تاملی بر نظام چینش آیات در قصص قرآنی با تاکید بر آیات روایت گر طوفان نوح(ع) در سوره هود(ع)

سال انتشار: 1397
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 28

فایل این مقاله در 20 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JQST-51-2_001

تاریخ نمایه سازی: 30 دی 1402

چکیده مقاله:

قرآن کریم از قالب روایت گری داستان ها برای بیان معارف بهره برده­ است. علی­رغم کوشش های تفسیری فراوان، در حوزه قصص قرآنی، بررسی شیوه روایت گری خداوند در این آیات، کمتر مورد توجه قرار گرفته است. چینش آیات روایت گر طوفان نوح(ع)، در سوره هود(ع) با فرض آنکه بر اساس سیر زمانی به توصیف حوادث واقع شده در طوفان می پردازد، با تعارض هایی روبرو است. این پژوهش با پیشنهاد الگوی «رگ برگی» برای این آیات، ضابطه ای برای عدم رعایت توالی زمانی، در چینش این آیات به­دست می دهد. با تفکیک جملات مربوط به دو گروه مومنان و کافران از یکدیگر و قرار دادن آن­ها در الگوی رگ برگی، طرحی از کل وقایع ماجرای طوفان، به ترتیب زمان وقوع شکل خواهدگرفت. این نظام چینش آیات، ضمن آنکه می تواند در تفسیر برخی دیگر از روایت های قرآن کریم مورد توجه قرار گیرد، نخست روشن می سازد که گفتگوی میان نوح(ع) و فرزندش در آستانه برپایی طوفان انجام گرفته است و نه بعد از به حرکت در آمدن کشتی و دوم آنکه دعای نوح(ع) برای نجات فرزندش نه بعد از پایان یافتن طوفان، آن چنان که ترتیب آیات سوره هود(ع) نشان می دهد، بلکه درست پس از ربوده شدن فرزند نوح(ع) توسط امواج صورت گرفته است. همچنین مطابق این نظام، جریان یافتن مقوله «سلام»، بعد از پایان یافتن صحنه پر خطر طوفان و ناآگاهی نوح(ع) از وضعیت اعتقادی فرزند خویش، به گونه ای نو تفسیر می یابند.

نویسندگان

منصور پهلوان

استاد گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران

فرهاد احمدی آشتیانی

دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • . قرآن کریم ...
  • . آلوسی، سیدمحمود (۱۴۱۵). روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم. ...
  • . ابن­اثیر، عزالدین علی (۱۳۷۴). الکامل فی التاریخ. مترجم: ابوالقاسم ...
  • . ابن­اشعث، محمدبن­محمد (؟). الجعفریات. تهران، مکتبه­النینوی­الحدیثه ...
  • . ابن­عاشور، محمدبن­طاهر (؟). التحریر و التنویر. بی جا، بی ...
  • . ابن­عجیبه، احمدبن­محمد (۱۴۱۹). البحر المدید فی تفسیر القرآن المجید. ...
  • . ابوالفتوح رازی، حسین­بن­علی(۱۴۰۸). روض الجنان و روح الجنان فی ...
  • . اندلسی، ابوحیان محمد­بن­یوسف (۱۴۲۰). البحر المحیط فی التفسیر. بیروت، ...
  • . بحرانی، سید هاشم (۱۴۱۶). البرهان فی تفسیر القرآن. تهران، ...
  • . بیضاوی، عبدالله­بن­عمر (۱۴۱۸). انوارالتنزیل و اسرارالتاویل. بیروت، دار احیاءالتراث­العربی.[۱۱]. ...
  • . زمخشری، محمود (۱۴۰۷). الکشاف عن حقائق غوامض­التنزیل. بیروت، دارالکتاب­العربی.[۱۳]. ...
  • . شریف لاهیجی، محمدبن­علی (۱۳۷۳). تفسیر شریف لاهیجی. تهران، دفتر ...
  • . صادقی تهرانی، محمد (۱۳۶۵). الفرقان فی تفسیرالقرآن بالقرآن. قم، ...
  • . صدوق، محمدبن­علی (۱۳۷۸). عیون اخبارالرضا(ع). تهران، نشر جهان ...
  • . (۱۴۱۳). من لا یحضره­الفقیه. قم، دفتر انتشارات اسلامی ...
  • . صفار، محمدبن­حسن (۱۴۰۴). بصائرالدرجات فی فضائل آل محمد(ص). قم، ...
  • . طباطبایی، سید محمدحسین (۱۳۷۴). المیزان فی تفسیرالقرآن. مترجم: سید ...
  • . طبرسی، فضل­بن­حسن (۱۳۷۲). مجمع­البیان فی تفسیرالقرآن. تهران، انتشارات ناصرخسرو ...
  • . طبری، ابوجعفر محمدبن­جریر (۱۴۱۲). جامع البیان فی تفسیرالقرآن. بیروت، ...
  • . طنطاوی، سید محمد (؟). التفسیرالوسیط للقرآن­الکریم. بی جا، بی ...
  • . طوسی، محمدبن­حسن (؟). التبیان فی تفسیرالقرآن. بیروت، دار احیاء ...
  • . عیاشی، محمدبن­مسعود (۱۳۸۰). تفسیرالعیاشی. تهران، المطبعه­العلمیه ...
  • . فخر رازی، محمدبن­عمر (۱۴۲۰)، مفاتیح­الغیب. بیروت، دار احیاء التراث­العربی ...
  • .کاشانی، ملا فتح­الله (۱۴۲۳). زبده­التفاسیر. قم، بنیاد معارف اسلامی ...
  • . کلینی، محمدبن­یعقوب­بن­اسحاق (۱۴۰۷). الکافی. تهران، دار الکتب­الاسلامیه ...
  • . گلدزیهر، ایگناس (۱۳۵۷). درس­هایی درباره اسلام. مترجم: علی­نقی منزوی، ...
  • . مراغی، احمدبن­مصطفی (بی تا). تفسیرالمراغی. بیروت، داراحیاء التراث­العربی ...
  • . مصطفوی، حسن (۱۳۸۰). تفسیر روشن. تهران، مرکز نشر کتاب ...
  • . مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴). تفسیر نمونه. تهران، دار الکتب­الاسلامیه ...
  • . نخجوانی، نعمت­الله­بن­محمود (۱۹۹۹). الفواتح الالهیه و المفاتح­الغیبیه. مصر، دار ...
  • . نیل­ساز، نصرت (۱۳۸۷). بررسی و نقد دیدگاه ونزبرو درباره ...
  • . یعقوبی، احمد (۱۳۷۱). تاریخ یعقوبی. مترجم: محمدابراهیم آیتی، تهران، ...
  • نمایش کامل مراجع