن سیره و سنت در اعتبارسنجی حدیث، توجیه، تقابل حکم و سیره و بی توجهی به سیره و سنت معصوم، فراموشی و تغییر در آن.

کلیدواژه ها:

آسیب شناسی فهم حدیث ، نص بسندگی ، سیره و سنت

نویسندگان

علی حسن بیگی

دانشیار گروه الهیات دانشگاه اراک، اراک، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریمآلوسی، محمود(۱۴۱۵ق). روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و ...
  • ابن ابی الحدید، عبدالحمید بن محمد(بی تا). شرح نهج البلاغه. ...
  • ابن ابی شیبه کوفی، عبدالله بن محمد(۱۴۰۹ق). المصنف فی الاحادیث ...
  • ابن بکار، زبیر (۱۳۷۴). الاخبار الموفقیات. محقق: عانی سامی مکی. ...
  • ابن حجر هیثمی، احمدبن حجر(بی تا). الصواعق المحرقه. القاهره: مکتبه ...
  • ابن سعد، محمد(۱۴۱۴ق). الطبقات الکبری. بیروت: دار الفکر ...
  • ابن عساکر، علی بن حسن(۱۴۱۵ق). تاریخ مدینه دمشق. بیروت: دارالفکر ...
  • ابن فارس، احمد(بی تا). معجم مقاییس اللغه. قم: مکتب الاعلام ...
  • ابن کثیر، اسماعیل(۱۴۰۸ق). البدایه و النهایه. بیروت: دار احیاء التراث ...
  • ابن منظور، محمدبن مکرم(۱۴۱۴ق). لسان العرب. بیروت: دارالفکر ...
  • ابن هشام، عبدالملک (بی تا). السیره النبویه. بیروت: دار احیاء ...
  • ابوریه، محمود(۱۳۷۵). اضواء علی السنه المحمدیه. قم: انصاریان ...
  • ابوداود، سلیمان بن اشعث(۱۴۱۰ق). السنن. بیروت: دارالفکر ...
  • امینی، عبدالحسین(۱۴۱۴ق). الغدیر. قم: مرکز الغدیر للدراسات الاسلامیه ...
  • بحرانی، یوسف(۱۴۰۵ق). الحدائق الناضرهفی احکام العتره الطاهره . قم: موسسهالنشرالاسلامی ...
  • بخاری، محمدبن اسماعیل(بی تا). صحیح البخاری. قاهره: وزاره الاوقاف ...
  • بخاری، محمدبن اسماعیل(۱۴۲۵ق). صحیح البخاری. بیروت: دار المعرفه ...
  • برزنجی، محمدبن طاهر و دیگران(۱۴۳۴ق). صحیح تاریخ الطبری. بیروت: دار ...
  • برقی، احمدبن محمدبن خالد(بی تا). المحاسن. تهران: دارالکتب الاسلامیه ...
  • بلاذری، احمدبن یحیی(۱۴۲۴ق). انساب الاشراف. بیروت: دارالفکر ...
  • بهایی، محمدبن حسین(۱۳۵۷). الحبل المتینفی احکام الدین. قم:بصیرتی ...
  • بیهقی، احمدبن الحسین(بی تا). السنن الکبری. بیروت: دارالفکر ...
  • ترابی، علی اکبر(۱۴۲۴ق). الموسوعه الرجالیه. قم: موسسه الامام الصادق(ع) ...
  • حاکم نیشابوری، محمدبن محمد(۱۴۰۶ق). المستدرک علی الصحیین. بیروت: دارالمعرفه ...
  • حسن بگی، علی(۱۳۹۳). واکاوی تاثیر باور کلامی مورخان مسلمان بر ...
  • حسن بگی، علی(۱۳۹۷). بررسی و تحلیل قرینه سیاق و تاثیر ...
  • حلی، حسن بن یوسف(۱۴۰۷ق).کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد. قم: ...
  • حمیری، عبدالله بن جعفر(۱۴۱۳ق). قرب الاسناد. قم: موسسه آل البیت(ع) ...
  • خطیب بغدادی، احمدبن علی(۱۴۰۵ق). الکفایه. بیروت: دارالکتاب العربی ...
  • خویی، ابوالقاسم(۱۳۶۸). کتاب الصلاه. قم: لطفی ...
  • خویی، ابوالقاسم(۱۴۱۰ق). کتاب الطهاره. قم: دار الهادی ...
  • خویی، ابوالقاسم(بی تا). منهاج الصالحین، مع فتاوی سماحه آیت الله ...
  • دارمی، عبدالله بن بهرام(بی تا). السنن. دمشق: مطبعه الاعتدال ...
  • رضی، محمدبن الحسین(بی تا). نهج البلاغه. قم: موسسه دار الهجره ...
  • روحانی، محمدصادق(۱۴۱۲ق). فقه الصادق. قم: دار الکتاب ...
  • زبیدی، محمدمرتضی(۱۴۱۴ق). تاج العروس من جواهر القاموس. بیروت: دارالفکر ...
  • سبحانی، جعفر(۱۴۱۹ق). اصول الحدیث و احکامه فی علم الدرایه. قم: ...
  • سیستانی، علی(۱۴۱۷ق). المسائل المنتخبه، قم: مکتب سماحه آیت الله العظمی ...
  • شافعی، محمدبن ادریس(۱۴۰۳ق). کتاب الام. بیروت: دارالفکر ...
  • شعرانی، ابوالحسن(۱۳۷۲). رساله ای در علم درایه. نور علم. جامعه ...
  • صاحب بن عباد، اسماعیل(۱۴۱۴ق). المحیط فی اللغه. بیروت: عالم الکتاب ...
  • صالحی شامی، محمدبن یوسف(۱۴۱۴ق). سبل الهدی والرشاد. بیروت: دار الکتب ...
  • صبحی صالح (۱۹۸۴م). علوم الحدیث و مصطلحه. بیروت: دار العلم ...
  • صدر، حسن(بی تا). نهایه الدرایه. بی جا: نشر المشعر ...
  • صدر، محمدباقر(بی تا). بحوث فی شرح العروه الوثقی. النجف الاشرف: ...
  • صدوق، محمدبن علی(۱۳۸۶ق). علل الشرایع. نجف: المکتبهالحیدریه ...
  • صدوق، محمدبن علی(۱۴۱۷ق). الامالی. قم: موسسهالبعثه ...
  • طباطبایی یزدی، محمدکاظم(۱۴۲۰ق). العروه الوثقی فیما تعم به البلوی. قم: ...
  • طبری، محمدبن جریر(بی تا). تاریخ الطبری. بیروت: دار التراث ...
  • طوسی، محمدبن حسن(۱۳۶۵). تهذیب الاحکام. تهران: دار الکتب الاسلامیه ...
  • طوسی، محمدبن حسن (بی تا). الفهرست. قم: الشریف الرضی ...
  • طیب، عبدالحسین(۱۳۷۸). اطیب البیان. تهران: انتشارات اسلام ...
  • عاملی، محمدجواد(۱۴۱۹ق). مفتاح الکرامه. قم: مرسسه النشر الاسلامی ...
  • عسکری، مرتضی(۱۴۱۶ق). معالم المدرستین. بی جا: نشر توحید ...
  • فاضل، مقدادبن عبدالله(۱۴۱۹ق). کنز العرفان فی فقه القرآن. مجمع جهانی ...
  • قرشی، علی اکبر(۱۳۸۰). از هجرت تا رحلت. تهران: دارالکتب الاسلامیه ...
  • کاشف الغطا، جعفر(۱۳۸۸).کشف الغطاء عن مبهمات الشریعه الغراء. قم: بوستان ...
  • کدیور، جمیله(۱۳۷۹). تحول گفتمان سیاسی شیعه در ایران. تهران: طرح ...
  • کلینی، محمدبن یعقوب(۱۳۶۵). الکافی. تهران: دارالکتب الاسلامیه ...
  • مالک بن انس(۱۴۲۵ق). الموطا. ابوظبی: موسسه زایدبن سلطان للاعمال الخیریه ...
  • مامقانی، عبدالله (۱۴۱۱ق). مقباس الهدایه فی علم الدرایه. بیروت: موسسه ...
  • مجلسی، محمدباقر(۱۳۸۶). بحار الانوار الجامعه لدرر اخبار الائمه الاطهار. تهران: ...
  • محسنی، محمد آصف(۱۳۹۲). معجم الاحادیث المعتبره. قم: نشر ادیان ...
  • مدیرشانه چی، کاظم (۱۳۷۷). تاریخ حدیث. تهران: سمت ...
  • مسلم، مسلم بن حجاج(۱۴۲۰ق). صحیح مسلم بشرح النووی. بیروت: دار ...
  • مشکینی، علی(۱۴۲۱ق). اصطلاحات الاصول. قم: دفتر نشر الهادی ...
  • مظفر، محمدرضا(۱۴۰۵ق). اصول الفقه. بی جا: نشر دانش اسلامی ...
  • مغربی،نعمان بن محمد(۱۳۸۵ق). دعائم الاسلام. قم: موسسه آل البیت(ع) ...
  • مفید، محمدبن محمد(۱۳۷۱). الکافئه فی ابطال توبه الخاطئه. قم: الموتمر ...
  • مفید، محمدبن محمد(بی تا). الجمل. قم: داوری ...
  • مکارم شیرازی، ناصر(۱۳۷۴). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب الاسلامیه ...
  • موسوی بجنوردی، محمد(۱۳۷۱). مقالات اصولی. تهران: انتشارات امیرکبیر ...
  • مومن، محمد(۱۳۸۰). رابطه خمس و زکات با مالیات های حکومتی. ...
  • نجاشی، احمدبن علی(۱۴۱۸ق). رجال النجاشی. قم: موسسه النشر الاسلامی ...
  • نجفی، محمدحسن(۱۳۶۷). جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام. تهران: دارالکتب ...
  • نراقی، مهدی(۱۴۱۵ق). مستندالشیعه. مشهد: موسسه آل البیت(ع) ...
  • واقدی، محمدبن عمر(۱۹۶۶م). المغازی. ترجمه محمود مهدوی دامغانی(۱۳۶۹). تهران: مرکز ...
  • نمایش کامل مراجع